Literaturoznawstwo

(1035)

O tym, że profesor Jerzy Bralczyk jest specjalistą od słów, wszyscy dobrze wiemy, ale fakt, że ma też wiele do powiedzenia na temat zwierząt, będzie dla większości czytelników niespodzianką. Jego najnowsza książka to zbiór kilkudziesięciu felietonów poświęconych przeróżnych gatunkom zwierząt żyjącym w Polsce, od kleszcza po jelenia. Dowiemy się na przykład, co ma wspólnego robak z chrobotaniem, czy chrząszcze są żukami czy też może żuki chrząszczami, dlaczego osoby naiwne kojarzone są z dzięcioł...

Bolao, Bernhard, Coetzee, Kafka, Knausgrd, Sebald i wielu, wielu innych bohaterów tej książki pozornie łączy mało, czasem prawie nic. Pozornie, bo Arkadiusz Żychliński wskazuje wspólny mianownik, który jako czytelnicy przyzwyczajeni do idei kultur narodowych i gatunkowych granic zwykliśmy pomijać: wszyscy twórcy są obywatelami republiki literatury, wszyscy dali się złapać w pajęczą sieć słów. A kiedy język drży na jednym jej krańcu, nie pozostaje to bez echa ani w centrum, ani na literackich rub...

Kompendium wiedzy o Żoliborzu w literaturze pięknej, uwzględniające blisko 400 utworów - powieści, opowiadań, wierszy, piosenek, nowel graficznych - od czasów Powązek Czartoryskiej opiewanych przez Trembeckiego, Krasickiego i Niemcewicza po autorów współczesnych jak Jakub Żulczyk, Dorota Masłowska, Antoni Libera czy Zbigniew Mentzel. Materiał podzielony jest na trzy części w porządku historycznym, topograficznym (26 wyróżnionych obiektów) i gatunkowym. W tej ostatniej części książka zawiera m.in...

Monografia stanowić ma rodzaj kompletnego przewodnika po przedwojennej twórczości Adolfa Rudnickiego. Autor uwzględnił w niej wszystkie wydane wówczas utwory pisarza zarówno książki, jak i opowiadania opublikowane na łamach prasy, a także fragmenty niewydanego nigdy w całości dramatu. Pracę otwiera rozdział, w którym badacz odtwarza niemal wszystkie przedwojenne głosy krytyków literackich na temat wydanych wówczas utworów Rudnickiego. Celem autora było skonfrontowanie głosów badaczy, zdaniem kt...

Książka Żywioł i Duch. O wyobraźni pneumatoforycznej Krzysztofa Kamila Baczyńskiego dotyczy tych wymiarów poezji Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, które ujawniają się szczególnie w jego późnych wierszach i prowokują do podjęcia badań z pogranicza literaturoznawstwa i teologii. Pneumatoforyczność (zgodnie z greckim źródłosłowem pneumatoforyczny oznacza niosący ducha) okazuje się szczególną jakością wyobraźni poetyckiej drugiego Słowackiego, znajdującą swój wyraz na różnych poziomach organizacji tek...

Publikacja zapisuje związki pomiędzy utworami Marcina Świetlickiego skupione wokół trzech kręgów tematycznych: autentyczności, romantyczności, (nie)religijności. W pierwszym z nich zostały zamknięte poszczególne edycje "Zimnych krajów". Kolejne natomiast to ogląd na całość twórczości. Konkretne tomy i wiersze wyodrębniają sensy, figury, kategorie, które można połączyć we współgrającą, ale też nieraz zgrabnie pogrywającą ze sobą całość. Niniejsza książka przez interpretację kataloguje i...

Moja czwarta książka o twórczości Zygmunta Krasińskiego powinna być chyba zatytułowana "Zawsze o Nim", ale niestety, ten tytuł został już zarezerwowany dla innego poety przez innego badacza - znakomitego Stanisława Pigonia. Dlatego pozwoliłem sobie na zacytowanie Juliusza Słowackiego z jego listu dedykacyjnego do "Balladyny", o którym to liście zresztą piszę w niniejszej publikacji. Niech więc ten tytuł-nagłówek będzie tym, czym był dla autora Anhellego - znakiem dedykowania dzieła właśnie Krasi...

Stefan Zamecki jest autorem kolejnej w ciągu ostatnich lat książki, poświęconej analizom czasopiśmiennictwa naukowego. Pomijając jego autobiograficzną książkę "Życie wśród innych" trzy poprzednie były poświęcone "Rocznikowi Kasy Mianowskiego" "Nauka Polska. Jej Potrzeby, Organizacja i Rozwój". Tym razem uczony wziął pod uwagę "Kwartalnik Historii Nauki i Techniki", którego przez wiele lat był redaktorem naczelnym. [...] uwagę swoją autor skoncentrował na: zagadnieniach ogólnych historii dziedzin...

Thyestes, któremu poświęcona jest niniejsza monografia, posiada wszystkie cechy Senecjańskich sztuk decydujące o wielowiekowym zainteresowaniu nimi ze strony badaczy i miłośników literatury. Odpowiadają one też za odmienność twórczości autora na tle tragedii greckiej - ze względu na filozoficzno-krytyczny charakter dzieła, zerwanie z bezpośrednio dydaktyzującym tonem na rzecz prowokacji i ironii, potencjał angażowania w mniejszym stopniu emocji, a w większym intelektu odbiorcy. Znajdujemy tu rów...

Pawłowi Łyżwińskiemu udała się rzecz rzadka - z jednego systemu-figury wyprowadził cały złożony i subtelny (często niewidoczny, bo zasłonięty przez ideologię) mechanizm dialektyki oświecenia. Szachy to zatem nie metafora, lecz struktura epistemologiczna (co widać zwłaszcza w analizach Duchampa i Becketta), ontologiczna i etyczna (Herbert i Irzykowski), a także estetyczna czy - w swych najskrajniejszych formach - totalna, jak wtedy, gdy autor analizuje szachy jako uniwersum szaleństwa. Pomysł uwa...

Książka (Nie)zapomniane zwierzęta, czwarty tom z serii Zielona Historia Literatury, to interdyscyplinarna monografia, w której głos zabierają historycy literatury, językoznawcy, kulturoznawcy, etycy oraz osoby walczące o prawa zwierząt. Przyjęcie postawy biocentrycznej pozwala autorom poszczególnych szkiców na ulokowanie człowieka w ekosystemie, dowartościowanie roli zwierząt w życiu jednostki, ale również ponowne odkrycie świata fauny, który w literaturze odgrywał głównie rolę tła. Jest to tom ...

Postjugosłowiańska produkcja dramatopisarsko-teatralna to przestrzeń oferująca możliwości zaobserwowania transpozycji idei artystycznych, społeczno-politycznych i filozoficznych. Wiąże się to z mobilnością kulturową, integracją wielu komponentów o różnym pochodzeniu kulturowym oraz tworzeniem nowych jakości. Fundamentem badań nad tym mechanizmem jest postrzeganie kultury jako procesu wymiany oraz odwołanie się do modelu sieci otwartych połączeń. Przedstawione tu projekty artystyczne dramatopisar...

Od "Daj, ać ja pobruszę..." do "No to frugo". Najbardziej błyskotliwy specjalista od polszczyzny o pięćsetce najbłyskotliwszych, najniezwyklejszych, najważniejszych polskich zdań. Jerzy Bralczyk nie tylko zebrał zdania, które najsilniej istnieją w świadomości Polaków, ale też z ich pomocą stworzył niezwykłą opowieść o polskiej mentalności, która odbija się w tym, jak mówimy na co dzień i od święta. Są tu literackie cytaty (z Mickiewicza, Sienkiewicza, Słowackiego, Wyspiańskiego, Konopnickiej, Tu...