Filozofia

(62)

Książka Michaela Ruse'a to popularnonaukowe omówienie najważniejszych elementów światopoglądu ateistycznego. Autor wchodzi w polemikę z Richardem Dawkinsem i Danielem Dennettem i broni tezy, że ateizm to zagadnienie moralne, a nie tylko kwestia faktów stawia pytanie, czy ateista, który odrzuca boski autorytet, może być dobrym człowiekiem. Ruse ujmuje kwestię ateizmu z punktu widzenia historii, filozofii, religii, socjologii i teologii, odnosząc się do współczesności. Książka jest napisana przejr...

CO TO ZNACZY, ŻE BÓG JEST HIPOTEZĄ NAUKOWĄ? DLACZEGO CIAŁO LUDZKIE NIE JEST DOSKONAŁE? CZY WSZECHŚWIAT ZOSTAŁ STWORZONY DLA LUDZI? Victor J. Stenger, amerykański fizyk i filozof, rozwija popularną w środowisku neoateistycznym myśl, że Boga, takiego jakim się jawi w religii judeochrześcijańskiej i w islamie, należy traktować jak hipotezę naukową. Analizując akt stworzenia człowieka i wszechświata w świetle odkryć fizyki i astronomii, poszukuje argumentów za istnieniem Boga oraz nieśmiertelnej dus...

Wzrost znaczenia Państwa Środka nie podlega dyskusji. Sprawą otwartą jest reakcja na ten proces. Mimo to zwłaszcza w odniesieniu do wymiaru prawno-politycznego brakuje badań, które pozwoliłby na przemyślaną i refleksyjną odpowiedź na procesy dokonujące się w Chińskiej Republice Ludowej. Książka Chińskie marzenie o konstytucjonalizmie wprowadza czytelników we współczesne dyskusje nad konstytucjonalizmem, podejmowane w Chinach. Znajdziemy w niej szczegółowe rozważania nad nowymi pomysłami ustrojow...

Główny niemiecki filozof-diagnosta czasów współczesnych Peter Sloterdijk (ur. 1947) rozważa w tym tomie najnowszych tekstów zróżnicowaną tematykę skupioną wokół pytania o koniec historii. Pytanie nie brzmi jednak, jak u Fukuyamy, czy jest nadzieja na koniec historii pojętej jako walka o optymalny kształt życia, lecz czy jest nadzieja, że końca historii nie będzie czy statek kosmiczny Ziemia, którego istnienie odkrył XX wiek, przetrwa wbrew instynktom samozagłady rozpowszechnionym wśród załogi. T...

Nie ulega wątpliwości. że jeszcze w XVII i XVIII wieku obecność pierwiastków teologicznych była w filozofii czymś zrozumiałym i niekontrowersyjnym. Na dobrą sprawę nie kwestionowano jej i nie problematyzowano, a jeśli już, to domagano się krwawej filozoficznej rewolucji, skutkującej, jak u Holbacha czy La Mettriego, radykalnym usunięciem całości dyskursu teologicznego poza obszar filozofii. Tym, co czyni Hume'a filozofem interesującym na tle standardowych oświeceniowych ateistów, jest zrozumieni...

Celem książki jest wyróżnienie i analiza problemów etycznych wynikających z samego czasowego charakteru ludzkiego życia, tzn. z samego faktu, iż życie ludzkie toczy się w czasie. Problemy tego rodzaju, analizowane w książce, są następujące: (1) zagadnienia etyki pamięci, obejmujące m.in. moralność/niemoralność zapominania; relacje między zapominaniem i przebaczaniem; wierność pamięci; realizm pamięci; etyczny wymiar Proustowskiej pamięci mimowolnej; (2) wpisana w ludzką kondycję niepewność co do...

Etyka jest dziedziną filozofii. Ta banalna prawda z wielkim trudem przebija się do opinii publicznej, zwłaszcza że mało kto przechodzi przez kurs etyki w szkołach. (…) Etyka jako dziedzina filozofii rozwija się od, co najmniej, dwóch tysięcy lat. Można mówić o prawdziwym gąszczu materiałów, które składają się na europejską refleksję etyczną. Pierwszą więc i najważniejszą sprawą dla kogoś, kto ten materiał chce uporządkować i uporządkowany przedstawić szerszej publiczności, jest znalezienie jakie...

Filozofia zawsze była otwarta na konteksty praktyczne. Świadczą o tym koncepcje powstające na przestrzeni całej jej historii: od praktycznych maksym formułowanych przez pierwszych greckich filozofów do współczesnych rozwiązań z zakresu filozoficznych aspektów ochrony środowiska naturalnego. Historia filozofii wydobywała nie tylko różne typy konkretnych zaleceń praktycznych, lecz podejmowała także kwestię samej praktyki oraz jej stosunku do teorii, różnicując ujęcia zależne od kontekstu społeczne...

Filozofia i sztuka życia [Bohdana Dziemidoka] to zbiór ośmiu esejów podejmujących tematykę ważną i obecną w rozważaniach filozoficznych niemal od zawsze. Mimo iż Autor odwołuje się do klasycznych w tej dziedzinie publikacji i do publikacji najnowszych, to przede wszystkim przedstawia własną propozycję spojrzenia i [] rozwiązań, które jednocześnie mogą stać się pomocne czytelnikom w ich własnych zmaganiach z życiem codziennym. Przedmiotem refleksji Dziemidoka ...

Filozofię języka najkrócej da się określić jako analizę znaczenia zdań i wypowiedzi. Prezentowana praca obejmuje przede wszystkim kwestie znaczenia i odniesienia, rozumienia i funkcji wyrażeń językowych. Omówiono podstawowe cechy strukturalne i rolę, jaką język odgrywa w poznawaniu i rozumieniu świata. Przytoczono przykłady analizy pojęć i przekonań dotyczących prawdy, dobra, piękna, Boga, rozróżnień zewnętrznewewnętrzne, ciałoumysł, pewności, obiektywności itd. Ukazano, jak zmieniają się one wr...

W monografii FILOZOFIA MYŚLENIA podejmowana jest próba wskazania ontologicznego podłoża, stanowiącego warunek możliwości konstytucji człowieczej duchowości, w tym przede wszystkim duchowego rozumu, w obrębie którego wydarza się myślenie podmiotu transcendentalnego. To ontologiczne podłoże umożliwia ukazanie człowieka jako JEDNO (jako idea człowieka), w którym tkwią WSZYSTKIE możliwości, choć jeszcze NIC nie jest wyróżnione, oraz jako JEDNOŚĆ, stanowiąca podstawę wszelkich możliwych aktywności. P...

Monografia Filozofia osobowości zawiera cztery rozdziały, z których rozdziały II, III, IV, stanowią rozwinięcie rozdziału I. Rozdział I Konstytucja człowieka wyznaczający fundament monografii wspiera się na następującej tezie: podstawowe atrybuty człowieka da się ująć w terminach biokultury. Rozdział II Wychowanie człowieka wspiera się na następującej implikacji: jeżeli konstytucja osobowości zależy od wychowania człowieka, to tym samym od wychowania człowieka zależy jego zachowanie. Zachowania ...

Zdaniem Jakuba Szczepańskiego Kantowską filozofię polityczną cechuje przekonanie o "prowizorycznym" charakterze polityki. Jest ono wyrazem uwzględnienia w filozoficznej refleksji obu wymiarów polityki, tj. jej pragmatycznego, empirycznego wymiaru oraz sfery jej powszechnej normatywności, a zatem wymiaru niejako idealnego. Kant - podobnie jak wszyscy myśliciele polityczni niezgadzający się ze skrajnie politycznie realistycznym i "fatalistycznym" stanowiskiem, według którego sens politycznej filoz...

Publikacja jest próbą retrospektywnego spojrzenia na aktualne zagadnienia i problemy z pogranicza pedagogiki i filozofii, stawiając w centrum zainteresowania człowieka będącego zarazem podmiotem oddziaływań pedagogicznych jak i pogłębionej refleksji filozoficznej, co w opinii Redaktorek tomu pozwala na możliwość holistycznego wglądu w aktualny stan współczesnej oświaty, edukacji i wychowania. Adresaci zaakcentowanej tu problematyki obejmują grono: refleksyjnie nastawionych praktyków szerokiego o...

Książka Andrzeja Łukasika jest jednym z najlepszych wprowadzeń do filozofii fizyki kwantowej dla humanistów, łączy bowiem elementy wiedzy ścisłej zarówno z podstawami formalizmu matematycznego mechaniki kwantowej, jak i z panoramą filozoficznych problemów wynikających z tej teorii. [...] Autor ujął w pracy wszystkie najważniejsze kwestie "filozofii kwantów", zrobił to przejrzyście, wykazując dogłębne zrozumienie tej trudnej dziedziny. ...

Stanisław Lem (19212006) należy do najlepiej znanych w świecie polskich intelektualistów XX wieku. Zyskał sławę twórczością beletrystyczną w dziedzinie fantastyki i science fiction (Solaris), lecz ta dziedzina była tylko epizodem w jego pracy intelektualnej. Interesował się przede wszystkim wpływem nauki i techniki na człowieka i jego kulturę. Podejmował wyzwania drugiej połowy minionego stulecia, które od lat 50. stało wobec zagrożeń i nadziei wiązanych z cybernetyką, robotyką, sztuczną intelig...

Antologia Filozofki na Uniwersytecie Jagiellońskim 18971967 jest pierwszym w Polsce zbiorem tekstów kobiet wykształconych i/bądź pracujących na krakowskiej Alma Mater. Prezentowane są utwory zarówno pierwszych adeptek filozofii na UJ oraz korespondencja i rozprawy naukowe znanych wykładowczyń z połowy XX wieku. Wśród wybranych pozycji znajdziemy publikację pierwszej doktorki filozofii Stefanii Tatarówny, a także filozofki i pedagożki Cecylii Bańkowskiej, filozofki przyrody Anny Tenenbaum oraz za...

Ćwiczenia gramatyczne dla poziomu A2 Gramatyka? Ależ tak! stanowią kontynuację Ćwiczeń gramatycznych dla poziomu A1 Gramatyka? Dlaczego nie?! wydanych w 2010 roku. Konstrukcja podręcznika Gramatyka? Ależ tak! nawiązuje swoim układem do poprzedniego zbioru ćwiczeń, jest on jednak poszerzony o nowe zagadnienia gramatyczne i leksykę. Liczne ilustracje, krzyżówki, tabelki, diagramy i teksty pomagają utrwalić reguły polskiej gramatyki. Warto podkreślić, ze w niniejszej publikacji między poszczególnym...

Dzisiejszy, tyleż niespodziewany, co niekwestionowany renesans religijności jest niezmiernie doniosłym faktem społecznym. W oczywisty sposób przekłada się on na naukowe zainteresowanie religią jako taką. Zainteresowanie to podsycane jest przez paradoksalną dwoistość owego powrotu religii. Z jednej bowiem strony daje się dostrzec fundamentalizację w obrębie trzech monoteizmów (charedi w judaizmie, wahabici w islamie, ewangelikanie w chrześcijaństwie). Z drugiej strony, zauważalnym skutkiem kultur...

Monografia Herezja Judasza w kulturze (po)nowoczesnej. Studium przypadku sytuuje się na skrzyżowaniu kulturoznawstwa i historii idei i podejmuje problem funkcjonowania w XX i XXI wieku tradycji judeochrześcijańskiej. Refleksja dotyczy strategii transformacji motywów biblijnych w kulturze bułgarskiej, interesującej ze względu na jej usytuowanie na peryferiach Europy. Perspektywę hermeneutyczną nadają trzy konkurujące ze sobą na gruncie europejskim systemy światopoglądowe: judeochrześcijański, gno...

John Barton (ur. 1948), anglikański biblista z Oksfordu, podsumował w niniejszej książce długie lata swoich badań nad Biblią, przedstawiając fascynującą opowieść o historii kształtowania się tej Księgi, jaką dziś znamy, o jej recepcji i interpretacji. Oparł się w tym na dwóch założeniach: Po pierwsze, nie ma jednoznacznej relacji między Biblią a zasadami wiary przyjmowanymi przez oparte na niej religie. Nie sposób wyczytać z niej ich konkretnego kształtu, a na dodatek biblijne ekwiwokacje sprawi...

Eksperymentalne artystyczne audycje radiowe stanowią punkt wyjścia do rozważań zawartych w prezentowanych szkicach. Za najbardziej interesującą postrzegam formę dzieł artystycznych, w których autorzy zdecydowali się odejść od tego, co dla radia artystycznego klasyczne i standardowe. Wprowadzanie różnych poziomów narracji, alinearna fabuła oraz gra z konwencją gatunków stały się podstawą do wyselekcjonowania i opisu audycji, które w mojej ocenie mogą być postrzegane jako eksperymentalne. Choć prz...

<P>Książka Abrahama Heschela, jednego z najwybitniejszych teologów żydowskich XX wieku, koncentruje się na zagadnieniu człowieczeństwa i stanowi doskonałe wprowadzenie do innych publikacji tego autora. Została ponadto opatrzona znakomitym wstępem profesora Stanisława Krajewskiego.<BR>Wedle Heschela człowiek żyje w konflikcie między swoją egzystencją, a tym, czego oczekuje od siebie on sam oraz inni. Dlatego człowiek akceptuje fałszywą tożsamość, przyjmuje powierzchowną wiedzę o swoim istni...

Autor zrekonstruował i poddał wszechstronnej, krytycznej analizie klasyczne starożytne koncepcje mądrości, które można wywieść z tekstów źródłowych, tj. dzieł Platona i Arystotelesa oraz z relacji dotyczących nauczania Sokratesa. Dzięki wnikliwemu i rzetelnemu badaniu tych starannie dobranych tekstów, jak również dzięki dobrej znajomości literatury przedmiotu i własnej inwencji interpretacyjnej, Tomasz Leś zdołał opracować, w systematyczny sposób przedstawić i uzasadnić wielowariantowy, choć w s...

epistemologii do hermeneutyki. Na myśli miał istotą przemianę zadań stawianych dociekaniom filozoficznym. Ceną, jaką filozofii przyjdzie jego zdaniem zapłacić za ten hermeneutyczny zwrot będzie zrównanie jej z literaturą, osłabienie poznawczych aspiracji na rzecz włączenia się do równoprawnego dialogu kultur. Rorty zachował mimo tego rozróżnienie dwóch podstawowych typów filozofii, które określa mianem systematycznej oraz budującej. Hermeneutyka należeć miała oczywiście do tego drugiego rodzaju ...

Teksty zawarte w tej książce poruszają kwestię kryzysu ujętą z różnych stron i w wielu kontekstach. W rozdziałach "Wielość kryzysów i wielość wartości" oraz "Kryzys a "dehumanizacja" wykorzystuję obszerne fragmenty opublikowanych już wcześniej artykułów. Pierwszy z nich to tekst "Idea kryzysu w filozofii dziejów", drugi to opracowanie zatytułowane "Idea dehumanizacji w XX-wiecznych koncepcjach kryzysu kultury". Wykorzystane fragmenty obu tekstów zostały jednak w książce uzupełnione i znacząco po...

Książka ta powinna być podstawową lekturą dla drugiego roku studiów w zakresie socjologii i studiów kulturowych […]. Jest ona syntezą podstawowej literatury i prowadzi przez zawiłe dyskusje, a jednocześnie jest przystępna, wciąga i inspiruje […]. Ułatwi studentom spojrzenie na świat materialny i zobaczenie go w zupełnie nowym świetle oraz zapoznanie się z najważniejszymi dyskusjami teoretycznymi. Keith Tester, profesor teorii społecznej, Portsmouth University • Jakie relacje łączą nas z prze...

Jaki jest bilans kilku wieków współistnienia Kościoła i nauk przyrodniczych? Dlaczego Wielkie Pytanie nie powoduje, że inne pytania są małe? W jaki sposób los człowieka jest złączony z losem Wszechświata? Nie chciałbym stwarzać wrażenia, iż uważam, że głównym zadaniem Kościoła jest patronowanie nauce czy też penetrowanie środowisk naukowych przez odpowiednio wykształconych duchownych. Sądzę natomiast, że uczestniczenie w życiu naukowym współczesności i rozumienie jej przejawów, w stopniu większy...

Christian Wolff nie należy dziś do filozofów popularnych, chętnie czytanych i powszechnie docenianych. W porównaniu do sławy i siły oddziaływania, jaką miał za życia, jest myślicielem zgoła zapomnianym. Samo zapomnienie, rzecz jasna, nie stanowi racji dostatecznej wydobywania zeń różnorakich autorów, nawet jeśli niegdyś cieszyli się zasłużoną estymą. Wszak na historię filozofii składają się prawie wyłącznie studia nad pracami filozofów wybitnych i oryginalnych. Czy Wolff był filozofem wybitnym i...