Filozofia

(19)

Główny niemiecki filozof-diagnosta czasów współczesnych Peter Sloterdijk (ur. 1947) rozważa w tym tomie najnowszych tekstów zróżnicowaną tematykę skupioną wokół pytania o koniec historii. Pytanie nie brzmi jednak, jak u Fukuyamy, czy jest nadzieja na koniec historii pojętej jako walka o optymalny kształt życia, lecz czy jest nadzieja, że końca historii nie będzie czy statek kosmiczny Ziemia, którego istnienie odkrył XX wiek, przetrwa wbrew instynktom samozagłady rozpowszechnionym wśród załogi. T...

Nie ulega wątpliwości. że jeszcze w XVII i XVIII wieku obecność pierwiastków teologicznych była w filozofii czymś zrozumiałym i niekontrowersyjnym. Na dobrą sprawę nie kwestionowano jej i nie problematyzowano, a jeśli już, to domagano się krwawej filozoficznej rewolucji, skutkującej, jak u Holbacha czy La Mettriego, radykalnym usunięciem całości dyskursu teologicznego poza obszar filozofii. Tym, co czyni Hume'a filozofem interesującym na tle standardowych oświeceniowych ateistów, jest zrozumieni...

Filozofia zawsze była otwarta na konteksty praktyczne. Świadczą o tym koncepcje powstające na przestrzeni całej jej historii: od praktycznych maksym formułowanych przez pierwszych greckich filozofów do współczesnych rozwiązań z zakresu filozoficznych aspektów ochrony środowiska naturalnego. Historia filozofii wydobywała nie tylko różne typy konkretnych zaleceń praktycznych, lecz podejmowała także kwestię samej praktyki oraz jej stosunku do teorii, różnicując ujęcia zależne od kontekstu społeczne...

Publikacja jest próbą retrospektywnego spojrzenia na aktualne zagadnienia i problemy z pogranicza pedagogiki i filozofii, stawiając w centrum zainteresowania człowieka będącego zarazem podmiotem oddziaływań pedagogicznych jak i pogłębionej refleksji filozoficznej, co w opinii Redaktorek tomu pozwala na możliwość holistycznego wglądu w aktualny stan współczesnej oświaty, edukacji i wychowania. Adresaci zaakcentowanej tu problematyki obejmują grono: refleksyjnie nastawionych praktyków szerokiego o...

Książka Andrzeja Łukasika jest jednym z najlepszych wprowadzeń do filozofii fizyki kwantowej dla humanistów, łączy bowiem elementy wiedzy ścisłej zarówno z podstawami formalizmu matematycznego mechaniki kwantowej, jak i z panoramą filozoficznych problemów wynikających z tej teorii. [...] Autor ujął w pracy wszystkie najważniejsze kwestie "filozofii kwantów", zrobił to przejrzyście, wykazując dogłębne zrozumienie tej trudnej dziedziny. ...

Stanisław Lem (19212006) należy do najlepiej znanych w świecie polskich intelektualistów XX wieku. Zyskał sławę twórczością beletrystyczną w dziedzinie fantastyki i science fiction (Solaris), lecz ta dziedzina była tylko epizodem w jego pracy intelektualnej. Interesował się przede wszystkim wpływem nauki i techniki na człowieka i jego kulturę. Podejmował wyzwania drugiej połowy minionego stulecia, które od lat 50. stało wobec zagrożeń i nadziei wiązanych z cybernetyką, robotyką, sztuczną intelig...

Dzisiejszy, tyleż niespodziewany, co niekwestionowany renesans religijności jest niezmiernie doniosłym faktem społecznym. W oczywisty sposób przekłada się on na naukowe zainteresowanie religią jako taką. Zainteresowanie to podsycane jest przez paradoksalną dwoistość owego powrotu religii. Z jednej bowiem strony daje się dostrzec fundamentalizację w obrębie trzech monoteizmów (charedi w judaizmie, wahabici w islamie, ewangelikanie w chrześcijaństwie). Z drugiej strony, zauważalnym skutkiem kultur...

Teksty zawarte w tej książce poruszają kwestię kryzysu ujętą z różnych stron i w wielu kontekstach. W rozdziałach "Wielość kryzysów i wielość wartości" oraz "Kryzys a "dehumanizacja" wykorzystuję obszerne fragmenty opublikowanych już wcześniej artykułów. Pierwszy z nich to tekst "Idea kryzysu w filozofii dziejów", drugi to opracowanie zatytułowane "Idea dehumanizacji w XX-wiecznych koncepcjach kryzysu kultury". Wykorzystane fragmenty obu tekstów zostały jednak w książce uzupełnione i znacząco po...

Jaki jest bilans kilku wieków współistnienia Kościoła i nauk przyrodniczych? Dlaczego Wielkie Pytanie nie powoduje, że inne pytania są małe? W jaki sposób los człowieka jest złączony z losem Wszechświata? Nie chciałbym stwarzać wrażenia, iż uważam, że głównym zadaniem Kościoła jest patronowanie nauce czy też penetrowanie środowisk naukowych przez odpowiednio wykształconych duchownych. Sądzę natomiast, że uczestniczenie w życiu naukowym współczesności i rozumienie jej przejawów, w stopniu większy...

Christian Wolff nie należy dziś do filozofów popularnych, chętnie czytanych i powszechnie docenianych. W porównaniu do sławy i siły oddziaływania, jaką miał za życia, jest myślicielem zgoła zapomnianym. Samo zapomnienie, rzecz jasna, nie stanowi racji dostatecznej wydobywania zeń różnorakich autorów, nawet jeśli niegdyś cieszyli się zasłużoną estymą. Wszak na historię filozofii składają się prawie wyłącznie studia nad pracami filozofów wybitnych i oryginalnych. Czy Wolff był filozofem wybitnym i...

JAK PRZYJEMNOŚĆ I NAGRODA WARUNKUJĄ NASZE DECYZJE DLACZEGO NIE ODCZUWAMY PRZYJEMNOŚCI W STANACH DEPRESJI CZY PRZYJEMNOŚCI ODGRYWAJĄ ROLĘ W UCZENIU SIĘ Morten Kringelbach w swojej książce eksploruje temat najbardziej podstawowych ludzkich dążeń do zaspokojenia pragnień i odczuwania przyjemności. Autor jest nie tylko uznanym w świecie neurobiologiem, lecz także utalentowanym dziennikarzem, potrafiącym przetłumaczyć wyniki badań naukowych na język codziennego życia. Jego wywód zawiera odniesienia d...

Książkę uznaję za bardzo wartościową. Z pewnością okaże się ona ważną lekturą dla wszystkich zainteresowanych problematyką współczesnych przeobrażeń rzeczywistości społecznej za sprawą nowych technologii. Będzie pożytecznym źródłem wiedzy i wzorców analitycznego myślenia w tym polu dla studentów filozofii, komunikowania i mediów, kulturoznawstwa, dziennikarstwa, socjologii....

Niemal pół wieku od pierwszego wydania (1975) tego klasycznego dzieła współczesnej filozofii nauki pozostaje ono równie świeże, inspirujące i sporne jak w płodnych dla tego typu badań latach 60. i 70. XX wieku. Paul Feyerabend (19241994), austriacko-amerykański intelektualista o barwnym życiorysie i nie mniej barwnych poglądach, należy obok T.S. Kuhna czy I. Lakatosa do grupy myślicieli, którzy w tamtym okresie inaczej spojrzeli na rozwój nauki. Zakwestionowali jej liniowo-logiczno-racjonalną ew...

Celem zebranych w niniejszym tomie artykułów jest próba odpowiedzi na pytanie, co współcześnie pozostało z historycznego pojęcia autonomii sztuki i na czym miałaby polegać nowa formuła autonomii? Czy wypracowana przez nowożytną filozofię figura sztuki, która posiada właściwy sobie język, logikę/gramatykę, narzędzia i środki wypowiedzi jest do utrzymania? Czy jest do utrzymania towarzysząca sztuce autonomicznej i legitymizująca jej wartości filozofia reprezentująca coraz bardziej spolaryzowane st...

Można uznać ten zbiór krótkich felietonów-esejów za literacki debiut Emila Ciorana (19111995), choć w tej formie książkowej ukazały się one dopiero po jego śmierci. Rzeczywisty debiut książkowy to Na szczytach rozpaczy (1934, przekład polski: Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 2008, 2020). Teksty w Samotności obejmują głównie okres 19311934, a nieliczne końcowe sięgają roku 1943. Wszystkie ukazały się w czasopismach rumuńskich. W tym czasie Cioran był najpierw studentem filozofii w Bukareszcie (1928...

Oceniając rozprawę, należy podkreślić rzetelne podejście Autorki, bogactwo zebranego materiału, umiejętność ukazania kontekstu historyczno-teoretycznego opisywanych poglądów, ich ciekawą analizę, a wreszcie niestronienie od porównywania ich z poglądami Sokratesa Platońskiego. Ważne jest tu także to, że Autorce udaje się ukazać pewne aspekty poglądów Ksenofontowego Sokratesa, które mogły niepokoić jego współobywateli i stać się przyczyną wysunięcia oskarżenia. Udaje się zatem obronić testimonium ...

Historia może wyzwalać zarówno moralne relacje pozytywne, jak i negatywne. W sklepie z ideami historycznymi są do nabycia jedne i drugie. Ale historycznego bezpieczeństwa wspólnoty/społeczeństwa/narodu nie da się zbudować na relacjach negatywnych, na historii, która programowo dzieli, wyklucza. Historyczne bezpieczeństwo to wspólnotowe poczucie trwania (ciągłości) własnej historii i rozumienia zdarzeń wykraczających poza horyzont bezpośredniego doświadczenia jednostki tego, co przydarza się homo...