Literaturoznawstwo

(1035)

Pierwsza z trzech książek powstałych w ramach projektu HyPaTia - kobieca Historia Polskiego Teatru. Wybrane teksty dramatyczne układają się w pięć bloków, otwieranych autorskimi wprowadzeniami: Emancypacja, Rewolucja, Milczenie, Zagłada, Rewizje. W zamierzeniu autorek antologii mają stać się medium dyskusji nie tylko o historii teatru, dramatu i polskiej kultury, ale i o dzisiejszej rzeczywistości społecznej. O tym, jak zmienia się (albo jak się nie zmienia) sytuacja kobiet i grup wykluczon...

Spektrum badawcze niniejszego tomu zostało zakreślone szeroko - temat literackich rodzin analizowany jest w tekstach poetyckich, prozatorskich, dramaturgicznych oraz niefikcjonalnych (m.in. epistolografia, wywiad rzeka, reportaż). Kanwą refleksji staje się z jednej strony literatura zbeletryzowana, z drugiej zaś - wykorzystująca tworzywo biograficzne (np. Broniewski) i autobiograficzne (m.in. Ferenc, Stryjkowski, Wańkowicz). Wybór rozległego, liczącego z górą dwa wieki okresu, podyktowany został...

Książka jest pierwszym tak obszernym opracowaniem tematu wojny polsko-bolszewickiej w naszym piśmiennictwie. W publikacji omówione zostały najważniejsze dzieła poświęcone tej problematyce, od Stefana Żeromskiego przez Stanisława Rembeka i Józefa Mackiewicza, na Wiesławie Helaku kończąc. Przypominano też wiele, często znakomitych, tekstów, które zostały skazane na zapomnienie w czasach PRL....

Romans z Polską to arcyciekawa, ważna i oryginalna opowieść o literaturze polskiej - o tym, jaka jest i jaką być powinna.

Książka Romantyczne koncepcje poezji. Poeta i Muza - relacja w stanie kryzysu stanowi propozycję odczytania wybranych utworów jako świadectwa dokonującego się w romantyzmie, charakterystycznego dla nowoczesności, kryzysu poezji. Jest on przedstawiony na przykładzie naznaczonego „lękiem przed wpływem" stosunku poety do źródła jego inspiracji i zarazem do tradycji reprezentowanych przez figurę Muzy. Zaproponowane tu interpretacje zmierzają do ukazania, jak topos Muz w ujęciu romantyków ulega rozpa...

Pod metaforycznym tytułem książki kryje się dziesięć rozdziałów dotyczących szeroko rozumianych związków literatury romantycznej i muzyki instrumentalnej, śpiewu, tańca, a w ich kontekście takich postaci jak Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, Cyprian Norwid, Fryderyk Chopin oraz inni (Z kim się muzyką podzielę?; Szmery i trzaski w Panu Tadeuszu; Jak wyrazić smutek?; Dlaczego się minęli?; Karnawał i patos, Duch czy kałkuł?; Czy Norwid tańczył krakowiaka?; Dlaczego tu nikt nie śpiewa?). Ostatnie d...

Książka pełna niezwykłego uroku, tajemniczości i emocji jak cały romantyzm. I zarazem odkrywcza; któż bowiem zna lub pamięta takich wspaniałych poetów jak Alojzy Feliński, Kazimierz Brodziński, Antoni Malczewski, Mieczysław Romanowski Oczywiście, królują Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki i Zygmunt Krasiński, lecz nie są samotni otacza ich grono różnorodnych znakomitych artystów, nie tylko piszących, ale także malujących czy komponujących. Dwie rzeczy mają wspólne: głęboki patriotyzm i to, że u...

Autor Rozbierania Madonny deklaruje,że recepcji motywu maryjnego w najnowszym piśmiennictwie, w sztukach plastycznych i fotografii artystycznej chce przyglądać się z podejrzliwością człowieka czasów postmodernizmu. Jednocześnie przedstawia siebie jako człowieka wiary, co początkowo rodziło obawy, że książka nie dotrze do żadnej z potencjalnych grup odbiorców - katolicy przyjmą ją jako nie dość religijną, antykatolicy jako zbyt religijną. Są to obawy płonne. "Postmodernistyczna podejrzliwość...

Konwersacja jest zasadniczo uprzejma, a nawet pełna podziwu, a przecież dominuje spór oczywisty, skoro rozmówców dzielą nie tylko epoki, życiowe wybory i poetyka, ale także postawa wobec świata. Różni ich wszystko, a zbliża stosunek do poezji jako najważniejszej ze sztuk. Bo ich lirykę zaliczamy do literatury poważnej, a więc takiej, która nie ogranicza się do słownej gry czy czytelniczej strategii, ale stara się obwieścić coś istotnego na temat ludzkiej kondycji. Są to wyznania bardzo szczere i...

Początkiem tekstu literackiego jest z reguły jego tytuł; to właśnie od formuły tytułowej zaczyna się kształtować znaczenie utworu. Ale nie w XIX-wiecznej literaturze litewskiej. Tamte teksty zaczynają się wcześniej ich właściwym początkiem jest bowiem już sygnatura autora. Książka udowadnia tę tezę, analizując szczególny aspekt materialności dzieł litewskiego poety Maironisa: różnorodność zapisów tego nazwiska na kartach tytułowych książek artysty czy w nagłówkach jego wierszy. Przy okazji powst...

Różnimy się w wierze. Dowody koegzystencji wieloreligijnej na ziemiach Rzeczypospolitej w starodrukach ze zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie - Iwona Długopolska...

Szkice zawarte w książce, stanowią pewnego rodzaju autorski komentarz czy też tytułowe "dopowiedzenie" do twórczości Jarosława Marka Rymkiewicza, poświęconej problematyce "nekrografii" (historii umarłych). Autor próbuje podążyć tropem różnych historii, tajemnic oraz wątków dotyczących ciągle obecnej w dyskursie spuścizny romantycznej. Rozważania natury politycznej odsunięte zostały na dalszy tor, ustępując miejsca temu, co najciekawsze w dziełach Rymkiewicza, tj. dobrze przyg...

W 2015 roku ukazały się w Wydawnictwie Uniwersytetu Śląskiego dwa związane ze sobą zbiory szkiców poświęcone światom przedstawionym w literaturze i kulturze. Pierwszy z nich mówił o "świecie bliskim i świecie dalekim w staropolskich przestrzeniach", drugi o "światach oświeconych i romantycznych" (parafrazujemy tu tytuły obu tomów). Zbiór, który właśnie oddajemy do rąk Czytelników, kontynuując badania nad rzeczywistością przedstawioną i fikcją, obejmuje szerokie spektrum czaso...

W prezentowanej antologii Krzysztof Andrzej Jeżewski, poeta, tłumacz, eseista, norwidolog i pisarz muzyczny, gromadzi polskie utwory poetyckie z ostatnich dwóch stuleci, w których mniej lub bardziej wyraźnie pobrzmiewają echa katastrofizmu. Jak zauważa autor zbioru: Cechą charakterystyczną katastrofizmu polskiego jest jego doniosłość uniwersalna. Obejmował on zawsze całość problemów ludzkich, był wyczulony na wielkie przemiany polityczne, społeczne, ekonomiczne, psychologiczne i religijne, które...

Studia naukowe pomieszczone w monografii oscylują między wąskim (związanym z bezpośrednim przejawianiem się świętości, praktykowaniem religii) i szerokim (odwołującym się do pośrednich znaczeń, różnych sfer duchowości) rozumieniem sacrum. Jego literacko-kulturowe reprezentacje mają swoje źródło w dzieciństwie doświadczanym w kręgach chrześcijańskich, na ich obrzeżach, i poza nimi w czasie motywowanym społecznie, kulturowo, historycznie, politycznie. Czynniki te decydują o zbliżaniu się do religi...

Publikacja redefiniuje gatunek sagi rodzinnej, konfrontując najnowsze reprezentacje literackie z modelem tradycyjnej powieści rodzinnej, i bada zależności między ewolucją gatunku a przeobrażeniami zachodzącymi w modelu rodziny. Funkcjonujące w nauce definicje sagi rodzinnej (powieści rodzinnej) są niewystarczające, by określać najnowszy materiał literacki, czyli powieści o tematyce rodzinnej powstające na początku XXI w. Saga rodzinna jako gatunek silnie związany z życiem pozaliterackim rozwija ...

Na Sceny biografii składa się trzydzieści tekstów poświęconych pisarzom i pisarkom XX wieku (jest też poeta z XXI wieku - Marcin Świetlicki). Czy jest jakieś kryterium doboru bohaterek i bohaterów książki? Tak, wszyscy oni są ważni dla autora dzieła. Ich utwory, arcydzielne, mniej arcydzielne czy zgoła przeciętne, dały mu do myślenia, skłoniły do odpowiedzi, polemiki, komentarza. Sceny biografii to wielka księga wiedzy o polskim i europejskim wieku XX. Ogólnie wiadomo, że twórczość artystyczna t...

Tematem pracy są scholastyczne inspiracje w poetyce Macieja Kazimierza Sarbiewskiego. Praca składa się ze wstępu, sześciu rozdziałów i zakończenia. Wprowadzenie przedstawia stan badań i układ pracy. Pierwszy rozdział pokazuje sposób użycia przez Sarbiewskiego pojęć zaczerpniętych ze scholastyki. Drugi rozdział porównuje poglądy Arystotelesa i Sarbiewskiego na poetykę. Trzeci rozdział pokazuje, w jaki sposób Sarbiewski stosuje pojęcie analogii. Czwarty rozdział przedstawia jego pogląd na problem ...

Science fiction to przystępne i atrakcyjne ujęcie zagadnień związanych z gatunkiem niełatwym do zdefiniowania, określanym jako połączenie powieści, tekstu naukowego i proroctwa; podejmującym problemy nieobce literaturze zaangażowanej. Literackie i filmowe podróże w czasie i przestrzeni, Obcy i alternatywne społeczności, rozwój technologii i polityka. ...

Selected Medival Literature from Wales, Scotland and England Reflecting Changes in Welsh and Scottish Law

Twórczość Stanisława Barańczaka poety, tłumacza, eseisty, krytyka literackiego od lat skłania do opracowań, komentarzy i interpretacji. Nowe edycje jego spuścizny korespondencja z Wisławą Szymborską, libretta oper Mozarta, przekłady poezji św. Jana od Krzyża otwierają możliwości dalszych badań. Książka Sens życia, sens wiersza. Szkice o twórczości Stanisława Barańczaka podejmuje niedopowiedziane jeszcze wątki poetyckie, przekładowe, epistolarne i eseistyczne w dorobku pisarza. W interpretacj...

Praca koncentruje się na zagadnieniu serii przekładowej. Na przykładzie polskich wariantów prozy Josepha Conrada przeanalizowano trzy serie przekładowe: Murzyna z załogi "Narcyza", Tajfunu i Smugi cienia. Praca jest przeznaczona dla studentów filologii zainteresowanych przekładoznawstwem oraz najnowszymi trendami w obrębie Translation Studies. Wykorzystuje koncepcje manipulacji, patronatu, prze-pisania i refrakcji dla opisu odmiennej recepcji dzieł Conrada w kulturze polskiej na przest...

Wszystkie postaci z tych dramatów wygenerowały się w mojej wyobraźni, jakbym była nie człowiekiem, lecz wielomaciczną humanoidalną kreatywnicą, dającą życie giganto-matką, czerpiącą ze źródła niekończącej się płodności. Nie wydaje wam się bezwstydne, że tak wprost mówię o tym, co wypłynęło z mojego wielomacicznego brzucha? Mówię wprost, bo jestem już u kresu sił. Któregoś dnia obudzę się pod troskliwą opieką pielęgniarek, które będą mówiły pani Małgorzato, te czterdzieści cztery pigułki po poran...

Pierwsza tego rodzaju pozycja naukowa poświęcona twórczości Chanocha Lewina, najważniejszego z izraelskich dramaturgów XX wieku. Autorka podejmuje próbę przeanalizowania składników ludzkiej tożsamości oraz natury Lewinowskiego doświadczenia egzystencjalnego, a tok jej rozważań prowadzony jest dwiema ścieżkami analityczno-badawczymi, ukierunkowanymi na dwa przeciwstawne aspekty: społeczno-kulturalny z jednej i biologiczno-egzystencjalny z drugiej strony. Z jej dociekań wynika następujące stwierdz...

Dobór tekstów, składających się na antologię, został podyktowany dwoma zasadniczymi względami: czasem ich powstania i tym, że dotyczą one bezpośrednio samej twórczości Sienkiewicza []. To, że autorzy w swych wypowiedziach skupili się głównie na pojedynczych tekstach Sienkiewicza, nie oznacza jednak, że nie wyprowadzają oni wniosków o charakterze bardziej ogólnym, dotyczących nie tylko twórczości samego pisarza, ale również polskiej historii i kultury. Często wybrane teksty w swym kształcie forma...

Mamy oto dylogię, gdyż do świetnego zbioru swoich studiów Henryk Sienkiewicz. Studia z mikrobiografiki prasowej (Lublin, 2016) Krzysztof Stępnik dokłada teraz jeszcze ważniejszy dla sienkiewiczologii tom, poświęcony aktywnej obecności Sienkiewicza i jego dzieła w recepcji światowej. Od razu na początku trzeba zaznaczyć, że autor - znakomity, uznany badacz życia literackiego i politycznego przełomu XIX i XX w. - nie zajmuje się typowymi zagadnieniami recepcji biografii i twórczości Sienkiewicza. ...

Portret wybitnego pianisty. Studium namiętności i tajemniczej choroby. Miłość, samotność, sekret artystycznego talentu w historii rozpiętej między hotelem w Transylwanii i szpitalem we Florencji na początku II wojny światowej. Jest w tej książce Eros i Thanatos, coś z Manna i coś z Prousta, ale przede wszystkim wyraźny, osobny głos wybitnego węgierskiego pisarza XX wieku, którego późna sława i wyjątkowa popularność należą do największych tajemnic współczesnego życia literackiego. ...

Tom Skamander. T. 11: Reinterpretacje składa się z tekstów wygłoszonych na konferencji pod tym samym tytułem, która odbyła się w maju 2013 roku z inicjatywy Instytutu Nauk o Literaturze Polskiej im. Ireneusza Opackiego oraz Studenckiego Koła Naukowego Teorii Literatury Uniwersytetu Śląskiego. Celem konferencji, a także niniejszego tomu, była kontynuacja tradycji badawczych zapoczątkowanych w Instytucie przez jego wieloletniego pracownika oraz patrona - Profesora Ireneusza Opackiego wraz z jego u...