Literaturoznawstwo

(1035)

Magdalena Śniedziewska napisała książkę uzupełniającą studia nad pisarstwem Gustawa Herlinga-Grudzińskiego o istotne, nie dość wyraziście dotąd zarysowane aspekty. To precyzyjnie przedstawione doświadczenie emigracji we włoskich realiach. Ludzka egzystencja wiąże się tu nierozdzielnie z twórczością wpisującą się w neapolitańską lokalność. Towarzyszy temu również aktywność w literackim i intelektualnym środowisku, co pociąga za sobą konieczność sięgnięcia po niewykorzystywane dotąd źródła. Niezwy...

Niniejszy tom jest wyborem tekstów Wiesława Pawła Szymańskiego (19322017), jednego z najciekawszych historyków literatury polskiej i krytyków literackich po 1956 roku. Zamieszczono w nim szkice i eseje poświęcone polskiej krytyce literackiej oraz najważniejszym pismom literacko-kulturalnym XX wieku: Żagarom, Marchołtowi, Verbum, Tygodnikowi Warszawskiemu, Przekrojowi i Wiadomościom. W części drugiej tomu znalazły się głośne pamflety z Uroków dworu zamykają go zaś artykuły programowe, dotyczące n...

Wpływ Perloff wykroczył dawno poza ramy życia naukowego. Jej praktykę pisarską należy już teraz widzieć jako jednolity, rozwijany w formie eseistycznej namysł nad rolą modernistycznego eksperymentu w kształtowaniu się współczesnej międzynarodowej świadomości artystycznej i kulturowej. Kacper Bartczak Jest to książka naprawdę świetna, którą powinni bezzwłocznie przeczytać wszyscy, którym leży na sercu idea obecnej i przyszłej Europy. Na pierwszy rzut oka, istotnie, dotyczy ona trochę pomijanej w ...

Monografia bibliograficzna jednego z najwybitniejszych pisarzy polskich XX wieku. W części podmiotowej zarejestrowano wszystkie drukowane w latach 1948-2005 utwory literackie (wiersze, opowiadania, eseje, dramaty) i nieliterackie (publicystyka, recenzje, listy, wywiady) oraz przekłady dokonane przez Zbigniewa Herberta. W części przedmiotowej opisane zostały drukowane prace o twórczości i życiu autora Pana Cogito. Całość opatrzono indeksem osobowym oraz indeksem tytułów i incipitów utworów Herber...

W tomie, który oddajemy do rąk Czytelnika, metafora palimpsestu jest kluczem interpretacyjnym, otwierającym refleksję badaczy nad kategoriami miejsca i przestrzeni w różnych obszarach i wytworach kultury. Miejsca, noszące ślady kolejnych zapisów ludzkiej historii, podobnie jak palimpsesty, odsyłają do znaczeń zarówno oczywistych, jak i zatartych. Palimpsest budzi ciekawość inaczej niż strona raz tylko zapisana. Pozornie ukrywa, bo to, co pod spodem (nawet jeśli zamazane czy częściowo zdrapane) -...

Palimpsest to pergamin, z którego wydrapano pierwszy tekst, by nanieść w jego miejsce inny, który jednak nie całkiem go zakrywa, tak że ten dawny, prześwitując, daje się wciąż odczytać. W znaczeniu przenośnym palimpsestami (a dosłowniej: hipertekstami) nazywa Gérard Genette wszystkie utwory wywiedzione - przez przekształcenie lub naśladowanie - z jakiegoś utworu wcześniejszego. Na ogół nie docenia się miejsca i siły sprawczej owej literatury drugiego stopnia, którą pisze się, czytając. Ta książk...

Jeżeli najważniejszym problemem współczesnego człowieka jest brak odpowiedzi na pytanie, po co żyje, to w niniejszej książce tę odpowiedź znajdzie. Tylko Miłość, która kocha za darmo, bezwarunkowo, także wtedy, gdy człowiek jest zły, może rozpalić nadzieję w sercu poszukującym prawdy. "Wiara jest przeciwieństwem pesymizmu, depresji, braku nadziei" - mówi Jan Grosfeld w niezwykłym wywiadzie-rzece ze Sławomirem Jackiem Żurkiem, ale to więcej niż rozmowa. To historia człowieka, który na s...

Autorka stara się odpowiedzieć na pytanie, jak funkcjonuje polska pamięć po 1989 roku i na ile literatura oraz inne media pamięci mogą służyć jako przestrzeń wyrażania, negocjowania i wreszcie zmiany poszczególnych trybów pamiętania. Główny punkt zainteresowania monografii to dynamiczna, ciągle ewoluująca relacja czasowa między teraźniejszością, z perspektywy której pamiętamy, przeszłością, która jest w ten sposób odtwarzana i kształtowana, oraz przyszłością, której wizje niepostrzeżenie koloniz...

Głównym celem monografii jest wielostronna interpretacja idei ojczyzny w liryce bułgarskiej po 1989 roku przez pryzmat koncepcji pamięci kulturowej i traumy. Zgodnie z przyjętym modelem teksty poetyckie są nośnikami pamięci kulturowej i traumatycznej, a zatem wyznaczają przestrzeń, w której pamięć jest przedmiotem kreacji, afirmacji i wspólnotowego konsensusu. W ramach dialogu lirycznego z tradycją literacką dochodzi do rekonstrukcji, odtworzenia lub rewizji tradycyjnych wyobrażeń o tym, co rodz...

Autorka biografii Wyspiańskiego powraca z nową opowieścią! Wesele w wersji herstory! Opowieść o Annie, Jadwidze i Marii Mikołajczykównach W chałupie Jacentego Mikołajczyka krytej strzechą, pod gruszą, na przyzbie, wśród ludowych wierzeń o południcach i diabłach na rozstaju, w świecie, w którym najpopularniejszymi lekarstwami były znak krzyża i wódka, dorastały trzy panny Mikołajczykówny uwiecznione w Weselu Wyspiańskiego. Anna została żoną malarza i polityka Włodzimierza Tetmajera, Jadwiga - Pan...

Książka "Par cur. Twórczość dla dzieci i młodzieży raz jeszcze" składa się z dwunastu tekstów o charakterze analityczno-interpretacyjnym oraz wprowadzającego w problematykę tomu wywiadu przeprowadzonego przez redaktorki z Aleksandrem Nawareckim. Tom pomyślany został jako zespołowa próba wyrażenia i przepracowania nie zawsze uświadomionego długu, jaki profesjonalni interpretatorzy: badacze literatury, jej historycy i teoretycy oraz językoznawcy zaciągnęli w okresie dzieciństwa od wtedy ...

[] książka zatytułowana Parva naturalia Arystotelesa w komentarzu Pawła z Worczyna została opracowana na podstawie zrealizowanej przez jej Autorkę edycji krytycznej komentarza do zbioru rozpraw Arystotelesa Parva naturalia (zachowanego w rękopisie BJ 2073 w zbiorach Biblioteki Jagiellońskiej, z pierwszej poł. XV wieku), autorstwa polskiego uczonego Pawła z Worczyna. Autor ten był jednym z najoryginalniejszych filozofów polskich XV wieku. []. Biorąc pod uwagę okoliczność, że książka M. Kowalewski...

Książka Pejzaże miasta w komiksie. Studia nad komiksem skupia się na badaniach komiksu, gdzie motywem przewodnim staje się analiza przestrzeni miejskiej. Miasto jest tropem badawczym, ale też pretekstem do podjęcia zagadnień działania komiksu, jego struktury i składników. Autorka zaczyna od przeglądu stanu studiów nad komiksem. Kolejną ważną część monografii stanowi przygotowanie narzędzi i metod, które są istotne w badaniu i analizowaniu komiksów. W książce skonstruowano i opisano warsztat ba...

Andreas Gryphius (16161664), Ślązak i zarazem obywatel Rzeczpospolitej literackiej Europy, jest największym poetą i dramaturgiem niemieckiego obszaru językowego epoki baroku. Powstały w 1660 r. dramat Piast to jedno z wielu świadectw zainteresowania Gryphiusa kulturą i historią Polski. Utwór, oparty na kanwie legendy dynastycznej Piastów, miał być dla Ślązaków, uciskanych przez Habsburgów po wojnie trzydziestoletniej (16181648), dowodem dawności tradycji piastowskiej na ziemiach nadodrzańskich, ...

Kto i w jaki sposób pisał w Królestwie Polskim w XIX i na początku XX wieku o alkoholizmie? Czy traktowano go jako chorobę, czy problem moralny? Które grupy społeczne uważano za szczególnie zagrożone alkoholizmem? Jak problemy związane z (nad)używaniem alkoholu przedstawiano w materiałach wizualnych? W książce zaprezentowano wybór piśmiennictwa i materiałów ikonograficznych propagujących określone wyobrażenia i postawy moralne oraz upowszechniających wiedzę o pijaństwie i alkoholizmie w kontekśc...

Teksty Wacheniusa reprezentują niezwykle interesujący przykład protestanckiego piśmiennictwa śląskiego. Zapotrzebowanie na literaturę religijną polskojęzycznej ludności ewangelickiej na Śląsku do połowy wieku XVII zaspokajane było przez druki napływające z obszaru Rzeczypospolitej. Twórczość rodzima skupiała się zaś na opracowaniach wspomagających religijne życie domowe. Można pokusić się o stwierdzenie, iż właśnie domowa książka będzie charakterystyczna dla polskiego piśmiennictwa protestanckie...

Teksty Wacheniusa reprezentują niezwykle interesujący przykład protestanckiego piśmiennictwa śląskiego. Zapotrzebowanie na literaturę religijną polskojęzycznej ludności ewangelickiej na Śląsku do połowy wieku XVII zaspokajane było przez druki napływające z obszaru Rzeczypospolitej. Twórczość rodzima skupiała się zaś na opracowaniach wspomagających religijne życie domowe. Można pokusić się o stwierdzenie, iż właśnie domowa książka będzie charakterystyczna dla polskiego piśmiennictwa protestanckie...

Rozważania Jakuba Padewskiego zaliczyć można do nurtu badań ogarnianych zbiorową nazwą kulturowej teorii literatury, w tej mierze przynajmniej, w jakiej jest ona aplikowaniem literaturze kluczowych kategorii badań kulturoznawczych, () a więc konceptualizacji lokujących wypowiedź literacką na terytorium kultury, jako tej kultury przedmiot, i jako jeden z kulturowych porządków. W przypadku omawianej książki taką literaturą, której coś bywa aplikowane, są reportaże/eseje Ryszarda Kapuścińskiego, a ...

Fragment książki: Wiadomość o zgonie Herlinga-Grudzińskiego wywołała we mnie dotkliwe uczucie, że pisarz nie dopisał do końca swoich sporów ze światem, z sobą, z Bogiem. Wróćmy do nich, są ciekawe nie tyle jako debata intelektualna (od stuleci tylu filozofów przyzwyczaiło nas do niej), ile jako prywatny spór pisarza Herlinga-Grudzińskiego: człowieka urodzonego do nieszczęścia, tak jak orły rodzą się do lotu....

Każdy z nich napisał tylko jedno dzieło, dzięki któremu na trwałe wpisał się w historię literatury. Działo się tak za przyczyną nowatorskiej formy, skandalu obyczajowego czy też udanej ekranizacji. Niektórzy umarli dosyć młodo i nie zdążyli napisać nic więcej. Inni tworzyli sporo, lecz nie udało im się „przebić” samych siebie. Jeszcze inni porzucili pisarstwo, nie mogąc sprostać wymaganiom krytyków i czytelników....

Ta książka to podróż przez kilka wieków polskiej kultury i polskiej historii, widzianych przez pryzmat wielkich, znanych i mniej znanych, polskich twórców. Ich losy i ich twórczość były ściśle związane z życiem narodu, w którym żyli i którego wzloty i upadki były przedmiotem ich troski. W szkicach Stanisława Stanika znajdzie czytelnik odpowiedź na pytanie - dlaczego Narodowa Demokracja była największym obozem politycznym w Polsce. Rząd dusz dzierżyła w dużej mierze dzięki związanym z nim twórcom...

rzyjęcie tego straszliwego ograniczenia mieć Świętego jakby na wyciągnięcie ręki, lecz jednocześnie musieć zachować dystans wymaga wiary-zaufania, na którą Ewa się nie zdobyła. Lecz czy brzemię winy ona sama ma dźwigać? Pomyślmy bowiem jeśli stworzenie mocą własnej natury skierowane jest ku Bogu, to czy nie możemy powiedzieć, że Bóg jest współwinny upadku Ewy? Że Jego powinnością było przewidzieć, że będzie ono biegło ku Niemu jakby na oślep i w szale? Czy to możliwe, by nie widział, jaką miło...

W ostatnich latach życia polemiczny odruch pojawiał się u profesora Henryka Markiewicza ze zwiększoną częstotliwością. Działo się tak zapewne zarówno dlatego, że mniej niż dotąd pochłonięty poważną pracą własną, uważniej śledził bieżące życie naukowe, jak i z tego głównie względu, że spora część tendencji i postaw badawczych, wyłaniających się z postmodernistycznego paradygmatu, napotykała na opór jego racjonalności, wychodziła poza aksjologiczną ramę, w obrębie której pracował jego intelekt; ro...

Człowiek schylony nad białą kartką papieru. Skupiony i milczący, skupiony tylko na tym, co rozgrywa się pomiędzy nim a nienadchodzącym słowem. To jeden z trwałych motywów europejskiej wyobraźni. Milczenie jest tu oczekiwaniem na trans, na SŁOWO, które ma go nawiedzić, które przyjdzie lub zostanie zesłane. Chodzi właśnie o pierwszy impuls, o to, aby - jak przez katodę - zaczęły przebiegać drgania, prąd, wytrącający to, co niepotrzebne, aby myśli i słowa zaczęły płynąć własnym, czystym nurtem. Kim...

"I przygotujcie grób i umieśćcie wiersz nad grobem" - te słowa Dafnisa z Wergiliuszowej piątej eklogi (Ecl. V, 42), które w łacińskiej wersji wprowadzono do tytułu obecnej publikacji, wyrażają jedno z głębokich pragnień ludzi minionych wieków - pragnienie upamiętnienia siebie poprzez literaturę. Jak bardzo było to dla nich istotne, przekonuje częstokroć spacer po zabytkowym cmentarzu, wizyta w starym kościele, a niekiedy zwiedzanie muzeum. Nagrobki, tablice naścienne, tumby, ołtarze, marmurowe p...

Wszelkie teksty zawarte w publikacji Po co literatura jeszcze jest? Pisma rozproszone - artykuły, szkice, fragmenty, wywiady - nie zostały zamieszczone w żadnej z dotychczasowych czterech książek autorskich Stefana Szymutki. Stanowią one zatem (zarówno w swoim doborze, jak i opracowaniu) nowy, "premierowy", zwarty układ edycyjny. Książkę otwiera blok tekstów poświęconych twórczości Teodora Parnickiego - najważniejszego dla Szymutki pisarza i myśliciela. W dalszej kolejności "zagos...