Literaturoznawstwo

(1041)

Autorzy kolejnych rozdziałów monografii rzucają nowe światło na tytułowe, wydawałoby się, już wielokrotnie opracowane tematy i na pierwszy rzut oka ostatecznie rozwiązane problemy aksjologiczne, poznawcze czy tożsamościowe. Począwszy od nowego odczytania starożytnych wzorców heroizmu i przykładów ich historiograficznych, mitycznych, literackich i artystycznych reprezentacji, przez przewijające się przez wieki kontynuacje i przekształcenia po ukazanie postmodernistycznych zabiegów demitologizacyj...

Książka Katarzyny Szkaradnik stanowi rekonstrukcję autoportretu rozproszonego Jana Szczepańskiego, Józefa Pilcha i Jana Wantuły, na który składają się nie tylko portrety indywidualne, lecz także portret społeczny i wspólnotowy. Wyłania się on z persewerujących w monografii węzłowych problemów: historyczności, lokalności i pogranicza, narracji, języka, ideologii, w związku z którymi odsłania się wspólny rdzeń postaw tych postaci. Jest to rekonstrukcja fascynująca, przede wszystkim z racji przedst...

Jest późny wieczór 2 sierpnia 1492 roku. Krzysztof Kolumb zamyślony przechadza się wzdłuż portowego nabrzeża, przy którym stoi zacumowany flagowy okręt wyprawy, która następnego dnia po wschodzie słońca opuścić ma gościnny port Palos wyruszając w podróż o tyle niezwykłą, że tak naprawdę prowadzącą donikąd. Czy rzeczywiście? Mówienie o literaturze portorykańskiej jest w rzeczywistości mówieniem o tradycji zawartej w mitologii taína (narodu Tainów), tradycji przekazanej nam przez kronikarzy amery...

Wielkim wyzwaniem jest zawsze podjęcie próby przybliżenia Czytelnikowi dziejów literackich jakiegoś narodu. Tym większym wydaje się być wyzwaniem podjęcie wędrówki nie tyle przez wieki, co przez ogromny obszar jakim jest dla nas Nowy Świat. Posługiwanie się językiem hiszpańskim przez większość ludzi zamieszkujących Amerykę Łacińską nie oznacza bowiem, że dzieje literackie krajów w skład Ameryki Łacińskiej wchodzących spisane są jedynie w tym języku. Kiedy mówimy o literaturze iberoamerykańskiej ...

Kiedy Hiszpanie przybyli na amerykański kontynent nie spodziewali się, że zastaną w Nowym Świecie wysoce rozwinięte cywilizacje. Wkroczyli w świat Majów, Azteków oraz Inków z przekonaniem, że przynoszą dobrą nowinę i nowy sposób życia. Nie zastanawiali się przy tym, czy sami mogą skorzystać z obecności innych kultur, ich tradycji i wiedzy uznając, że cywilizacje te niegodne są chrześcijańskiego rozumienia porządku świata. Okres konkwisty jest jednym z najciekawszych i najbardziej tragicznych w d...

Nowoczesna prezentacja kierunków i wielkich osobowości literatury francuskiej: przedstawia aktualny stan badań nad literaturą francuską; przystępnie opisuje rozwój liryki, powieści, dramatu, szczegółowo charakteryzuje przełomy literackie; omawia sylwetki pisarzy i prezentuje najwybitniejsze dzieła każdą epokę poprzedza wstęp, wprowadzający w kontekst historyczny; tekstowi autorskiemu towarzyszą liczne cytaty z wypowiedzi krytyków i historyków literatury, prezentujące różne opinie na temat poszcz...

Bogata prezentacja kierunków i wielkich twórców literatury antycznej: - ukazuje narodziny literatury europejskiej i światowej - przystępnie opisuje rozwój liryki, epiki i dramatu - omawia sylwetki pisarzy i prezentuje najwybitniejsze dzieła - obok literatury pięknej przedstawia autorów i dzieła filozoficzne, przyrodnicze, z zakresu nauk ścisłych, humanistycznych, retoryki i filologii - pokazuje wpływ literatury starożytnej na dalszy rozwój piśmiennictwa europejskiego - tekstowi autorskiemu towar...

Książka przedstawia dzieje literatury włoskiej od średniowiecza do współczesności, w podziale na epoki. Każdą epokę wprowadza wstęp ogólny, po którym następuje omówienie najważniejszych nurtów, zjawisk i pisarzy oraz węzłowych problemów gatunkowych (rozwój liryki, dramatu, powieści, przełomy literackie). Podręcznik zawiera cytaty z wypowiedzi krytyków i historyków literatury, informacje historyczne, kulturowe i biograficzne, definicje zjawisk i nurtów literackich, cytaty z tłumaczeń literatury w...

Gdy Holderlin spoglądał wstecz na swoje życie, wydawało mu się, że poezję tworzył zawsze. Słowo poetyckie było dlań niczym powietrze do oddychania. W poezji pozostawał w pełni sobą, a jednocześnie zachowywał więź z pewną całością w wyimaginowanej wspólnocie. Wielkiego przełomu, jaki nastąpił w stosunku do jego dzieła, już nie doczekał. Ten zaczął się dopiero około roku 1900. Odtąd Holderlin jest w pamięci kulturowej trwale obecny. Ale właśnie jako klasyk albo postać niemal mityczna. W każdym...

Praca stara się uchwycić zmiany, jakie w polskiej literaturze wywołało "wynalezienie" pod koniec XIX wieku homoseksualności. Autor przedstawia próbę adaptacji koncepcji "narodzin homoseksualisty" (wyrażonej przez Michela Foucaulta w Historii seksualności) do swoistych warunków polskiej kultury. Składające się na Homoseksualność i polską nowoczesność szkice omawiają m.in. problem dyskursywizacji skandali homoseksualnych u progu XX stulecia (Oscar Wilde i Filip von Eulenburg), ...

Horyzonty erudycji. Studium o Trwałości szczęśliwej królestw Szymona Majchrowicza jest pierwszą pracą w całości poświęconą twórczości osiemnastowiecznego publicysty, pedagoga i historyka Szymona Majchrowicza (17171783). Mimo że nazwisko tego osiemnastowiecznego jezuity funkcjonuje w dobrze znanych syntezach historycznoliterackich i podręcznikach historii historiografii, jego dorobek nie doczekał się naukowego opisu. Rozprawa stawia sobie zatem za cel weryfikację tez na temat Majchrowiczowskiego ...

Czesław Znamierowski, współtwórca poznańskiej szkoły prawa, uważany jest za jednego z najwybitniejszych filozofów prawa w Polsce. Na jego myśl filozoficzno-prawną wpłynęło wiele tradycji, pozostawał jednak zawsze oryginalny w swoich przemyśleniach. Sam określał swoje poglądy mianem realizmu i krytykował spekulatywną filozofię prawa opierającą się na niemieckim idealizmie. Niniejsze opracowanie ma za zadanie przedstawić Czytelnikowi jego sylwetkę, drogę naukową i poglądy. Na początku Autor opisuj...

Tom skoncentrowany jest wokół relacji między filologią a humanizmem jako ruchem intelektualnym stymulującym poznanie kultury antycznej i na jej podstawie współtworzącym kulturę literacką i filozoficzną epoki Renesansu. Podjęto także takie problemy jak wzorzec filologa-humanisty i proces twórczy. Omówiono polskie renesansowe dzieła filologiczne i wykazano kontynuacje humanistycznej filologii w wiekach następnych....

Pierwszy tom serii obejmuje utwory Prusa z lat 18641874 drukowane w prasie: wiersz Do Pegaza z Kuriera Niedzielnego, Żywot i Pamiętniki śp. Jana w Oleju z Kuriera Świątecznego, zachowane jedynie w rękopisach On i ona, czyli okropne spotkanie dwóch tkliwych serc na jednym folwarku oraz wydane w zbiorze To i owo w 1873 roku (przedruki z pisma satyrycznego Mucha oraz tygodnika Opiekun Domowy, w tym ostatnim autor po raz pierwszy podpisywał się pseudonimem Bolesław Prus). Całość poprzedza wstęp do e...

Drugi i trzeci tom serii, drukowane w jednym woluminie, obejmują utwory Prusa z lat 18741875 oraz z 18751876. W tomie drugim zebrano publikacje z Kolców: Bal maskowy, Kłopoty babuni, Trzeba być grzecznym, Co to jest blaga? oraz cykl Szkiców warszawskich z Kuriera Warszawskiego: Pod szychtami, Ogród Saski, Konkurs żniwiarek, Na Saskiej Kępie, Wystawa, Po co przyjechali?, Wigilia. W tomie trzecim znajdziemy: Lokatora poddasza, który ukazał się na łamach Niwy w 1975 roku, Nieszczęśliwych z Kalendar...

Pierwodruki zamieszczonych w tomie IV serii A krótkich utworów prozatorskich Prusa publikowane były w latach 18761877. Dominują tu teksty, w których pisarz zestawia humorystyczne i melodramatyczne scenki rodzajowe. Wchodzący na scenę bohaterowie reprezentują pełne spektrum typów społecznych bacznie obserwowanych przez autora: skromnych buchalterów dążących do stabilizacji małżeńskiej (Miesiąc nektarowy, Z Bielan), młodych pozytywistów marzących o podniesieniu intelektualnym prowincji (Co się z w...

Napisana przez Jakea Pollera biografia Aldousa Huxleya to bogaty w szczegóły i nieznane dotąd fakty, wnikliwy opis kolejnych etapów kariery jednego z najbardziej dalekowzrocznych i niezwykłych pisarzy XX wieku - od satyryka odmalowującego wybornie rozpacz powojennego pokolenia, przez zagorzałego pacyfistę w latach 30., poszukiwacza duchowości w latach 40., psychodelicznego mistyka w latach 50., po newageowego proroka. Zestawiając mistrzowsko fakty z życia Huxleya z jego twórczością, Poller dokon...

Zainteresowania badaczki rozciągają się na różnorodne gatunkowo teksty, zarówno artystyczne, jak i publicystyczne. Dzięki temu obraz prezentowanej literatury i kultury, który wyłania się z interpretacyjnych komentarzy, nie jest wycinkowy, ale ma charakter panoramiczny. Autorka, charakteryzując określone światy poetyckie, zdecydowania wychodzi poza granice - by tak powiedzieć - immanentnej analizy. [...] rozliczając sie sumiennie z wykorzystanego stanu badań i zaczerpniętych stąd inspiracji, jedn...

Książka dotyczy zakodowanych w elektronicznych kontekstach lektur matryc ideologicznych, czyli sposobów wartościowania i map znaczeń, wpisanych w wywiedzione z literackich pierwowzorów teksty wtórnych nadawców, które są upowszechniane w ramach przemysłu kulturowego i show-biznesu......

Ks. Jan Piwowarczyk (1889-1959) był krakowskim duszpasterzem, nauczycielem akademickim i działaczem społecznym. Znaczną część swego życia poświęcił swej największej pasji dziennikarstwu. Był redaktorem przedwojennego Głosu Narodu, a po wojnie zorganizował Tygodnik Powszechny, działający prężnie do dnia dzisiejszego. Piwowarczyk miał wyraziste poglądy i wygłaszał je bezkompromisowo, nie oglądając się na aktualną koniunkturę polityczną. Język jego publicystyki, często ostry, dosadny, nie był pozba...

Tomasz Bocheński zabiera czytelnika w podróż po nowych, śmiałych interpretacjach twórczości najwybitniejszych pisarzy XX wieku: Wiesława Myśliwskiego, Brunona Schulza, Witolda Gombrowicza, Juliana Tuwima i Witkacego. Ta osobista wyprawa, wyznaczana zaczerpniętą z muzykologii kategorią improwizacji wykorzystaną w taki sposób po raz pierwszy w literaturoznawstwie polskim sama także nabiera rytmu niecodziennej autorskiej improwizacji. Zarazem jednak autor, odsłaniając kolejne warstwy tekstów i doc...

Już sam wykaz tematów sprawia, że trzeba koniecznie sięgnąć po książkę Józefa Olejniczaka. Badacz mierzy się bowiem z zagadnieniami fundamentalnymi dla dyskursu literaturoznawczego (m.in. status literatury i literaturoznawstwa, granice interpretacji, sens i miejsce teorii literatury). Nie są to problemy nowe i nie w tym tkwi siła publikacji Olejniczaka, lecz w indywidualnym podejściu do nich. Indywidualne nie oznacza: subiektywne i niemożliwe do zweryfikowania. Szkice zgromadzone w zbiorze Infla...

Zbiór badań, który tu prezentujemy, jest owocem umysłowej i ludzkiej wspólnej drogi twórczej, na którą wkroczyliśmy dziesięć lat temu wraz z profesor Hanną Dziechcińską. To ona przedstawiła niektórym włoskim przyjaciołom, tym, którzy brali udział w stworzeniu tej książki, pomysł konferencji poświęconej swojej koncepcji komparatystyki: komparatystyki jak chętnie powtarzała która nie byłaby wyłącznie samym poszukiwaniem źródeł czy wpływu pewnego autora na drugiego, pewnej epoki na drugą czy pewneg...

Niniejsza książka zawiera zapisy sześciu rozmów z poetami amerykańskimi przeprowadzonych w latach 20132017 osobiście lub korespondencyjnie. Sześcioro moich rozmówców to poeci należący do różnych pokoleń (najstarszy, W. S. Merwin, urodził się w 1927 roku, najmłodsza, Camille T. Dungy w roku 1972). Wywodzą się oni z różnych tradycji poetyckich. Ukształtowały ich różne doświadczenia, różne geografie, różne wybory estetyczne. Mają jednak pewną cechę wspólną: poza oczywistym faktem, iż piszą po angie...

Jaki obraz Krasińskiego wyłania się z kart książki, podkreślającej tytułem formułę inności twórcy? Mam nadzieję, że ów inny Krasiński to pisarz, z jednej strony, głęboko zanurzony w romantyzmie, ale w takim, jaki poznajemy wspólnym wysiłkiem badaczek i badaczy w czasach nam współczesnych. Z drugiej strony, to twórca nieoczekiwanych i nieoczywistych zaskoczeń: wyrastających chociażby z nowej edycji tekstów, obejmującej całość twórczości (poza epistolografią, którą domknęło zbiorowe wydanie zachow...

Zrealizowany w latach 2005-2018 projekt badań inskrypcji na terenie współczesnego województwa lubuskiego został sfinalizowany trzynastotomowym wydawnictwem źródłowym w ramach X tomu serii Corpus Inscriptionum Poloniae. Mimo że seria ta ma swoje początki w latach 70. XX wieku w ośrodku lubelskim, to właśnie województwo lubuskie jest jedynym obecnie regionem w Polsce, gdzie badania tego typu zostały przeprowadzone w sposób kompleksowy i całościowy. Ich efektem jest wprowadzenie do obiegu naukowego...

Profesor Bogdan Banasiak to światowej sławy specjalista od ponad 30 lat badający myśl Donatiena Alphonse Francois de Sade (1740-1814), daje najpełniejszą i najbardziej wszechstronną analizę jego dzieła, ukazując je jako ciągle aktualne, żywe, a samego markiza (pisarza, filozofa, libertyna) jako prekursora Fryderyka Nietzschego, antycypującego współczesne dylematy kulturowe i tendencje filozoficzne. Integralna potworność to pierwsza w języku polskim monografia poświęcona Markizowi de Sade, jednem...