Literaturoznawstwo

(1035)

Katalog prezentuje część pokaźnego archiwum, jakie w swoim długim i aktywnym intelektualnie życiu zgromadził Jerzy Ficowski (19242006). Był poetą, eseistą, walczył w powstaniu warszawskim, a w czasach PRL działał w opozycji politycznej. Autor kilkunastu tomów poezji, wierszy i opowiadań dla dzieci, badacz i zbieracz ocalałych dzieł Brunona Schulza, odkrywca i wydawca wierszy Bronisławy Wajs-Papuszy. Ficowski przez wiele lat gromadził materiały, przeszukiwał archiwa, korespondencje z muzeami i bi...

Przez dłuższy czas prace historycznoliterackie traktowały katastrofizm jako temat, motyw, wątek, a nie jako zjawisko filozoficzno-artystyczne. Stan ten trwał do około 1930 roku, a więc do upowszechnienia katastrofizmu jako prądu oraz do czasu pojawienia się tego zjawiska nie tylko wśród wileńskich poetów, lecz także w innych grupach literackich bądź środowiskach twórców niezależnych. W latach trzydziestych zaczął się rozwijać szeroki i silny nurt katastroficzny, który znacznie wpłynął na polską ...

Praca Kategoria miłosierdzia w kazaniach księdza Piotra Skargi jest analizą tekstów ks. Skargi dotyczących miłosierdzia i niektórych toposów związanych z miłosierdziem, jakie odnaleźć można w twórczości Skargi oraz w wybranych tekstach niektórych ojców Kościoła i pisarzy kościelnych wieków średnich. Celem pracy jest ustalenie, jaką rolę pełni pojęcie miłosierdzia w teologii i kaznodziejstwie Piotra Skargi, w szczególności zaś, czy stanowi ono kategorię centralną, w świetle której podejmował głów...

Wybór pism Kazimierza Wyki przedstawia intelektualną biografię wybitnego myśliciela biografię zanurzoną w historii, zależną od jej zwrotów i kaprysów, zarazem jednak suwerenną, prawdziwie twórczą w rozmachu filozoficznych i ideowych dążeń. Wrażliwą na swój czas, choć ten wielokroć nie sprzyjał skupieniu i pracy. Czułą dla miejsca: konkretnego, bliskiego, ledwie w swoim zmiennym istnieniu pochwytnego. Jestem historykiem literatury, bywam krytykiem, mnóstwo robót organizacyjno-naukowych przepłynęł...

Kąt widzenia to zapisy znakomitego krytyka literackiego i historyka literatury, które pochodzą głównie z jego autorskiej rubryki Notatki literackie prowadzonej na łamach miesięcznika Odra. Kilka z nich opublikowanych zostało w Tygodniku Powszechnym, Kwartalniku Artystycznym i Nowych Książkach, są tu także teksty dotąd niedrukowane. Jak możemy przeczytać w posłowiu do książki: Nie jest to dziennik krytyka. Krytyk czyta systematycznie nowości, towarzyszy autorom, proponuje nowe kategoryzacje. Takż...

Kerygmatyczne figury interpretacji przedstawia autorską koncepcję literaturoznawczej lektury i krytyki. Wraz z poprzednią książką Poza horyzontem. Eseje o sztuce czytania (Ćwiczenia z poszukiwania sensu) stanowi dylogię proponującą całkowicie nowe analityczno-interpretacyjne ujęcie teorii literatury. Odwołując się do chrześcijańskiej antropologii literatury i kerygmatycznej szkoły interpretacji tekstu literackiego, książka prowadzi do refleksji metakrytycznej i metainterpretacyjnej, odnosząc kat...

Monografia dr Edyty Frelik jest zwięzłym przeglądem najważniejszych ustaleń dotyczących jednego z najistotniejszych zagadnień estetyki i teorii sztuki, a mianowicie pokrewieństwa sztuk. Autorka odsłania mało znany obszar twórczości malarzy i rzeźbiarzy, patrząc na ich pisarstwo z perspektywy zasadniczo literaturoznawczej, a także przywołując w niezbędnym zakresie historię i teorię sztuk plastycznych oraz konteksty medioznawcze i kulturoznawcze. Wykraczając poza tradycyjne skupianie się na treści...

Książka stanowi pierwsze monograficzne opracowanie twórczości Jędrzeja Świderskiego (17681848?), oficera Legionów i wojsk Księstwa Warszawskiego, a równocześnie poety, ważnego co autor stara się pokazać reprezentanta literatury późnego oświecenia w Polsce. W poszczególnych rozdziałach, po zwięzłym przedstawieniu biografii Świderskiego, prezentowane są, w porządku chronologicznym, kolejne jego publikacje, które ukazywały się w ciągu dwudziestu lat: od roku 1804 do 1824, od dwóch tomików zatytuł...

Najnowsza książka Stanisława Stabro, charakteryzująca się oryginalnym dyskursem krytycznym, poświęcona jest odczytaniu w sposób szczególny twórczości tych poetów, którzy dzięki randze swojego dzieła i zawartych w nim nadzwyczaj ważnych, znaczących motywów, osiągnęli status „klasyków współczesności”. Rozprawy w niej zgromadzone – dotyczące liryki między innymi Jarosława Iwaszkiewicza, Czesława Miłosza, Jerzego Zagórskiego, Zbigniewa Herberta, Urszuli Kozioł, Stanisława Barańczaka, Jacka Podsiadło...

Tradycyjna literatura koreańska jest ściśle związana ze sferą cywilizacyjną pisma chińskiego, ale przez całe swoje dzieje wykazywała wyraźną tendencję do zaznaczania swojej oryginalności gatunkowej i estetycznej. Książka obejmuje okres od starożytności do XIX wieku i omawia literaturę umownie zwaną klasyczną. Są to zarówno utwory prozą i poezja w klasycznym języku chińskim, który był językiem literackim wyższych sfer społeczeństwa koreańskiego aż do końca XIX wieku, jak i utwory w języku koreańs...

Prezentowany tom jest kontynuacją opublikowanych w 2014 i 2016 roku zbiorów zatytułowanych Skład osobowy. Szkice o prozaikach współczesnych. Podobnie jak pierwsze dwie części, tak i ta odsłona przedsięwzięcia przynosi omówienia oraz interpretacje dorobku prozatorskiego twórców, którzy byli aktywni po 1989 roku, a którzy w swoim dorobku mają co najmniej trzy książki beletrystyczne wydane po tymże roku. I tym razem, z pełną odpowiedzialnością, budujemy narrację wokół osób autorów/autorek reprezent...

Wielki Modernizm współtworzą teksty gigantów literatury, genialnych odkrywców, by wymienić choćby Rimbauda, Oscara Miłosza, Dostojewskiego, Kafki, Musila, Becketta, Benna, Nabokova, Michaux, bądź z polskiej niwy Norwida, Leśmiana, Gombrowicza, Witkacego, Schulza, Różewicza kreatorów zachwycających światów. Autor nie przytacza gotowych odpowiedzi na każde pytanie, nie udziela pouczeń zaczerpniętych ze skończonych, zamkniętych systemów filozoficznych lecz próbuje skupić uwagę na podstawowych zjawi...

Tytuł niniejszej rozprawy określa dwa obszary złożonych i wielowątkowych problematów dotyczących charakteru obecności tragedii Jeana Racine'a w epoce polskiego oświecenia. Kobieca dusza, czułość serca i sentymenty to symboliczna zapowiedź rozważań poświęconych charakterystycznym dominantom semantycznym rasynowskiej estetyki i koncepcji tragedii, szczególnie popularnych wśród polskich admiratorów sztuki autora Fedry czy Andromachy. Drugi obszar tematyczny: o polskim oświeceniowym czytaniu tragedi...

Praca będzie niezwykle cenną lekturą zarówno dla doświadczonych, jak też początkujących badaczy literatury rosyjskiej, doktorantów, studentów i innych osób zainteresowanych twórczością Antoniego Czechowa. Daje ona możliwość zupełnie innego, nowego spojrzenia na wiele kwestii, które właśnie za pomocą metody kognitywistycznej dało się zrozumieć i właściwie zinterpretować. Dzięki erudycji autora i sprawnie, przykładowo wręcz, prowadzonej narracji lektura pracy, mimo zastosowanego w niej niełatwego ...

W książce Kol isze głos kobiet w poezji jidysz (od XVI w. do 1939 r.) autorka opisuje zjawisko wyodrębniania się w poezji jidysz kobiecej podmiotowości i wypracowywania różnych strategii jej ekspresji. Odwołuje się do tekstów najwcześniejszych (z XVI w.), kiedy poetki występowały w roli kaznodziejek, autorek modlitw i pieśni religijnych czy zecerek utrwalających na marginesie składanych przez siebie ksiąg swoje utwory. Sięga również do twórczości ludowej, będącej często wyrazem krytyki ustaloneg...

Książka Wacława Forajtera pt. "Kolonizator skolonizowany. Przypadek Sygurda Wiśniowskiego" skupia się na kwestii już rozpoznanej, nieomówionej jednak w wystarczającym stopniu w tekstach z zakresu rodzimej humanistyki. Chodzi o analizę różnego rodzaju idei, które w XIX wieku wpłynęły na to, w jaki sposób podróżujący Polacy postrzegali odmienne, szczególnie egzotyczne kultury, a więc pośrednio dotyczy tego, jak definiowali samych siebie wobec państw Zachodu i Rosji. Wiśniowski, który w t...

W roku Aleksandra Fredry PIW przypomina najlepsze i najbardziej aktualne utwory pisarza. Na czterotomową edycję złożą się trzy tomy komedii w wyborze prof. Anny Kuligowskiej-Korzeniewskiej oraz wspomnienia napoleońskie "Trzy po trzy". Nowy wybór dzieł Aleksandra Fredry będzie pierwszym wydaniem popularyzatorskim, wzbogaconym o niewidziane od przeszło 60 lat w książkach Fredry przypisy oraz kalendarium życia i twórczości. Edycja została tak pomyślana, by zainteresować czytelnika (dzięki...

W roku Aleksandra Fredry PIW przypomina najlepsze i najbardziej aktualne utwory pisarza. Na czterotomową edycję złożą się trzy tomy komedii w wyborze prof. Anny Kuligowskiej-Korzeniewskiej oraz wspomnienia napoleońskie Trzy po trzy. Nowy wybór dzieł Aleksandra Fredry będzie pierwszym wydaniem popularyzatorskim, wzbogaconym o niewidziane od przeszło 60 lat w książkach Fredry przypisy oraz kalendarium życia i twórczości. Edycja została tak pomyślana, by zainteresować czytelnika (dzięki zamieszczon...

W roku Aleksandra Fredry PIW przypomina najlepsze i najbardziej aktualne utwory pisarza. Na edycję złożą się trzy tomy komedii w wyborze prof. Anny Kuligowskiej-Korzeniewskiej oraz wspomnienia napoleońskie Trzy po trzy. Nowy wybór dzieł Aleksandra Fredry będzie pierwszym wydaniem popularyzatorskim, wzbogaconym o niewidziane od przeszło 60 lat w książkach Fredry przypisy oraz kalendarium życia i twórczości. Będzie to edycja multimedialna, która dzięki kodom QR odeśle do najsłynniejszych fredrowsk...

Tom zbiorowy Komizm i tragizm w literaturze romantyzmu jest refleksją na temat funkcjonowania w epoce romantyzmu ujętych w tytule kategorii estetycznych. Każdy z zawartych w tomie artykułów porusza wspomnianą problematykę w odmienny sposób, co sprawia, że całość tomu ma charakter przekrojowy i pozwala spojrzeć na zagadnienie z różnych perspektyw. Niewątpliwym walorem książki jest fakt, iż autorzy tekstów poddają interpretacji dzieła oraz kwestie, które do tej pory nie doczekały się wnikliwego op...

Kompleks nienasycenia to monografia poświęcona psychologicznym refleksjom zawartym w prozie Tadeusza Micińskiego i Stanisława Ignacego Witkiewicza. Do intelektualnych koncepcji obu pisarzy im współcześni podchodzili z dystansem, jednemu zarzucając nadmierną powagę, drugiemu zaś jej brak. Pierwszego nazywano Mitasem - widziano w nim proroka lub mistyfikatora, nowego wieszcza albo podejrzanego maga. Drugi przybrał miano Witkacego - nałożył maskę kpiarza, skandalisty i stał się dla innych tak zwany...

Książka jest zbiorem artykułów publikowanych w ciągu kilkunastu lat. Trafiły do niej zarówno ujęcia problemowe, jak i komentarze do wypowiedzi poetyckich Biernata z Lublina, Jana Kochanowskiego czy Wacława Potockiego. Jak się okazuje, tematyka większości z tych szkiców ciąży ku materialności i sprawom ciała. Mowa tu o antropologicznych parametrach człowieczeństwa, determinantach wynikających z temperamentu, płci, wieku, stanu i rasy, a także o staropolskich praktykach komunikowania. Kompleksja z...

Nie trzeba wyruszyć do Konga, żeby odnaleźć własne jądra ciemności Ta opowieść zaczyna się od zagadki. Dlaczego pisarz i podróżnik Max Cegielski omijał łukiem żydowski cmentarz w Ustrzykach? Dlaczego tak długo nie dostrzegał jego obecności? Żeby odpowiedzieć na to bardzo osobiste, jak się okaże, pytanie, autor wyrusza w niespieszną wędrówkę, która wiedzie przez bieszczadzką Atlantydę, przez Żuławy, Brukselę i Auschwitz. Z "Jądrem ciemności" Conrada jako swoistym przewodnikiem tropi his...

Święte Księgi wielkich religii monoteistycznych są odwiecznym i ogólnoludzkim przekazem Słowa Bożego, będącym zarówno wskazaniem drogi przeznaczonej dla wszelkiego stworzenia, jak i samą drogą, po której należy kroczyć od urodzenia aż do śmierci. Dlatego tak ważne jest zastanawianie się nad znaczeniem ich treści, nie wyłącznie dla samej wiedzy, lecz głównie po to, aby wcielać ją w życie i zgodnie z nią postępować na tym świecie, wierząc, że zaowocuje to w życiu przyszłym. Każde bowiem najmniejsz...

Pomysłodawczynie Konstelacji krytycznych odwołują się do tradycji Benjaminowskiej, wyszukując kontynuacje, przejęcia i modernizacje tej epistemologiczej metafory. Założenia teoretyczne są tu bardzo istotne, albowiem tytułowe pojęcie istnieje w postaci rozproszonej lub bywało używane intuicyjnie w humanistyce. Choć założona we wstępie metodologiczna rewolucja korzysta miejscami z dość klasycznego sposobu porządkowania, mieszczącego się w historii recepcji, analizie pola i komunikacji, a nawet w d...

Twórczość Andrzeja Buszy należy z pewnością do najbardziej zadziwiających zjawisk we współczesnej literaturze polskiej. Wynika to przede wszystkim z oryginalności i odrębności jego uniwersalnej wizji świata, rozpoznawalnej dykcji poetyckiej czy charakterystycznego układu problemów i zagadnień, ale również ze szczególnego statusu tego twórcy, który jest pisarzem dwujęzycznym i literacko usytuowanym pomiędzy co najmniej dwoma tradycjami kulturowymi (dobrze to ilustruje pojęcie inbetweenness), a ta...

Monografia zbiorowa Kontynenty. T. 2: Studia i szkice o twórczości Bogdana Czaykowskiego podejmuje próbę wielopłaszczyznowej reinterpretacji dorobku jednego z najciekawszych poetów polskich XX i XXI wieku, o bogatej, dramatycznej biografii. Bogdan Czaykowski (ur. w 1932 roku w Polsce, zm. w 2007 roku w Kanadzie) był między innymi poetą, członkiem londyńskiej grupy poetyckiej Kontynenty, tłumaczem, krytykiem literackim, antologistą, redaktorem wielu prac naukowych, wieloletnim wykładowcą Universi...

Edycja krytyczna Pism wszystkich Bolesława Prusa obejmuje publikację korespondencji Prusa zaplanowaną na dwa tomy. Tom pierwszy stanowi prezentację listów pisarza do rozmaitych osób i instytucji, w drugim zaś zamieszczone zostały listy, których adresatem był Prus. Spuścizna epistolograficzna Bolesława Prusa jest uboga. Pisarz ani nie prowadził obfitej korespondencji, ani nie gromadził otrzymywanych listów. Prawdopodobnie czyniła to jedynie Oktawia Głowacka, która zatroszczyła się o schedę po męż...

Książka próbuje stawiać pytania o kwestię traktowaną współcześnie jako podstawowa dla każdego człowieka: wolność. Książka koncentruje się na różnych formach przejawiania się wolności przede wszystkim w kulturach Azji i Afryki. Niektóre teksty sięgają do metodologii komparatystycznej, ewentualnie do obszaru studiów postkolonialnych, ukazując obraz świata Wschodu z punktu widzenia przedstawicieli kultury i cywilizacji zachodniej. Prezentowane są rozmaite manifestacje refleksji o wolności w kontekś...