Eseje, publicystyka literacka

(1166)

Wybór tekstów Konstantego Puzyny, `Keta`, eseisty, jednego z najwybitniejszych polskich krytyków teatralnych, znawcy twórczości Stanisława Ignacego Witkiewicza, wnikliwego obserwatora polskiego życia kulturalnego, autora klasycznych tekstów poświęconych polskiej awangardzie teatralnej, m.in. działalności teatru Laboratorium Jerzego Grotowskiego. Autorem opracowania i wstępu jest Tadeusz Nyczek. Książka zawiera najważniejsze teksty Konstantego Puzyny pochodzące m.in. z tomów `Burzliwa pogoda`, `S...

Tytuł książki nawiązuje do przytoczonego w niej anonimowego powiedzenia: Życie dałoby się znieść, gdyby nie było czasem takie piękne. W tej przewrotnej formule mieści się nieznośny zachwyt dla piękna jako wartości pobudzającej, wytrącającej ze spokoju, z ustalonych formuł i schematów myślenia. Tom ten jest pełen inspirujących i ciekawych historii ludzi oddanych sztuce i nauce. W przytoczonych tutaj esejach, wywiadach, felietonach Maja Elżbieta Cybulska zachęca do rozejrzenia się w świecie książe...

„Czego nie można kupić za pieniądze” Bestsellerowy tytuł Michaela Sandela wydany przez Kurhaus Czy płacić dzieciom za czytanie książek albo za dobre stopnie? Ile jest warte zanieczyszczone środowisko? Czy etyczne jest wynagradzanie ludzi za testowanie nowych niebezpiecznych leków, albo za oddawanie organów? Czy obywatelstwo jest na sprzedaż? Michael J. Sandel ma inteligencję, odwagę i dowcip potrzebne do zadawania niełatwych pytań. Okrzyknięty przez amerykańskie media profesorem Ruchu Oburzon...

Fragmenty: UE staje się strukturą coraz bardziej bizantyńską i zbiurokratyzowaną, czasami aż do absurdu. Ten proces bizantynizacji UE uległ ostatnio znacznemu przyspieszeniu, od czasu, gdy coraz więcej do powiedzenia w Unii mają Niemcy, kraj, który, według nauki porównawczej o cywilizacjach Feliksa Konecznego, przynależy od wieków właśnie do cywilizacji bizantyńskiej. ...

Treść tej książki balansuje między życiem a literaturą, literaturą a życiem - może staje się życiem w literaturze? Jest tu wszystko. Intymny dziennik przechodzący w wyrafinowany esej....

Czerwona trucizna to zbiór esejów historyczno-politycznych z ostatnich kilkunastu lat, traktujących o naszej sytuacji po 1989 roku, przypominających również o tym, co było wcześniej. Jest on kontynuacją pierwszego tomu pt. Mity przeciwko Polsce. Żydzi, Polacy, komunizm 19392012 (Capital, Warszawa 2012). Teksty ukazywały się systematycznie w bezkompromisowym tygodniku Nasza Polska. Wszystkie pozostają nadal bardzo aktualne czyli pod wieloma względami cały czas drepczemy w tym samym miejscu. Nie u...

Po lekturze pierwszego z zamieszczonch tu esejów, w którym staram się pokazać, w jakim sensie można dziś przyznawać się do , pewna znajoma zauważyła przenikliwie, że tak rozumiany frankizm to nie tyle doktryna , ile . To niezwykle trafne określenie stosuje się chyba całkiem nieźle do wszytkic autorów i autorek, których twórczości przyglądam się w tej książce. [..] Tylko w pierwszych trzech esejach odnoszę się bezpośrednio do historycznego fenomenu frankizmu i pism Jakuba Franka... Z przedmowy au...

<BR><P>"Bycie Środkowoeuropejczykiem to nie obywatelstwo, ale światopogląd" - pisał GyörgyKonrád. Jak Europę Środkową może widzieć czeski dziennikarz?</P><P>Czeskie sny nie są ani reportażem ani powieścią - to rodzaj <STRONG>historycznego eseju</STRONG>, w którym Pavel Kosatík zmaga się z czeskimi lękami i nadziejami. Inne, nieznane dotąd w Polsce, spojrzenie na Czechy i Czechów - z ich własnej perspektywy. To także inwentarz sąsiedzkich relacji, dowód na to, że geograficzna &l...

Proponowane eseje wyrastają z uważnego wsłuchania się w powiązanie człowieka i miejsca, co, nieco patetycznie, można nazwać dobrym aktem poddaństwa, służby (w) miejscu. W centrum oglądu znajduje się człowiek lokalny, a wraz z nim doświadczenie kulturowe, które skrywa filozofię lokalności i opowieść o miejscu. Czym byłaby idea lokalności? Czy można podróżować bez idei domu? Czy człowiek lokalny ma moc tworzenia świata? Te i inne pytania towarzyszą rozważaniom nad człowiekiem umiejscowionym. Poczu...

Człowiek na rondzie to zbiór złożony z tekstów, o których sam autor mówi małe prozy, jednak w rzeczywistości całość ma charakter epicki. Rudnicki zaprasza czytelników do uniwersum fragmentów równie poważnych, co prześmiewczych, boleśnie realistycznych i zupełnie zmyślonych. Ta mała epika otwiera duże okna na jeszcze większy, ironicznie opowiedziany świat. Autoironicznie właściwie, ponieważ zbliżająca się publikacja to w rzeczywistości bardzo żywa, wielobarwna wiązanka powagi i kpiny, szcze...

Czesław Miłosz składa hołd genialnemu myślicielowi początku XX wieku, pisarzowi, filozofowi, pełnemu pasji publicyście, krytykowi „Polski zdziecinniałej”. Esej apologiczny o Stanisławie Brzozowskim – zamiast wieńca na florenckim cmentarzu – to rozliczenie Noblisty z własną biografią intelektualną, z własnymi inspiracjami, ale i z własnym dramatem politycznego emigranta odsądzanego od czci i wiary. To także szkic tragicznego losu autora „Płomieni”: jego „sprawy” i oskarżenia o agenturę, niezrozum...

Czy wszechświatem rządzi przypadek? Czy ewolucja eliminuje Boga? Czy nauki Cieśli z Nazaretu są nowatorskie? Czy teoria o kradzieży ciała Nazarejczyka ma uzasadnione podstawy, które zaprzeczałyby zmartwychwstaniu? Czy nauki nowotestamentowe przystają do realnego życia? Czy rewolucja informatyczno-medialna osłabia relacje interpersonalne oraz stosunek człowieka wobec Boga? "Ateiści, a w mniejszym stopniu agnostycy, raczej w sporze niż dyskusji z wierzącymi, jako broni atomowej używają darwin...

"Cztery szkice" to książka wybitnego, niepokornego krytyka literackiego Andrzeja Falkiewicza, który za każdym razem poszukiwał dzieł dających mu szansę radykalnie osobistych odczytań. Na ten autorski wybór szkiców złożyły się zarówno teksty niepublikowane (dotyczące pisarstwa Sergiusza Sterny-Wachowiaka czy filozofii Leszka Nowaka), jak i te, które swój pierwodruk miały wcześniej w literackiej prasie obszerny szkic Na prawach rękopisu poświęcony prozie Jerzego Pluty. ...

Legendarna książka Marii Janion, zawierająca m.in. Zmierzch paradygmatu jeden z najważniejszych polskich tekstów napisanych po 1989 roku. Autorka, mistrzyni trzech pokoleń humanistów, rozpatruje długo konstytuujący naszą tożsamość paradygmat romantyczno-symboliczny w kontekście nowej europejskiej rzeczywistości oraz nagłej ekspansji kultury masowej, proponując zastąpienie go Goetheańską ideą Bildung, czyli kształcenia nastawionego na formowanie osobowości, ponieważ świadoma, krytyczna jednostka ...

Koniec starego świata. Początek nowego konserwatyzmu? Chrześcijańskie wartości, które określały styl życia, właśnie odsuwane są w cień. Europa weszła na drogę realnej wielokulturowości i pewne jest, że agresja Rosji na Ukrainę pokrzyżowała szyki tym, którzy chcieli iść na wojnę Wschodu z liberalnym Zachodem. Co wobec tak radykalnej zmiany może konserwatyzm? Jak żyć wartościami od dawna zakorzenionymi w polskiej kulturze, ale tak, żeby nadążyć za współczesnymi wyzwaniami? I czy Polacy mają jeszcz...

Niepublikowane dotychczas w języku polskim eseje, artykuły prasowe, felietony i inne formy literackie Czy naprawdę schamieliśmy? Rudyard Kipling rzecznik brytyjskiego imperializmu czy wybitny, choć niedoceniany poeta? Kim byli błotni nurkowie? Jak dalece charakter naszego pisma świadczy o nas samych? Co mieli wspólnego Lenin i Jack London? Jakie są najpiękniejsze odmiany i gatunki brytyjskich róż? Na czym polega specyfika ogłoszeń matrymonialnych? Kim są naprawdę zbrodniarze wojenni? Jak pociski...

Gottfried Benn (18861956), jeden z najsłynniejszych niemieckich poetów pierwszej połowy XX wieku, obok poezji uprawiał też twórczość prozatorską i eseistyczną. Z wykształcenia lekarz, w swoich utworach, na początku ekspresjonistycznych, nawiązywał do medycznych wątków, eksponował przenikanie się sfery duchowej z fizyczną. Długo kładł się na nim cień przejściowej sympatii do nazizmu w latach 19331934, którą sam Benn uznał później za błąd, lecz go nie potępił, uznając za uwarunkowany historycznie....

W jakim stanie jest polska armia? Czy obronilibyśmy się przed agresją sąsiadów? Czy pieniądze wydane na modernizację armii nie zostały zmarnowane? Czy sojusz z USA faktycznie zapewni nam bezpieczeństwo? Jakie konflikty zbrojne rzeczywiście nam grożą? Na te pytania w swojej książce odpowiada major Michał Fiszer. Jeden z kilku polskich oficerów, który miał okazję pilotować samolot przystosowany do zrzucenia bomby atomowej. A od lat niezależny analityk z zakresu zagadnień wojskowości i konfliktów z...

Książka stanowi zbiór siedmiu esejów autorstwa Stanisława Waltosia, które są zarówno wspomnieniami, jak i przemyśleniami profesora m.in. na temat tradycji akademickich, chochlików drukarskich, jubileuszy, jubilatów i wręczaniu ksiąg jubileuszowych, przechodzenia na emeryturę, jak również o tym, czy w Polsce istnieją jeszcze szkoły naukowe oraz czy profesor powinien mieć psa. ,,Autor prowadzi nas (...) po różnych krużgankach akademickiego świata, krakowskimi uliczkami otaczającymi jego ukoch...

Książka stanowi zbiór siedmiu esejów autorstwa Stanisława Waltosia, które są zarówno wspomnieniami, jak i przemyśleniami profesora m.in. na temat tradycji akademickich, chochlików drukarskich, jubileuszy, jubilatów i wręczaniu ksiąg jubileuszowych, przechodzenia na emeryturę, jak również o tym, czy w Polsce istnieją jeszcze szkoły naukowe oraz czy profesor powinien mieć psa. "Autor prowadzi nas (...) po różnych krużgankach akademickiego świata, krakowskimi uliczkami otaczającymi jego ukocha...

Czy artysta jest naprawdę herosem odkrywcą, jakiego udaje, i czy zawsze słusznie klaszczemy, ilekroć wyłoni się z jaskini z ociekającym krwią mieczem w jednej dłoni i z łbem potwora w drugiej?...

Według najnowszych odkryć archeologicznych i ich historycznych interpretacji państwo polskie powstało w wyniku militarnego przewrotu, dokonanego przez skandynawskich Waregów przybyłych z Rusi Kijowskiej w początkach X wieku, wspieranych przez wikingów z Pomorza, w szczególności z Wolina. Czy więc dotychczasowa wersja zapisana w kronikach Galla Anonima stanie się nieaktualna? O tym jak było naprawdę przekonuje nas autor tej arcyciekawej książki i tak oto zachęca do lektury: „…ostrzegamy Czytelnik...

Zbiór esejów Carla Ginzburga Czytać między wierszami zawiera teksty poświęcone wielkim pisarzom europejskim, od Montaigne?a i Woltera do Prousta i Tomasiego di Lampedusy....

Ten tom krótkich esejów i aforyzmów Emila Ciorana (19111995) został opublikowany w 1979 roku i jest pesymistyczno-nihilistyczną refleksją filozofa nad ludzkością, historią i nad sobą. W wieku 68 lat powraca on do swojego życia i stawia diagnozę człowiekowi jako takiemu. Nie jest to jednak refleksja teoretyczna w zwykłym sensie. Cioran był specyficznym egzystencjalistą wśród francuskich egzystencjalistów powojnia. Jeśli teoretyzuje, to zawsze wychodząc od siebie i, trzeba przyznać, najbardziej za...

Czy to tak trudno zrozumieć, że nawet najszczęśliwsza z kobiet nigdy nie jest na tyle zadowolona, by lekceważyć hołdy składane jej urodzie? Cóż dopiero taka, która nieustannie obnosi się ze swoim złym humorem. Zastanawia obrana przez Wokulskiego strategia manewrów miłosnych. Uwodził po kupiecku, wyłącznie po kupiecku, wpisując wszystkie słowa i gesty w rubryki konta rachunkowego, ofiarowując rozmaite dary (zawsze odwracam litościwie wzrok od sceny z półimperiałami w złocie). Owszem: dawał, by ot...

Emil Cioran (19111995), światowej sławy rumuńsko-francuski filozof, mizantrop i sceptyk paradoksalnie kochający życie właśnie za jego (jak uważał) brak sensu, w tym tomie daje wyraz podziwowi dla twórczości autorów, którzy go po części ukształtowali. Eseje o nich i krótkie ich portrety powstawały przez prawie trzydzieści lat, aż zostały zebrane w całość wydaną w 1986 roku. Tom zawiera czternaście tekstów o innych i dwa o samym autorze. De Maistre, Valry, Beckett, Saint-John Perse, Eliade, Caillo...

Słynny tekst więzienny Oscara Wilde'a De profundis teraz w nowym tłumaczeniu bardzo odbiegającym od poprzednich przekładów, na podstawie wydania integralnego. Nie tyle więc nowy przekład, ile nowa książka: wielki list miłosny i zarazem wielki foch. Klasyczny przykład tego, co Anglicy nazywają hissy fit. Wilde od razu pisze, że po prostu nie wytrzymał, że dłużej nie będzie czekał, że się obiekt jego uczuć porządnie nasłucha (z posłowia tłumacza). Płacił za to uczucie zgodnie z cennikiem królowej ...

W powieściowym Mieście białych kart Jose Saramago wyborcy wypowiadają systemowi lojalność. W rzeczywistej Bułgarii ulica obala rząd, we Włoszech to samo robią rynki finansowe, w Rosji zaczyna się ferment. Największe tajemnice amerykańskiej dyplomacji wyciekają i stają się własnością publiczną. Rewolucja technologiczna w komunikacji daje ludziom zupełnie nowe możliwości - protestu, prześwietlania władzy i organizowania się - za którymi współczesne państwa wydają się nie nadążać. Czy przeżywamy wł...

Poczucie kryzysu demokracji wydaje się dziś powszechne kłopoty integracji Unii Europejskiej, oligarchizacja polityki w USA, efektywność gospodarcza reżimów autorytarnych i rosnąca niechęć do tradycyjnych partii, liderów politycznych i samych państw sprzyjają wizjom schyłku świata jaki znamy. Turbulencjom gospodarczym, wzrostowi nierówności i wypaleniu się tradycyjnej polityki towarzyszy wielka fala społecznego niezadowolenia. Na ulice i place miast całego świata wylegają celebryci i prekariusze,...

W dziejach rodzaju ludzkiego zdarzają się punkty zwrotne, już to w lepszym, już w gorszym kierunku. Jednym z takich momentów przełomowych był upadek komunizmu w Europie Wschodniej i Środkowej, jaki nastąpił w 1989 roku. Przepowiedział go przeszło 70 lat temu, urodzony w polskim mieście, Lwowie, wybitny ekonomista austriacki, Ludwig von Mises (1881 1973). ...