Eseje, publicystyka literacka

(1167)

W dziejach rodzaju ludzkiego zdarzają się punkty zwrotne, już to w lepszym, już w gorszym kierunku. Jednym z takich momentów przełomowych był upadek komunizmu w Europie Wschodniej i Środkowej, jaki nastąpił w 1989 roku. Przepowiedział go przeszło 70 lat temu, urodzony w polskim mieście, Lwowie, wybitny ekonomista austriacki, Ludwig von Mises (1881 1973). ...

Eseje składające się na tę książkę łączy przekonanie, że w otaczającym nas świecie zaszły zmiany tak głębokie, że wymaga to postawienia od nowa klasycznych pytań o liberalizm. Redaktorzy tomu Ralf Fcks i Rainald Manthe pytają o wolność słowa, wolność i godność jednostki, relację równości i wolności, o rolę państwa, o relację między liberalizmem a ekonomią i tak dalej. Klasyczne pytania zadali jednak w kontekście nowych wydarzeń na scenie politycznej. Interesował ich zwłaszcza wzrost poparcia d...

Teologia jest rzeczą zbyt poważną, by pozostawić ją tylko teologom. Agata Bielik-Robson wraz grupą młodych badaczy i badaczek pokazują, że relacje religii i nowoczesności są o wiele bardziej skomplikowane i wymagają bardziej złożonych pojęć, niż może się wydawać. Autorzy, czytając takich myślicieli jak Hans Blumenberg, Walter Benjamin, Odo Marquard czy Baruch Spinoza, przyglądają się nowoczesności w postsekularnej perspektywie. Pokazują, że możemy wyjść poza zużyte opozycje religii i świeckości...

"Wasza dostojność! Wasze Niełaski! I wy, moje ciernie! Szanowne Diabły! Wznoszę toast na cześć kosmatej Gęby i waszej szacownej uczelni" Na krotko przed śmiercią C. S. Lewis zebrał kilka esejów wschodzących w skład wcześniej publikowanych prac, tworząc z nich nową książkę. W pierwszych z nich opisuje powrót dobrze nam znanego diabła, który zabiera głos, zwracając się do młodych diabłów, na uroczystym obiedzie w Ośrodku Szkolenia Kusicieli. ...istny fajerwerk, poruszająca i zachęcająca lektura" S...

Nigdy nie chciałem rozsądnej śmierci - wyznaje Maros, węgierski korespondent wojenny, który na kartach książki Diabeł to czarny pies przemierza Afrykę i Bliski Wschód. Pojawia się wszędzie tam, gdzie konflikt zbrojny nierozłącznie splata się z codziennym życiem, a dotknięci tragedią ludzie tracą rozum, wiarę, wolę życia. Reporterski obiektyw Marosa zawsze jest bowiem wycelowany w jednostkę - doprowadzonego do obłędu żołnierza Legii Cudzoziemskiej, nastoletniego męczennika, zrutyniałych pracownik...

Philippe Delerm zaprasza nas do świata jednocześnie wyrafinowanych i prostych rozkoszy życia, które umie portretować jak mało kto. Tym razem przyświeca mu motto z Marcela Prousta: "Potrawy się czyta, a książki się jada". I nie bez powodu - Delerm z wyczuciem i pasją tropi tajemnicze związki jedzenia i literatury, jak choćby anoreksja Prousta pracującego nad cyklem W poszukiwaniu straconego czasu czy zadziwiający, złożony z samych powieści jadłospis Juliette, bohaterki Domu Klaudyny Colette....

To najbardziej stanowczy i jednocześnie najbardziej znaczący człowiek, jaki do tej pory mieszkał w Wiedniu. W jego oczach próżno było szukać litości. W swych wykładach atakował wszystko, co złe i zepsute. [...] Każde słowo, każda sylaba w Die Fackel pochodziła od niego. Na jej stronicach odbywał się sąd. On sam był zarówno oskarżycielem, jak i sędzią. Nie było obrońców, to zbyteczne, był tak sprawiedliwy, że nie oskarżyłby nikogo, kto na to nie zasługiwał. Nigdy się nie mylił, nie mógł się mylić...

"Dla Sprawy" to jedna z najważniejszych książek w dorobku G.K. Chestertona, wybitnego angielskiego pisarza i publicysty. Jest w niej dowcip i humor, ale też wojowniczość, bo zawarte w niej eseje miały być z założenia polemiczne i kontrowersyjne. Chesterton, idąc pod prąd modnych idei, wyjaśnia, dlaczego porzucił protestantyzm, dlaczego świecki światopogląd nie wystarcza dla stworzenia cywilizacji, a także dlaczego konformizm jest dzić nazywany odwagą, a bezmyślność stanowi typową cechę współczes...

Miłość jest najważniejsza każdy, kto kiedyś oglądał jakąkolwiek komedię romantyczną, dobrze to rozumie ale czasem rani tak bardzo. Psychologowie przestrzegają w poradnikach, aby nie pozostawiać związku samego sobie, że miłość to ciągła i tytaniczna praca. Poza tym te nieustające wątpliwości. Kogo tak naprawdę pożądam? Kim stałem się w związku? Jak długo przetrwa nasza relacja? Podjęliśmy dobrą decyzję czy może jednak mogliśmy znaleźć dla siebie odpowiedniejszych partnerów? W końcu dzięki sieci m...

Nie warto pytać, czy tę wojnę wygramy. Trzeba się zastanowić, dlaczego ją przegramy i jak szybko się to stanie. Relacje między Polską i Rosją od lat nie były tak złe. Federacja Rosyjska to jedyne państwo, które nam realnie zagraża. Przeczytaj, dlaczego w starciu z armią Putina nie mamy żadnych szans i czym może się dla nas skończyć eskalowanie konfliktu oraz wymachiwanie szabelką. O kondycji polskiej armii i jej możliwościach obronnych w szczerej rozmowie z Juliuszem Ćwieluchem opowiada generał ...

Książka wpisuje się w nurt eseistyczny twórczości Andrzeja Gronczewskiego. Łączy dwie perspektywy: horyzont eseistyczny z melancholijną refleksją nad ludzką egzystencją i historią kultury, a przede wszystkim nad formą, którą przydaje jednej i drugiej upływający czas. Jest to oryginalna wypowiedź artystyczna, swoisty pamiętnik intelektualny, monolog literaturoznawcy i konesera sztuki. Słowa kluczowe: esej, pamiętnik intelektualny, dłonie, czas, kanon literacki...

Po wypisach Wojciecha Nowickiego poczułem się Gargantuą, przeczytałem jedno Dno oka, a połknąłem dwanaście, a może i tysiąc sto dwadzieścia jeden innych książek. Marek Bieńczyk (ze Wstępu) Wojciech Nowicki patrzy na zdjęcia z czułością i stara się je zrozumieć. Wie dużo o fotografii, ale jeszcze więcej przeżywa. Przeżywa, ale nie ulega pokusie milczenia. Z tego delikatnego napięcia między rozległą erudycją a nagle wyrażaną zmysłowością zrodziła się jedna z najlepszych polskich książek o fo...

Oto trzy eseje, w których Amos Oz mierzy się z problemami historycznymi, politycznymi i społecznymi, ważnymi dziś nie tylko w Izraelu. Co jest istotą fanatyzmu? Skąd się on bierze? A może jego ziarno tkwi w każdym z nas? Czy można mu jakoś przeciwdziałać? Choć autor odnosi się do historii, kultury i uwarunkowań Izraela, jego refleksje są przejmująco uniwersalne i niezwykle aktualne. Zwraca się zaś przede wszystkim do tych czytelników, którzy nie podzielają jego poglądów. Wyraża niepokój o przysz...

Laura Mulvey jest jedną z najbardziej znanych współczesnych teoretyczek filmu. Jej najsłynniejszy tekst, Przyjemność wzrokowa i kino narracyjne (1975), łączący psychoanalityczną refleksję nad kinem z krytyką feministyczną należy do ścisłego kanonu myśli teoretyczno-filmowej. W Polsce Mulvey pozostaje autorką niemal nieznaną, mimo jej obszernego dorobku, znacznie wykraczającego poza wątki poruszone w Przyjemności wzrokowej. Na tom złożyły się teksty Mulvey pochodzące z Visual Pleasure and Narrati...

Dobrze się myśli literaturą to zbiór esejów o praktykowaniu wiary w literaturę, rozumianą jako konieczność mówiącego człowieka. Ryszard Koziołek przekonuje, że ilekroć próbujemy coś wyjaśnić, porozumieć się z innym lub wyrazić własne emocje, jesteśmy skazani na literaturę. Czynimy to również bez lektury, ale jak przekonuje autor czytanie ulepsza nasze myślenie i mowę. W myśleniu literaturą autor sięga do twórczości klasyków jak Prus, Kraszewski, Sienkiewicz, Przybyszewska czy Mrożek oraz pisarzy...

"Dobrze się myśli literaturą to zbiór esejów" o praktykowaniu wiary w literaturę, rozumianą jako konieczność mówiącego człowieka. Ryszard Koziołek przekonuje, że ilekroć próbujemy coś wyjaśnić, porozumieć się z innym lub wyrazić własne emocje, jesteśmy skazani na literaturę. Czynimy to również bez lektury, ale - jak przekonuje autor - czytanie ulepsza nasze myślenie i mowę. W myśleniu literaturą autor sięga do twórczości klasyków - jak Prus, Kraszewski, Sienkiewicz, Przybyszewska czy Mrożek - or...

Dobrze się myśli literaturą to zbiór esejów o praktykowaniu wiary w literaturę, rozumianą jako konieczność mówiącego człowieka. Ryszard Koziołek przekonuje, że ilekroć próbujemy coś wyjaśnić, porozumieć się z innym lub wyrazić własne emocje, jesteśmy skazani na literaturę. Czynimy to również bez lektury, ale jak przekonuje autor czytanie ulepsza nasze myślenie i mowę. W myśleniu literaturą autor sięga do twórczości klasyków jak Prus, Kraszewski, Sienkiewicz, Przybyszewska czy Mrożek oraz pisarzy...

Przekształcanie konfliktów w domu, w pracy i na świecie. Czy jesteśmy, jak chcą niektórzy, morderczymi nagimi małpami? Taka jest ludzka natura - powtarza za Freudem wielu z nas, w tym przywódców tego świata, zakładając, że pokój na świecie nie jest możliwy. Walka jawi się jako ostateczny sposób rozstrzygania spornych kwestii. A przymus i siła wydaje się jedynym powszechnie zrozumiałym językiem. William L. Ury jest optymistą. I wierzy, że istnieje alternatywa, że można nauczyć się współistnieć z ...

W książce dochodzą do głosu wielkie tematy, od lat obecne w pisarstwie naukowym Mieczysława Dąbrowskiego. Jest w nich literacka Mitteleuropa i europejski, głównie środkowoeuropejski, modernizm z jego postmodernistycznym "przezwyciężeniem". Jest komparatystyka, literatura migracyjna i postkolonializm. Jest imagologia, geopoetyka i spcialit de la maison Dąbrowskiego, jego autorski projekt komparatystyczny: studia nad doświadczeniem "międzykulturowym" i jego tekstualizacjami. Ni...

Autorytet Kościoła przejawiał się w tym, że pilnował, zachowywał, przekazywał i chronił Bożą prawdę, i w tym, że potępiał, zwalczał, i skutecznie gromił przeciwne Bożej prawdzie błędy. Kościół w historii był Kościołem walczącym. Żyć - znaczyło głosić z mocą dogmat i potępiać przeciwne mu argumenty. Jeśli to potępienie miało być realne, a nie abstrakcyjne, musiało też wskazywać z całą mocą na ludzi, którzy te błędy przyjmowali i wyznawali. Władza, która miała formalne umocowanie w urzędzie papies...

"Dom pod gwiazdą wieczorną" Plutowicza nawiązuje do jego obszernej książki-eseju pt. "Kładka przez rów. Obrona modernizmu". Autora nurtuje pytanie: dlaczego dziś, w epoce szalejącego postmodernizmu, który przeobraża się w postkulturę, warto powracać do "ducha" Wielkiego Modernizmu, tej epoki w dziejach Zachodu, której wyspy pojawiały się i znikały mniej więcej od ok. 1860 roku do ok. 1970 roku. Plutowicz wyraża w swoich książkach żal, że postkultura, jako rozsadnik nihilizmu, odrzuca piękne idee...

W tomie zawierającym oryginalne teksty napisane z okazji setnej rocznicy urodzin Mirona Białoszewskiego autorzy na nowo odczytują dzieła wyjątkowego twórcy. Motywem przewodnim publikacji jest dom poety. Interpretowany jest bardzo szeroko ? jako materialne miejsca zamieszkiwania artysty w Warszawie i w odwiedzanych w czasie podróży zagranicznych miastach i jako miejsce jego działalności teatralnej. Dom poety to także metafizyczne przestrzenie artystycznej twórczości autora. Opisany w esejach choc...

Autorski wybór felietonów Piotra Wierzbickiego z lat 1957-2022. Poeta, erudyta, znawca Chopina, Bacha, Czechowa i - jak pokazuje jego eseistyczna książka wydana dwa lata temu przez PIW - Mickiewicza, tym razem przypomina się jako felietonista. Nie są to jednak słynne teksty, którymi chłostał i chłoszcze polityków i społeczeństwo, Domek Baby Jagi pokazuje Wierzbickiego felietonistę, który podejmuje tematy o wiele cięższego kalibru niż polityka. Próżno szukać tu Wierzbickiego dziennikarza, mamy za...

Dookoła głowy to kolejny po zbiorze Na różne tony autorstwa Marka Wołyńskiego zestaw krótkich tekstów o rozmaitym charakterze. Czytelnik znajdzie tu zarówno zapisy wspomnieniowo-biograficzne, jak też małe formy literackie i humorystyczne felietony. Ponadto zajrzy do czytelni Autora, w której spędza on większość swojego wolnego czasu jako miłośnik dobrej literatury....

Kiedy Pieniądze i Stołki są przy władzy, kobieta nie potrafi nie czytać wiadomości z Ojczyzny. Jest nimi najpierw zdumiona, potem przerażona. Szybko dochodzi do wniosku, że bicie protestujących kobiet, kopanie ich i łamanie im rąk, zatrzymywanie bez powodu i wożenie po różnych komisariatach, by nie mogli ich odnaleźć adwokaci, to polska wersja opowieści o mężczyznach i kobietach, którzy nienawidzą kobiet. W wiadomościach z Ojczyzny mało uwagi poświęca się jednak tej nienawiści, więcej kolejnym a...

Stanisław Lem jako krytyk literacki nigdy nienapisanych książek! Nowe wydanie jednego z najważniejszych dzieł publicystycznych wybitnego myśliciela i twórcy literatury science fiction Przeczytać książkę i napisać jej recenzję, nic trudnego. A co, gdyby stworzyć analizę książki, która nigdy nie powstała? Podjął się tego Stanisław Lem, dając kolejny dowód, jak nietypowymi drogami wędrowały jego myśli. Doskonała próżnia to zbiór mistrzowskich tekstów, w których krakowski pisarz z niezwykłą er...

Książka Dostojny Uniwersytet? jest niezwykle ważna z punktu widzenia współczesnego systemu szkolnictwa wyższego, który przeżywa kryzys. Jest on, ze zrozumiałych względów, szczególnie odczuwany w Polsce, gdzie błędy w zarządzaniu systemem edukacji wyższej z przełomu XX i XXI wieku skutkują dzisiejszą trudną sytuacją, która jest widoczna zwłaszcza w dziedzinie nauk humanistycznych i społecznych. Wspomniany kryzys nie tylko dosięga polskie uczelnie, ale dotyka również wielu krajów Europy, nawet ty...

Tom jubileuszowy w 50. rocznicę śmierci Romana Ingardena, gromadzący artykuły naukowe i eseje autorstwa wybitnych współczesnych humanistów na temat twórczości wybitnego filozofa. Autorzy podejmują refleksję nad najważniejszymi zagadnieniami z obszaru badań i fascynacji naukowych polskiego myśliciela, m.in. fenomenologii, metafizyki, estetyki, kultury, sztuki, teorii literatury. Ukazują jego dorobek z perspektywy najnowszych ustaleń badawczych. Publikacja przygotowywana w ramach obchodów Roku Rom...