Kultura

(1221)

Nie da się ukryć, że mieszkając w Polsce, jesteśmy dzisiaj częścią świata utożsamianego z globalną Północą, opisywanego przez Arjuna Appaduraia i Achille Mbembego, ale jednocześnie żyjemy w miejscu, gdzie trajektorie historycznych procesów i wektory energii społecznych niekoniecznie są z tym światem zbieżne. Trwa tu bowiem nieustanny proces negocjowania geopolityki naszego poznania albo aktualizowanie różnicy między Wschodem a Zachodem Europy różnicy, którą wojna Rosji z Ukrainą odgrywa w nowej...

"Mariusz Olbromski to miłośnik Kresów, kultury z nimi związanej i pięknych postaci. Wie, że nie da się o tym śpiewać w pracach kulturoznawczych czy albumach. Zaprzęga więc do tej roli poezję, dobierając te środki wyrazu, które wykorzystują własny temperament artystyczny i zarazem idealnie służą przypominaniu klimatu Kresów, mądremu zachwytowi ich urodą. W tym świetle pojawiają się nie tylko krajobrazy. To także sylwetki ludzi, którzy wyrośli na ziemi historycznie polskiej, choć politycznie i spo...

W obszarze symboli i znaków języku, którym posługuje się kod kulturowy bardzo istotna jest odzież (lub jej brak). Od momentu swojego powstania zaczęła pełnić trojaką funkcję. Jako ubiór podlega przemianom kulturowym, estetycznym i technologicznym. To historia mody, kreatorów, a wcześniej arbitrów elegancji, którzy narzucali styl. To przystosowanie się ubioru do zmieniającego się poczucia estetyki. Uznanie, że określone trendy, kolory, formy podobają się i są powtarzalne w obszarze architektur...

W obszarze symboli i znaków języku, którym posługuje się kod kulturowy bardzo istotna jest odzież (lub jej brak). Od momentu swojego powstania zaczęła pełnić trojaką funkcję. Jako ubiór podlega przemianom kulturowym, estetycznym i technologicznym. To historia mody, kreatorów, a wcześniej arbitrów elegancji, którzy narzucali styl. To przystosowanie się ubioru do zmieniającego się poczucia estetyki. Uznanie, że określone trendy, kolory, formy podobają się i są powtarzalne w obszarze architektur...

Kompleksowe opracowanie rozwoju sieci parafialnej na terenie archidiakonatu opolskiego od powstania do początku XVI wieku, pierwotnie dysertacja doktorska obroniona na Uniwersytecie Śląskim, publikowana drukiem po uzupełnieniu z pełnym aparatem przypisów. Tematyka obejmuje następujące archiprezbiteraty: Cieszyn, Żory, Racibórz, Gliwice, Toszek, Ujazd, Strzelce, Koźle, Głogówek, Biała, Niemodlin i Olesno. Pozycja obowiązkowa dla badaczy dziejów Kościoła Katolickiego na Śląsku i w Polsce....

Autor swoimi badaniami i poszukiwaniami objął olbrzymi zakres czasowy od końca XVIII wieku do początków wieku XX, ściślej do przedproża niepodległości nie tylko Polski, także Litwy oraz podjęcia tego zagadnienia w Ukrainie i Białorusi (drugi tom sięgnie 1918 roku). Rzeczpospolita, która została poddana rozbiorom, składała się z tych czterech narodów czy narodowości (także Żydów, o których jest mowa), więc dzieje przemian wzajemnych relacji w czasie kształtowania się nowoczesnej świadomości narod...

,,Narody Wietnamu" przedstawiony w przystępny sposób zbiór podstawowych wiadomości o każdej z grup etnicznych Wietnamu, zarówno o tych najmniej licznych, jak O' Đu i Brâu, jak i największych (po Kinh) - Thái i Tay. Aby przekazać ważne informacje bez nudzenia czytelnika, są one ułożone w określonej kolejności: o liczba ludności, o inne nazwy, o język, o lokalizacja, o historia, o wierzenia, o stroje, o gospodarka, o zwyczaje i obyczaje, o kultura i sztuka. Dzięki takiemu konsekwentnemu układ...

Czy jesteśmy niepodlegli? - pytała Dominika Kluźniak w spocie reklamującym konkurs na oryginalny dramat radiowy "Nasłuchiwanie", ogłoszony przez Program Trzeci Polskiego Radia w 2018 roku. Przedsięwzięcie wpisywało się w obchody setnej rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości, ale jego organizatorzy podkreślali, że interesuje ich nie tyle państwowy czy obywatelski, ile społeczny, psychologiczny, materialny i duchowy wymiar niepodległości. Pojęcie niepodległości wiążemy zazwyczaj z losami ...

Kolejna książka z serii „Ocalić od zapomnienia” przybliża nam materialną kulturę ludową i dworską naszego kraju. Publikacja podzielona jest na  12 rozdziałów. Każdy z nich to odrębny region, jego historia, kształtowanie się zwyczajów, kultura życia codziennego, budownictwo, rzemiosło i uprawa ziemi. Część z tego co przeminęło znajduje się w skansenach. Dlatego w każdym rozdziale autor prezentuje kilka (2-6) najważniejszych skansenów reprezentatywnych dla kultury ludowej danego regionu. Obecnie m...

Naturakultura. Próby z kulturoznawstwa krytycznego Inicjatorką prac nad Naturąkulturą była śp. prof. Anna Zeidler-Janiszewska, współpomysłodawczyni serii i współredaktorka poprzednich tomów prób z kulturoznawstwa krytycznego. Artykuły zebrane w tym tomie wpisują się we wciąż aktualne dyskusje lokujące się w nurcie posthumanizmu i postantropocentryzmu, dla których kluczowe jest uznanie ważności tego, co inne-niż-ludzkie, a co nieodłącznie wiąże się z nieuniknioną zmianą pozycji zajmowanej dot...

Po raz pierwszy w polskiej literaturze muzeologicznej spotykamy się z pracą, której Autor ukazuje związki między filozofią prawa i działaniami legislacyjnymi a statusem i polem działania instytucji muzealnych. Książka Mirosława Borusiewicza jest rezultatem zarówno teoretycznej refleksji, jak owocem wielu lat praktyki i działań na rzecz polskiego muzealnictwa. Autor przeszedł wszystkie szczeble pracy w muzeum, był czynnym muzealnikiem, dyrektorem, ministerialnym urzędnikiem wysokiej rangi, był ta...

Fenomenem krakowskiej sceny neoawangardy wydaje się horyzontalne unieważnienie sprzeczności między lokalnością a poszerzonym polem uczestnictwa w światowym życiu artystycznym i debacie intelektualnej. Endemiczne dla Krakowa postawy i zjawiska w sztuce wydają się tym lepiej wpisywać w ponadlokalny dyskurs sztuki, im bardziej ujawniają charakter Kraków-specific. Jest tak być może dlatego, że splot między awangardą a tradycjonalizmem czy między konserwatyzmem a niezależnością myślenia ma w Krakowie...

" Publikacja pozostawia na boku zredukowaną definicję dizajnu, uparcie podtrzymywaną przy życiu w naszej części Europy, ograniczającą horyzont projektowania do wzornictwa przemysłowego i grafiki użytkowej. Sytuacja ta w dużej mierze wynika z deficytu krytycznych tekstów, wprowadzających holistyczne ujęcia zróżnicowanych taktyk projektowania. Trudno dziś wyobrazić sobie inną dyscyplinę (oczywiście poza medycyną i polityką), z którą wiązano by takie poważne nadzieje na przeformatowanie standardów ...

Nesim means miracles in Hebrew. Clearly, the survival of almost any Polish Jew, during the most determined genocide mankind had ever witnessed, is nothing short of miraculous. Yet few would consider being arrested, sent to a Russian concentration camp for seven years, or having to flee one's country, as miracles one has to be grateful for. And yet, when telling the incredible events of his life, David Mitzner often repeats: All around me there were nesim. As he looks back, he chooses not to view...

Celem podjętych w prezentowanej rozprawie badań jest analiza semantyczna i pragmatyczna aforyzmów rosyjskich. Wybrane zostały aforyzmy zawierające frazemy pochodzenia biblijnego [...]. Jako cezura, pozwalająca określić ramy współczesnej aforystyki, posłużył 1991 rok, czyli początek wielkich rosyjskich przemian, jakie nastąpiły zarówno w sferze politycznej, gospodarczej, jak i kulturowej, mentalnej oraz religijnej. Istotny był przy tym rok publikacji danego aforyzmu, bądź to w formie drukowanej a...

Pierwsza w języku polskim książka opowiadająca o dziejach wyobrażeń nieba w naszym kręgu kulturowym. Autor w barwny i porywający sposób prowadzi nas po krainach wiecznego szczęścia od głębokiej starożytności aż po współczesność. Maluje obrazy nieba wierzeń egipskich, sumeryjskich czy greckich, katolicyzmu, prawosławia, protestantyzmu, judaizmu, islamu, ruchów ortodoksyjnych i nieortodoksyjnych. Ukazuje niebo teologów, mistyków, pisarzy, malarzy, poetów i naukowców, jak też tych, którzy przeżyli ...

Niedoskładanka to pierwszy wybór tekstów jednego z najlepszych polskich krytyków teatralnych. Tom sumuje pracę Janusza Majcherka w redakcji Teatru". W książce dominują szkice o przedstawieniach....

Autorzy książki tworzą eklektyczne grono naukowców, dziennikarzy i prawników. Część z nich mieszka i pracuje w Polsce, inni w Wielkiej Brytanii i w Stanach Zjednoczonych. Łączy ich postrzeganie wzrostu siły Prawa i Sprawiedliwości jako konsekwencji, z jednej strony, globalnej zmiany polityczno-ekonomicznej, a z drugiej ? charakterystycznego dla Polski powrotu do tradycyjnego języka konserwatywnego i narodowych mitów. Zamiarem autorów było zbadanie tego antyliberalnego zwrotu. Wystrzegali się prz...

Maria Janion w Niesamowitej Słowiańszczyźnie pokazuje, jak wyparta świadomość naszych pogańsko-słowiańskich korzeni naznacza polską literaturę i tożsamość. Bywa jak dowodzi że słowiański mit grzęźnie w panslawistycznych lub nacjonalistyczno-faszystowskich pułapkach. Autorka tworzy nową, alternatywną opowieść o polskiej historii, literaturze i wyobraźni. Uświadamia nam, jak mocno tkwimy w zamkniętym kręgu niższości i wyższości, który przeradza się w narodową figurę totalnej niemożności i wiecznej...

W 1945 roku wraz z Dolnym Śląskiem historia podarowała nam co najmniej dwa tysiące zamków, pałaców i dworów. W ciągu kolejnych siedmiu dekad połowa tych budowli została zrównana z ziemią. Podpalane, burzone, zatapiane i wysadzane w powietrze zamieniły się w anonimowe pagórki, stosy kamieni i zaciśnięte korzeniami na fundamentach bezimienne kępy drzew. NIEWIDZIALNY DOLNY ŚLĄSK to jedyny w swoim rodzaju, bestsellerowy album dokumentujący masakrę dziedzictwa materialnego regionu w jego historyczn...

Autor opisuje twórczość Janusza Nasfetera, tym samym pokazując, że to artysta oryginalny i niebanalny, wart uwagi i badawczego oglądu. Istnieją artyści nie wiadomo czemu pomijani, spychani na margines zainteresowań, wpychani w schematy poznawcze, którym przyprawia się, mówiąc za Gombrowiczem, gęby. Autor skupia się na twórczości Janusza Nasfetera, przypomina ją, a także osadza w kontekście historii kina polskiego. Janusz Nasfeter został on zapamiętany głównie jako twórca filmu dziecięcego, a prz...

Kultura współczesna nazywana bywa niekiedy kulturą obrazu. Staje się alternatywą dla kultury słowa pisanego. O ile dawniej w celu zdobycia wiedzy człowiek posługiwał się przede wszystkim słowem pisanym, o tyle dziś chętniej sięga po grafiki i piktogramy. Czytelnik kojarzy niektóre fakty, przypomina sobie znane epizody i przywołuje na pamięć opowiadania z lekcji religii. Trudno mu jednak powiązać fakty i znaleźć zakończenie tych historii. Brak mu pewnej osi, na której byłby w stanie osadzić ...

Autorzy tekstów zebranych w tej publikacji, wśród których są zarówno doświadczeni badacze, jak i adepci naukowego rzemiosła, rozważają rozmaite rodzaje zachowań samobójczych i autodestrukcyjnych oraz ich motywacje. Analizują kulturowe przekazy z dziedziny literatury, sztuki i szeroko pojętej rozrywki oraz te całkiem zwyczajne, na przykład będące rezultatem codziennych rozmów. Tematyczna i pokoleniowa rozpiętość ujęć badawczych wzbogaca dotychczasowy zasób prac o tematyce suicydologicznej, a takż...

Książka jest kolejną już, podejmowaną przez Autora, ambitną i wielowątkową próbą opisu nocnego kosmosu. Wypada zgodzić się z nim, że nocna odsłona miasta to obszar wciąż nieopisany, a z całą pewnością słabo opisany w polskich studiach kulturoznawczych. Nie będzie więc wielkim ryzykiem powiedzenie, że ta pozycja jest jedną z pierwszych w  szeroko pojętej polskiej literaturze humanistycznej, które odkrywają terra incognita nocnych przestrzeni. Dotychczasowe badania miejskie (podejmowane z najróżn...

Monumentalna praca poświęcona chrystianizacji krajów skandynawskich (Dania, Szwecja, Norwegia, Islandia), wzbogacona o obszerny materiał ikonograficzny (m.in. kamienie runiczne, mapy, szkice), pełny aparat naukowy oraz bogatą bibliografię a także wyczerpujące streszczenie w języku angielskim. Jedyna jak dotąd tego typu pozycja na polskim rynku wydawniczym, jedna z nielicznych polskojęzycznych poświęcona Normanom. Autor, dr Przemysław Kulesza z Wrocławia, jest wytrawnym badaczem młodego pokolenia...

Przedstawiając wieloaspektową analizę około 200 europejskich filmów fabularnych, w których pojawiają się polscy imigranci w rolach pierwszo- i drugoplanowych, autor książki Nostalgia, solidarność, (im)potencja śledzi zawiłe losy polskiej migracji na srebrnym ekranie na przestrzeni ponad stu lat. Krisa Van Heuckeloma interesują powiązania aspektów lokalnych i globalnych, zmienność wizerunku emigrantów w czasie oraz możliwości usytuowania produkcji filmowej w perspektywie transnarodowej. Wśród klu...

Notatki z pracy to zbiór wypowiedzi Erwina Axera o teatrze i reżyserii przygotowany z okazji 100-lecia urodzin artysty. Składa się z tekstów rozproszonych w czasopismach fachowych oraz z kilku dotąd niepublikowanych, znajdujących się w archiwum reżysera w zbiorach Instytutu Teatralnego im. Zbigniewa Raszewskiego. Są to teksty o różnym charakterze artykuły, wystąpienia na konferencjach naukowych w Polsce i za granicą, opisy przedstawień, a także wykład inauguracyjny wygłoszony w krakowskiej PWST ...