Literaturoznawstwo

(1035)

Książka pt. Przekład, czyli na styku dwóch podmiotowości porusza fundamentalny problem nauki o przekładzie, jakim jest relacja autor-tłumacz. Posiłkując się interdyscyplinarnym warsztatem badawczym oraz szerokim zapleczem filozoficznym, przedstawia Autorka koncepcję przekładu (procesu) jako dialogu międzykulturowego oraz przekładu (tekstu) jako dzieła powstałego w wyniku spotkania dwóch podmiotowości, a więc dwóch osobowości, kultur, języków i strategii tekstowych. Tak rozumiany "styk podmi...

Książka Przemeblowanie (w) wieczności. Wizje zaświatów w polskiej poezji współczesnej poświęcona jest analizie i interpretacji istotnych poetyckich kreacji zaświatów występujących w utworach powstałych po 1945 roku. Należy jednak zaznaczyć, iż wybrany materiał przedstawia zlaicyzowane wizje zaświatów, a z analizy wyłączone zostały wiersze, które, za Stefanem Sawickim czy Marią Jasińską-Wojtkowską, zaklasyfikować można jako religijne. W utworach poetyckich stanowiących podstawę podejmowanych rozw...

Monografia, którą mamy przyjemność Państwu zaprezentować, to siód- my już tom będący efektem corocznego spotkania badaczy i praktyków prze- kładu, które organizujemy w Uniwersytecie Śląskim w Katowicach. Podob- nie jak poprzednio głos w dyskusji zabrali przekładoznawcy reprezentujący różne dyscypliny, różne języki, a także różne podejścia metodologiczne. Tom otwiera artykuł Ewy Białek, która podejmuje zagadnienie kreatywno- ści w tłumaczeniu i kreatywności tłumacza w ogóle. Jest to problem niezw...

Cechą szczególną współczesnych badań przekładoznawczych jest interdyscyplinarność, która pozwala traktować je jako wielowymiarowy fenomen z pogranicza wielu dziedzin humanistyki. Ta interdyscyplinarna otwartość widoczna jest również w artykułach, które prezentujemy w kolejnym szóstym już tomie monografii Przestrzenie przekładu. Przyjęta przez nas formuła wymiana doświadczeń pomiędzy traduktologami reprezentującymi nie tylko różne języki, ale też różne obszary zainteresowań pozwoliła, jak się wyd...

Uczenie można porównać do sztuki budowania. Przestrzeń, w której się ono odbywa, to swoista architektura egzystencji. Choć stoi na solidnych fundamentach, to wciąż wiele miejsca pozostaje w niej na nieustanne prze meblowania. Dlatego ten, kto wchodzi w przestrzeń edukacji, rozpoczyna wznoszenie swojego "domu" osadzonego w konkretnej czasoprzestrzeni. Dorobek naukowy Profesor Ewy Jaskółowej w istotny sposób wpłynął na kształt tego domu, pokazując, że zakorzenienie w czasie i przestrzeni...

Twórczość Józefa Mackiewicza naznaczyły dwa totalitaryzmy: publicysta był świadkiem zarówno masowych egzekucji Żydów, jak i ekshumacji polskich oficerów w Katyniu. Katarzyna Bałżewska analizuje jego dzieła jako literackie świadectwa doby terroru. Dzieła Józefa Mackiewicza ukazują dramatyczną historię Europy Środkowo-Wschodniej nie tylko w ujęciu faktograficznym, ale też za pomocą sugestywnie oddanych scen, opisów krajobrazu, rozmów bohaterów, ich gestów czy zachowań. Uzupełniają je opisy codzien...

Każdy z nas jest przetwórnią, w której z prawdy, opowieści, mitu, znaku, legendy powstaje ludzki los. Poprzez zagmatwane losy swej rodziny bohater Przetwórni ociera się o zjawiska, które zdecydowały o kształcie XX wieku: wojnę, komunizm, Zagładę, życie w PRL-u, antysemityzm, opozycję demokratyczną, Solidarność, nową Polskę. Pośród tych żywiołów przyszło mu szukać własnej tożsamości. Opowieść jest zbudowana z krótkich, sprawnie napisanych scen, które ukierunkowują fabułę i prowadzą do odkrywania ...

Dokładnie 11 lat po ukazaniu się bardzo cenionego "Przewodnika kolekcjonera sztuki najnowszej" Piotra Bazylko i Krzysztofa Masiewicza, ukazuje się nowa wersja tej książki. "Przewodnik kolekcjonowania sztuki najnowszej 2" już w tytule podkreśla zmiany w sposobie nazywania świata i zjawisk, które zaszły w czasie minionej dekady. To jasne, że zarówno w Polsce, jak i na świecie, jest nie tylko wielu kolekcjonerów, ale również kolekcjonerek sztuki najnowszej. Publikacja ma zachęcić do kolekcjonowania...

"Przewodnik po sztuce uczenia literatury" to praktyczny poradnik dla nauczycieli oraz studentów polonistyki przygotowujących się do pracy w szkole. Książka ma charakter kompendium współczesnej metodyki nauczania literatury, a wartki styl oraz barwna narracja nadają jej lekkości. Autor odnosi się do podstawowych problemów dyskutowanych w kręgach polonistyki szkolnej po 1989 r. i nurtujących każdego nauczyciela polonistę. Co jest celem nauczania języka polskiego? W jakim stopniu powinniśmy uczyć...

Monografia Przez pryzmat miłości. O pisarstwie Marii Kuncewiczowej jest odpowiedzią na potrzebę przypomnienia twórczości tej niezwykłej pisarki, której teksty po niemal stu latach nie straciły na aktualności. Jest ona także doskonałym wstępem do poszerzania refleksji nad książkami Kuncewiczowej z zastosowaniem współczesnego aparatu badawczego. W monografii opracowano tylko kilka spośród licznych dzieł pisarki: skandaliczne Przymierze z dzieckiem, opisujące budowanie relacji pomiędzy matką a poto...

Książka stanowi kontynuację tomu Przybylski i inni. O znaczeniu Krakowa i regionu w kulturze oświecenia (2019), przygotowanego z okazji dwóchsetlecia śmierci Jacka Idziego Przybylskiego (1756-1819). Przynosi kolejne szczegółowe studia nad częścią pisarskiego dorobku jednej z najważniejszych i najciekawszych postaci życia intelektualnego Krakowa w okresie oświecenia, a także opracowania innych zagadnień istotnych dla pokazania kultury tego miasta i regionu w osiemnastym i na początku dziewiętnast...

Alfred Jesionowski (1902-1945?) - to jedna z niesłusznie zapomnianych postaci Dwudziestolecia międzywojennego. W encyklopediach i kompendiach powojennych przedstawiany głównie jako rzecznik sprawy polskiej na Śląsku. Był autorem pierwszego polskiego opracowania literatury o tematyce plebiscytowej i badaczem literackich stosunków niemiecko-polskich. Aktywnie uczestniczył w życiu literackim II Rzeczypospolitej jako rozpoznawany polemista Prosto z Mostu oraz recenzent Kultury. Ceniono go jako wnikl...

Czy książka ma przyszłość? Trwają gorące dyskusje na ten temat. Wielu nie ma wątpliwości, że drukowane książki, linearna narracja, biblioteki, księgarnie, wreszcie tradycyjni wydawcy zostaną zastąpieni przez elektroniczne dokumenty i instytucje. Eseje zebrane w tym tomie zdecydowanie wskazują inaczej. Autorzy zastanawiają się nad przyszłością książki w kontekście wszechobecnej digitalizacji treści. "Dyskusja, która złożyła się na tę książkę, odbyła się w czasach, kiedy nie było jeszcze smartpho...

Tom zawiera teksty powstałe w ostatniej dekadzie życia Bolesława Prusa. Podejmowana w nich różnorodność dyskursu publicystycznego, świadczy o niesłabnącym zainteresowaniu autora wszelakimi aspektami otaczającej rzeczywistości. Nie jest to postawa oczywista, jeżeli uwzględni się nie tylko wiek czy stan zdrowia, ale także jego nie najlepszą kondycję psychiczną pod koniec życia. Mimo to jednak pisarz nie zmienił właściwego sobie nastawienia i można pokusić się o przypuszczenie, zgodnie z którym ost...

Publicystyka filozoficzno-społeczna, tom III i IV, w opracowaniu Cezarego Zalewskiego. Lata 1889-1900 są okresem bodaj najintensywniejszej współpracy Bolesława Prusa z ,,Kurierem Codziennym", która rozpoczęła się dwa lata wcześniej. Na łamach tego pisma pojawia się niemal cała publicystyka pisarza: zarówno Kroniki tygodniowe, jak i - zamieszczone w niniejszym tomie - artykuły, a nawet pierwodruk Najogólniejszych ideałów życiowych (pozycja ta znajdzie się w tomie czwartym niniejszej edycji)....

To, czym zajmuję się w tych szkicach, nazwać można próbą włączenia się do refleksji na temat tekstów, które powstawały w naszej literaturze najdawniejszej, a których autorzy wpływali na samorozumienie wspólnoty odbiorców kultury piśmienniczej, początkowo zapewne nielicznej, a z czasem coraz liczniejszej, żyjącej w ramach organizacji państwowej na pewnym określonym terenie w Europie. Na tym terenie (i w tej to wspólnocie) stopniowo artykułowało się, tak samo pod wpływem różnych historycznyc...

W książce analizowane są wybrane utwory, które zostały uznane za topografie literackie (m.in. antologie z regionalnym adresem, powieści Szczepana Twardocha, Aleksandra Bumgardtena, reportaże Witolda Zaleskiego, Filipa Springera, eseje Mariusza Jochemczyka, wiersze Feliksa Netza, księdza Jerzego Szymika oraz sylwiczne utwory Wojciecha Nowickiego i Tomasza Różyckiego). Dzieli je wiele: reprezentują różne gatunki literackie, sytuują się w odmiennych kontekstach i obiegach, autorzy należą do innych ...

Jeśli literatura jest, jak mi się wydaje, w sposób zasadniczy zarazem sensem zadanym i sensem nadanym, Racine jest bez wątpienia największym francuskim pisarzem; jego geniusz tkwi nie tyle w cnotach, które kolejno przyczyniały się do jego sukcesu (bowiem etyczna definicja Racine'a stale się zmieniała), ile raczej w niezrównanie mistrzowskiej dyspozycyjności, która pozwalała mu utrzymywać się bez końca w obszarze zainteresowania dowolnego języka krytycznego. Owa dyspozycyjność nie jest cnotą ...

Tematem książki jest regionalizm literacki w Polsce. Autorka trojako oświetla zagadnienia z tego kręgu, rozpatrując je w perspektywie historycznej i teoretycznej oraz w ujęciu interpretacyjnym. Pisze o rozwoju idei regionalistycznej, omawia problemy badawcze, które towarzyszą literackiej regionalistyce, analizuje wybrane tematy literatury regionalnej, a w zakończeniu przygląda się wątkom regionalnym w twórczości Czesława Miłosza i Zbigniewa Herberta. Jej rozpoznania wyrastają z prac nad międzyuc...

Pomysł, żeby na nowo przeczytać dziś Raszewskiego - i do tej lektury zaprosić badaczy teatru, dramatu, performansów i przedstawień kulturowych różnych generacji i szkół - wiązał się z obchodzoną w 2012 roku dwudziestą rocznicą śmierci autora Krótkiej historii teatru polskiego. Wziął się też z przekonania, że taka lektura może być dziś szczególnie pouczająca, ponieważ dyscyplina, która swoje powstanie i autonomię w tak wielkim stopniu zawdzięcza bohaterowi tej książki, przechodzi dynamiczne przeo...

Większość lektur zawartych w tej książce to klasyki literatury chińskiej. Na świecie istnieją dzieła znanych pisarzy zagranicznych, takich jak: Szekspir, Cervantes, John Donne, Wiktor Hugo, Henry David Thoreau, Sndor Petfi, Romain Rolland, Rabindranath Tagore czy Ernest Hemingway; oraz wielkich pisarzy chińskich, takich jak: Li Bai, Liu Yuxi, Lao Ona, Bing Xin i Ba Jin (prezentowana wersja książki zawiera tylko utwory chińskich autorów). Publikacja Przeglądu... to wyjątkowe przedsięwzięcie mając...

Większość lektur zawartych w tej książce to klasyki literatury chińskiej. Na świecie istnieją dzieła znanych pisarzy zagranicznych, takich jak: Szekspir, Cervantes, John Donne, Wiktor Hugo, Henry David Thoreau, Sndor Petfi, Romain Rolland, Rabindranath Tagore czy Ernest Hemingway; oraz wielkich pisarzy chińskich, takich jak: Li Bai, Liu Yuxi, Lao Ona, Bing Xin i Ba Jin (prezentowana wersja książki zawiera tylko utwory chińskich autorów). Publikacja Przeglądu... to wyjątkowe przedsięwzięcie mając...

Rozprawa Andrzeja Karcza poświęcona jest zjawisku wartemu refleksji, które nie znajdowało dotąd należytego uznania. Badacze zajmujący się piśmiennictwem pozakrajowym po 1939 roku kierowali uwagę przede wszystkim ku twórczości literackiej czy poetyckiej, pomijając niewątpliwą zasługę krytyki emigracyjnej w analizie twórczości pisarzy polskich i obcych. Autor stawia czoło temu zaniechaniu, dokonując analizy twórczości krytycznej osób o różnych rodowodach intelektualnych i zainteresowaniach pisarsk...

Główna wartość książki leży nie tyle w oryginalności stawianych tez, ile w prezentacji nieznanych faktów i ich powiązań, w rysowaniu zapoznanego pejzażu kulturowego, którego obecność była niezwykłe ważna także dla polskiego teatru XX wieku. [] Jest to bardzo cenna publikacja. Autorka opisuje zarówno twórczość pierwszorzędnych postaci dwudziestowiecznego teatru, wciąż słabo u nas znanych (Reinhardt Schlemmer), jak i proponuje nowe spojrzenie na zjawiska i osoby prezentowane u nas wielokrotnie (Br...

ZAMIAST WSTĘPU Z wielu różnorodnych prognoz dotyczących kondycji dwudziestowiecznej powieści jedna zasłużyła na szczególną uwagę badaczy i historyków literatury. Wypowiedział ją Michaił Bachtin: [...] powieść jest jedynym gatunkiem stającym się i wciąż niegotowym. Siły gatunkotwórcze działają na naszych oczach: narodziny i rozwój powieści dokonują się w pełnym świetle historii. [] Powieść [] źle współżyje z innymi gatunkami. Nie ma mowy o jakiejś harmonii opartej na wzajemnym ograniczeniu i ...

Książka Mirosława Ryszkiewicza Retoryka polskiej powieści kryminalnej po roku 1989. Preliminaria stanowi cenny rekonesans wybranych, emblematycznych polskich utworów kryminalnych, analizowanych przy użyciu narzędzi retorycznych. Na samym początku należy podkreślić, że książka jest bardzo cenna poznawczo i pomaga zapełniać białe plamy w badaniu tego gatunku literackiego. Autor książki jako teoretyk literatury sprawnie łączy metody klasycznej retoryki z retoryką czasów współczesnych, umiejętnie ma...