Eseje, publicystyka literacka

(1167)

Czym właściwie jest miasto? Co stanowi o jego charakterze? W jaki sposób powstawały miasta i jak się zmieniały? Na czym polega rywalizacja między miastami? Co znaczy dla miasta tłum i jego gniew? Odwołując się m.in. do historii, urbanistyki i ekonomii, Deyan Sudjic rozkłada miasto na czynniki pierwsze. Pokazuje, jak rozumieć jego strukturę, funkcjonowanie i rozwój. Podaje dziesiątki przykładów z historii i współczesności, a przy tym nie ogranicza się do jednego regionu czy kontynentu, pisze m.in...

Książka autorstwa Stanisława Barańczaka Język poetycki Mirona Białoszewskiego ukazała się nakładem Ossolineum w roku 1974. Niniejsza edycja rozszerzona została o pozostałe teksty Barańczaka o Białoszewskim. Są wśród nich recenzje i eseje, jest poetycka parodia i metodologiczny pamflet. Znaczenia Barańczakowskiej pracy nie sposób przecenić, i to z wielu powodów. Była pierwszym tak obszernym, systematycznym, precyzyjnym i bardzo pasjonującym w lekturze opisem dostępnej ówcześnie całości dzieła Bia...

Tradycyjnie, często niemal automatycznie, językoznawstwo bywa oddzielane grubą kreską od nauki o literaturze; czasem nie rysuje się kreski, lecz kopie głęboki kanion. Na dnie takiej przepaści kłębią się i nawarstwiają sprzeczności oraz kontrowersje, zaś ponad otchłanią unoszą się okrzyki oburzenia: językoznawstwo i nauka o literaturze (a o poezji w szczególności) to dwie odrębne dziedziny ludzkich działań, z których każda ma swój własny przedmiot badań i każda rządzi się własnymi prawami. Przyzi...

Teoria sprawiedliwości Johna Rawlsa, podobnie jak i jego filozofia polityki, nie są łatwe do intelektualnego przyswojenia. Mimo że był filozofem amerykańskim i ewidentnie bliska była mu anglosaska tradycja analityczna w filozofii, która odznacza się dążeniem do jasności stylu i ogólnej klarowności intelektualnej, to jednak czytelnik jego Teorii sprawiedliwości i w nieco mniejszej mierze innych prac z pewnością nie ma łatwego zadania. Śledzenie meandrów myśli Rawlsa jest bowiem trudne i wymaga wi...

Przygotowane do druku trzytomowe Notatniki Józefa Łobodowskiego, wraz z naukowymi artykułami na ich temat to dzieło ważne, potrzebne i od dawna w gronie badaczy literatury emigracyjnej oczekiwane. Rzetelnie opracowane tomy ujawnią czytelnikowi utwory dotąd nieznane, lub znane w innej wersji, tym samym wypełnią dotkliwą lukę w dostępnym korpusie tekstów pisarza, odsłonią arkana procesu twórczego (nic o tym procesie dotąd nie wiemy, pytanie o to, jak pisarz pracował na swymi tekstami nie było dotą...

Przygotowane do druku trzytomowe Notatniki Józefa Łobodowskiego, wraz z naukowymi artykułami na ich temat to dzieło ważne, potrzebne i od dawna w gronie badaczy literatury emigracyjnej oczekiwane. Rzetelnie opracowane tomy ujawnią czytelnikowi utwory dotąd nieznane, lub znane w innej wersji, tym samym wypełnią dotkliwą lukę w dostępnym korpusie tekstów pisarza, odsłonią arkana procesu twórczego (nic o tym procesie dotąd nie wiemy, pytanie o to, jak pisarz pracował na swymi tekstami nie było dotą...

Znaczące miejsce w bogatym dorobku Jarosława Marka Rymkiewicza zajmuje eseistyka, by wspomnieć choćby o cyklu mickiewiczowskim (Żmut, Baket, Kilka szczegółów, Do Snowia i dalej, Głowa owinięta koszulą). Eseje poświęcone literaturze XIX wieku zachwycają swoistym językiem wyobraźni, kunsztem pisarskim, erudycją oraz dowcipem. Poeta sięga do przeszłości, by zaprosić czytelnika na spotkanie z naszymi Wielkimi Duchami – Adamem Mickiewiczem, Juliuszem Słowackim czy Aleksandrem Fredrą. Im też dedykuj...

Pitcairn to skrawek lądu na Oceanie Spokojnym leżący piętnaście tysięcy kilometrów na południowy wschód od Londynu. W 1790 roku do brzegów wyspy przybił brytyjski okręt Bounty. Buntownicy zeszli na ląd. Obecnie żyje tam kilkadziesiąt osób. Sześć razy do roku w pobliże wyspy podpływa statek, czasem zawija jacht, a mieszkańcy z tajemniczych powodów niechętnie patrzą na obcych. Angielski dziennikarz został deportowany, zanim zdążył zejść z pokładu. To samo spotkało francuskiego autora książek podró...

Dlaczego Kambei Shimada?Kambei Shimada to wojownik filozof. Mędrzec. Nie ma takiej siły głodu, nędzy, przewagi rządzących łotrów, panów bogaczy kształtujących opinię publiczną która zmusiłaby go do oportunistycznej kapitulacji, dosłużenia tym, których postrzega jako nędznych pachołów i karierowiczów. Nie można przekupić Shimady. Nie można z nim robić interesów. Nie można mu skutecznie pochlebiać. Nie można zaskarbić sobie jego przychylności pieniędzmi, stanowiskiem, karierą. To jest wojownik ubo...

"Kandydat na prezydenta" Janusza Płońskiego to publikacja stanowiąca znakomity zbiór wspomnień autora z istotnych wydarzeń jego życia, które wpłynęły na światopogląd polityczno-społeczny. Jednakże styl twórczości odbiega daleko od nasyconych słodką i błogą propagandą wyborczych frazesów i banałów. Wręcz przeciwnie, autor ma w sobie przeogromne pokłady dystansu do siebie i wydarzeń, pozytywnej autoironii. Prowadzi z czytelnikiem sympatyczną, okraszoną humorem, dyskusję wokół codzienności. Oto jed...

Karafka La Fontaine'a to prawdziwe opus magnum Melchiora Wańkowicza. Jest to ostatnie dzieło pisarza wydane za jego życia, o którym sam autor napisał, iż traktuje " o sztuce pisania - ku wstępującym w szranki reportażu młodym adeptom dziennikarstwa". To dwutomowe dzieło jest dowcipną i erudycyjną rozprawą o korzeniach oraz gatunkach wszelkiego pisarstwa, które wzięło się z najbardziej pierwotnej ludzkiej potrzeby opowiadania innym o swoich przeżyciach i uczuciach....

Karafka La Fontaine'a to prawdziwe opus magnum Melchiora Wańkowicza. Jest to ostatnie dzieło pisarza wydane za jego życia, o którym sam autor napisał, iż traktuje " o sztuce pisania - ku wstępującym w szranki reportażu młodym adeptom dziennikarstwa". To dwutomowe dzieło jest dowcipną i erudycyjną rozprawą o korzeniach oraz gatunkach wszelkiego pisarstwa, które wzięło się z najbardziej pierwotnej ludzkiej potrzeby opowiadania innym o swoich przeżyciach i uczuciach....

Rewelacyjna (pełna sensacyjnych treści i bulwersujących opinii) rozprawa Waldemara Łysiaka o współczesnej literaturze polskiej. Zadziała jak granat wrzucony w środowisko. Fotografia na okładce: Autor ze zwiniętym parasolem, przgotowanym na wypadek deszczu krytyki literackiej, jedzie swą zaczarowaną dorożką obok karawanu priwiślańskiej współczesnej literatury....

Anna Romana Gąsowska-Dadlez jest rodowitą lwowianką. Po aresztowaniu jej ojca przez sowiecką milicję we wrześniu 1939 r. wraz z matką i setkami tysięcy innych kobiet i dzieci została deportowana do sowieckiej Azji. Tam obie przeżyły dwa lata w Kazachstanie, a po ogłoszeniu amnestii przez Stalina w lipcu 1941 r. zdołały przedostać się na Środkowy Wschód, gdzie spędziły sześć lat w Iranie, Iraku i Libanie. W Libanie Anna Gąssowska otrzymała polską maturę i rozpoczęła studia na Amerykańskim Uniwers...

"Czy picie kawy mogło uchodzić za dowód zniewieściałości? Dlaczego odmawianie współmałżonce filiżanki naparu mogło skończyć się rozwodem? Czym groziła wizyta "węszyciela kawy?". A może pierwszą wiedeńską kawiarnię tak naprawdę założył Polak? Przyglądając się roli kawy w kulturze, znakomity słoweński antropolog Božidar Jezernik zgłębia tajniki kultur kultywujących tradycję jej picia. Barwna historia kawowych ziaren to także fascynujący przypis do historii medycyny, socjologii, prawa, ekonomii i ...

Idee są ciekawe, ale ludzie - znacznie bardziej. Słowa te przyświecają pasjonującemu reportażowi historycznemu o jednym z najważniejszych ruchów intelektualnych XX wieku i jego rewolucyjnych myślicieli. Sarah Bakewell zabiera czytelnika do kawiarni przy rue Montparnasse, gdzie nad morelowymi koktajlami rozmawiają młodzi Jean-Paul Sartre, Simone de Beauvior i Raymond Aron. Aron powróciwszy dopiero z Berlina opowiada pozostałym o nowej i ekscytującej szkole z Freiburga, gdzie niejaki Edmund Husser...

W książce Barbary Sienkiewicz utwory Schulza, Leśmiana, Gombrowicza i Wata przeglądają się w sobie nawzajem. W ponowionej lekturze wybrzmiewają na nowo. Stawiają zasadnicze pytania o świadomość i tożsamość, o granice poznania i granice istnienia, o zło, o jego metafizyczny rdzeń, o cierpienie i formy pograniczności, o spotkanie ludzkiego z nie-ludzkim. I o współistnienie jako obcowanie, jako "zjednoczenie afektywne". Zaproponowane przez Barbarę Sienkiewicz wykładnie ufundowane są na ...

Nowe, poprawione i uzupełnione wydanie pierwszej części cenionego przez krytyków i miłośników X muzy, liczącego już cztery tomy, popularnego encyklopedycznego zarysu historii kina światowego. Książka zawiera kilkaset haseł poświęconych najważniejszym filmom, jakie powstały w latach 1913-1949. W nowym wydaniu opisy są poszerzone, wzbogacone o nieznane fakty i informacje usunięte niegdyś przez cenzurę. Każdy z nich to - poprzedzony szczegółową czołówką - pełen ciekawostek, pasjonujący esej o wybra...

Małe niedole pożycia małżeńskiego to zbiór esejów Honoriusza Balzaka, zawierających porady dla małżeństw. Autor opisuje fikcyjne sytuacje, odzwierciedlające jednak prawdziwe problemy małżonków, na przykładzie mieszczańskiej pary Adolfa i Karoliny. Porusza wiele kwestii, m.in. te emocjonalne, ekonomiczne i wychowawcze, w zależności od problemu posługując się humorem lub poważnym tonem. Małe niedole pożycia małżeńskiego należą do cyklu Komedii Ludzkiej autorstwa Honoriusza Balzaka. Na serię składa...

Kontynuacja tomu zawierającego krótkie refleksje, wspomnienia spisywane przez Pasterza diecezji włocławskiej, bp. Wiesława A. Meringa. Obserwacje i przemyślenia dotyczące spotkanych osób, odbytych rozmów, zwiedzanych zabytków, odwiedzanych miejsc, ważnych wydarzeń pozwalają spojrzeć na nie z perspektywy czasu i nowych doświadczeń. Lekki, przystępny dla każdego styl, zabarwiony niekiedy kroplą humoru, pobudza do refleksji nad sprawami ważnymi, wartościami, które gwarantują ład w życiu osobistym i...

Hitler i Stalin byli zbrodniarzami, którzy różnili się głównie kształtem wąsów. Jakim cudem więc cały świat Hitlera nienawidził, a Stalina uważał za miłującego pokój, dobrodusznego wujaszka? Jakim cudem nieudolny i niekompetentny marszałek Żukow został wykreowany na genialnego dowódcę i najwybitniejszego stratega wszech czasów? Z jakiego powodu II wojna światowa skończyła się dla Związku Radzieckiego tak zwanym „wielkim zwycięstwem”, które okazało się gorsze od każdej klęski? Wiele dokumentów i ...

Nie wiem, o czym gadają faceci po czterdziestce przy wódce i bez damskiego towarzystwa, ale wiem, że gdy spotkają się kobiety (w każdym wieku), to po paru sekundach już lecą opowieści tylko o tym, jak bez-na-dziej-ni są faceci. Chyba że są świeżo ogłuszone romantycznym uczuciem, wtedy wierzą, że miłość pokona wszelkie przeszkody i w największym łobuzie, przygłupie i pokrace dostrzegają wyłącznie szlachetność, intelekt i urok bez granic. Kobiety last minute przechodziły ten stan nieraz i wiedzą, ...

Autorki, korzystając z wielu różnych teorii oraz metodologii wyrastających z nauk społecznych i humanistycznych, demaskują źródła i mechanizmy opresji ze względu na płeć oraz rolę, jaką w reprodukcji nierówności odgrywa sposób opowiadania historii. W swoich esejach dowodzą, że ów sposób nigdy nie jest niewinny politycznie. Praca Autorek uderza w czułą strunę wielu osób zajmujących się formalną i nieformalną edukacją historyczną, którzy chcą opowiadać dzieje ludzkości z uwzględnieniem wszystkich ...

Kobiety dumne, nieulegające ani groźbom, ani pochlebstwom, gotowe wyjść naprzeciw swemu przeznaczeniu. Kobiety tajemnicze, pojawiające się i znikające podczas podróży morskiej. Kobiety łagodne i upojne jak Sycylia. Kobiety skandaliczne, które nie boją się brać tego, co do nich należy, włącznie z wolnością. Po prostu kobiety - postaci z krwi i kości, ale też z literatury i teatru. To one są bohaterkami tej jedynej w swoim rodzaju książki Andrei Camillerego - mężczyzny, który je spotkał, a może ty...

ALFABET, KTÓRY KOMPLEKSOWO, RZETELNIE I CIEKAWIE OPISUJE ŚWIAT KOBIECEJ PIŁKI NOŻNEJ Gary Lineker, legendarny angielski piłkarz, powiedział kiedyś, że futbol to taka gra, w której dwudziestu dwóch mężczyzn biega za piłką, a na końcu i tak wygrywają Niemcy. I o ile z drugą częścią tej często cytowanej wypowiedzi można polemizować, o tyle pierwsza jest zwyczajnie nieprawdziwa. Nie tylko mężczyźni potrafią biegać za piłką. I choć maskulinizacja piłkarskiego środowiska jest w niektórych krajach nada...

Nie da się łatwo wpasować kobiet w strukturę zaprogramowaną jako męska trzeba tę strukturę zmienić. Przekornie dowcipna, najbardziej znana brytyjska filolożka klasyczna Mary Beard analizuje motywy genderowe i pokazuje, jak historia traktuje silne kobiety. Począwszy od starożytności i uderzających wersów Odysei po memy internetowe z Trumpem i Hillary Clinton autorka bada kulturowe podwaliny mizoginii, kwestię głosu kobiet w sferze publicznej, nasze kulturowe postawy wobec relacji łączących kobiet...

Wydawnictwo Kontrowers ma przyjemność zaprezentować Państwu debiutancką książkę Waldemara Wahna, znanego wiedeńskiego artysty, głównie malarza i tatuatora. Jako że nazwa naszego wydawnictwa zobowiązuje, jest to lektura zdecydowanie kontrowersyjna, zawierająca w sobie przeprowadzoną przez autora przenikliwą analizę konkretnego typu kobiet. On sam przestrzega: Muszę tu wszystkich z góry zniechęcić do przeczytania tej książki. Jest w niej materiał tak szokujący, że po jej przeczytaniu nic już nie b...

Filozofowie od Spinozy do Bierdiajewa zadawali sobie odwieczne pytania o to, jak być szczęśliwym, jak być dobrym, jak być kochanym i jak żyć w zmiennym świecie, gdzie nieustannie ogarnia nas poczucie straty. John Gray przekonuje, że tego wszystkiego najlepiej nauczą nas koty zwierzęta, które w największym stopniu zawładnęły naszą wyobraźnią....

Rola Internetu w życiu społecznym poddawana jest analizie z różnych perspektyw. Z jednej strony badacze podkreślają znaczenie interakcji online i fakt uwolnienia jednostki przez nowe technologie komunikacyjne od ograniczeń fizycznych i czasowych w ich nawiązywaniu oraz możliwość kreowania w ten sposób różnego rodzaju społeczności. Z drugiej strony ogląd tego typu tendencji prowadzi do konstatacji, iż często relacje te przyjmują powierzchowny, niepozbawiony sztuczności charakter. ...