Antropologia

(212)

O awangardowym podejściu Redaktorów tomu do kwestii dziedzictwa świadczy podjęcie próby pokazania go w momencie skomplikowanych przemian, w siatce napięć i relacji ledwo uchwytnych, kształtujących je i odkształcających. Docenić należy przyjęcie współczesnego szerokiego rozumienia dziedzictwa, na które składają się dziedzictwo materialne, niematerialne i naturalne. Niniejszy tom pozytywnie wyróżnia założenie, iż nie można analizować zjawisk dziedzictwa bez szerokiego kontekstu badawczego i bez op...

Pojęcie kultury potraktowano w tym opracowaniu według koncepcji antropologicznej i obejmuje ono takie dziedziny, jak kultura artystyczna, umysłowa, społeczno-polityczna, mitologiczno-religijna i techniczno-cywilizacyjna. Pojęcie Skandynawii (makroregion Północnej Europy) obejmuje takie współczesne państwa, jak Szwecja, Norwegia, Dania, Islandia i Finlandia, a także peryferia tego makroregionu, złożone m.in. z Grenlandii, Wysp Owczych i Laponii. Krainy te są przedstawione w ich rozwoju historyczn...

Dzieje kultury skandynawskiej to obszerna monografia prowadząca czytelnika od czasów prehistorycznych po współczesność. Napisana żywym językiem książka wciąga w świat skandynawskiej literatury, teatru, muzyki, sztuki i architektury, przystępnie objaśniając zawiłe niekiedy zjawiska społeczno-cywilizacyjne. Pojęcie kultury zostało potraktowane w tym opracowaniu według koncepcji antropologicznej. Obejmuje takie dziedziny jak kultura artystyczna, umysłowa, społeczno-polityczna, mitologiczno-religijn...

Mimo świetnych tradycji innych krajów europejskich (International Peace Research Institute w Sztokholmie, galtungowski Peace Research Institute w Oslo, Peace Research Association z siedzibą w Londynie), wątki badań nad pokojem oraz wychowania dla pokoju były stosunkowo słabo artykułowane na gruncie polskim i praktycznie są nieobecne w polskiej myśli pedagogicznej XXI wieku. Z tym większym uznaniem należy zatem powitać inicjatywę Krystyny M. Błeszyńskiej mającą na celu przywrócenie ich i odczytan...

John L. i Jean Comaroffowie badają całe spektrum intrygujących, niepokojących, a czasem nawet absurdalnych zjawisk, aby przeanalizować nowy moment w dziejach ludzkiej tożsamości: jej postępujące utowarowienie. Parki etnotematyczne, kasyna rdzennych Indian, Szkocja jako marka, światowa religia ogłoszona własnością intelektualną, Sanowie „Buszmeni” z prawami patentowymi potencjalnie wartymi miliony dolarów, narody działające jak komercyjne przedsiębiorstwa, wreszcie rozwój firm marketingowych nast...

Piszę swoją historię etnografii, a może lepiej powiedzieć: etnografię etnografii w Polsce XIX wieku i później, w formie nie całkiem zespolonych "szkiców" czy "obrazków" układanych według porządków: od badań terenowych do pisania etnografii, od ludoznawstwa do naukowej etnografii. Zaznaczam od czasu do czasu, że dzieje etnografii w Polsce mają odpowiedniki w innych etnografiach krajowych, że niemało dzisiejszych prawd ma stare i niekoniecznie naukowe rodowody. Ze wstępu Autor ...

Patterns of resilience in the households living in poverty The three separate research projects selected for the book fall into place and the well-thought-out whole features: (a) coherence of the theoretical perspective, which is a combination of classical anthropological concepts and the traditions of sociological research over urban collectivities, (b) continuity in research interests focused on everyday and widespread impacts of the economic restructuring, the effects of which came to be suff...

Pojęcie ewolucji dość szybko znalazło swoje ugruntowanie i rozszerzenie w dziedzinach wiedzy bardzo odległych od biologii. Pojęciem tym posługują się matematycy, astronomowie, socjolodzy, psycholodzy. Właściwie nie ma takiego obszaru badawczego, w którym pojecie to by nie występowało, można zatem pokusić się o postawienie następującej tezy: pojęcie ewolucji wyrasta nie tyle z krytycznej refleksji nad zmiennością świata przyrody, ile raczej swoje źródło czerpie z głębokiej struktury świata....

Filozofia antropologii biokulturowej - Adolf E. Szołtysek

Książka jest zaproszeniem do podróży po różnych kontynentach i różnych metodologiach. Autorzy i autorki tekstów spoglądają ponownie na rozpoznania antropologiczne Jerzego Wasilewskiego i proponują ich własne, kolejne odczytania. Tabu, szamanizm, jurta, trikster, śmiech - te i inne pojęcia z Jego słownika etnologicznego ożywają w nowych ujęciach trzech pokoleń antropolożek, kulturoznawców, badaczy i badaczek....

Publikacja przedstawiająca ideę Freedom Clubu (Klubu Wolności): anarchoprymitywizm, opór wobec społecznych hierarchii i rygorów narzucanych przez cywilizację, wrogość wobec ekspansji technologii na wszystkie dziedziny życia, niechęć wobec władzy, marzenie o powrocie do pierwotnej swobody, wreszcie przekonanie, że dominujący obecnie model życia grzebie wszelką nadzieję na indywidualną wolność oto pojęcia, którymi operował Theodore John Kaczynski, znany jako Unabomber, i które składają się na wywr...

The specificity of anthropological history in Poland is being torn between its craving for originality, i.e. for creativity of new qualities in historical studies, and its sense of a being of epigones, imitative with respect to the already classical historiographical models that had emerged many years ago. On the one hand, anthropological historians are aware of great acievements and value of Polish scholarship, on the other hand, they see the need to catch up world historiography, to fill the g...

Pisząc o swoim domu, o starych fotografiach, krzyżykach, akwarelach (), Królikowski proponuje Czytelnikowi sposób, w jaki on ma spojrzeć na dom swój własny, na zbiory swoich rodzinnych pamiątek. Autor Gawęd zaprasza do gry z pamięcią, uczy jak z każdego przedmiotu wysnuć narrację, jak przypisać przedmiotom ich symboliczną wartość () Każdy tekst z tego zbioru może być tematem rozmowy o wielorakich związkach kultury materialnej z duchową. () Prosta literacka formuła gawęd, wysnutych ze spojrzenia ...

Książka Joanny Szczepanik to pierwsze w Polsce tak obszerne opracowanie zjawiska kulturowego i społecznego, jakim jest kolektyw artystyczny Neue Slowenische Kunst. Kolektyw ten (powołany do życia w 1984 roku jako odpowiedź na nałożony przez jugosłowiańskie władze zakaz występów zespołu Laibach) poddany tu został szczególnemu oglądowi pod względem dwóch jego cech charakterystycznych: wyróżniającej go wieloaspektowości podejmowanych działań i kolektywizmu rozumianego jako metoda funkcjonowania. Tw...

Książka opisuje bogactwo zabawek i zabaw w regionalnej kulturze śląskiej. Jest bardzo bogato ilustrowana unikalnymi zdjęciami przedstawiającymi poszczególne zabawy dawniej i dzisiaj. Pozycja nadaje się do wykorzystanie w szkołach, świetlicach, ptrzy organizowaniu zabaw czy festynów. To pierwsza taka pozycja w Polsce, która pokazuje zagadnienie zabaw i zabawek z regionalnego punktu widzenia....

Grupa badaczy i badaczek, socjologów i antropologów, podjęła się zadania ponownego przemyślenia tematyki granic i pograniczy w odniesieniu do szerokiego kontekstu współczesnej kultury. Interesowały ich zarówno granice państwowe, jak i kulturowe; te tworzone między dyscyplinami, dyskursami, ale i klasami. Podjęli tę problematykę w duchu koncepcji Fredrika Bartha, ale także starali się wyjść poza nią ku poszukiwaniom nowych pomysłów teoretycznych i inspiracji badawczych. Kilka tekstów tomu skupia ...

Tytułowi Hiperborejczycy to lud występujący w greckiej mitologii, żyjący w krainie szczęśliwości za Boreaszem. Siedzibę tego boga starożytni Grecy lokowali najpierw w Tracji, a później, w miarę jak rozszerzał się ich horyzont geograficzny, coraz dalej na północ, poza Góry Ryfejskie, równie mityczne jak sam Boreasz. Hiperborejczycy zamieszkiwali krainę szczęśliwości, słynęli z dobroci, kultury, nauki, byli wielkimi czarownikami. Żyli tak długo, że znużeni życiem, popełniali samobójstwo, rzucając ...

Francuscy historycy od kilkudziesięciu lat zapełniają lukę w naszym obznajomieniu z dziejami, która w rzeczywistości nie jest luką, lecz samym sednem historii. Chodzi o historię życia codziennego. Setki, jeśli nie tysiące lat dominacji wielkich narracji o doniosłych wydarzeniach sprawiły, że nie potrafimy sobie uświadomić charakteru zwykłego życia w danej epoce: wiemy, jak staczano epokowe bitwy, nie wiemy, jak mieszkano. Jacques Le Goff (19242014), francuski klasyk historyków z tego nurtu, i mł...

W pracy zostały ukazane najważniejsze zagadnienia dotyczące kultury Inuitów, takie jak: pochodzenie i rozprzestrzenienie się ich na obszarze Alaski, Grenlandii oraz Arktyki Kanadyjskiej; rozwój kultury materialnej na podstawie badań archeologicznych, a także etnograficznych, oraz pierwsze kontakty z Europejczykami. Przedstawienie zarysu historycznego oraz opisy badań archeologicznych pozwalają wyjaśnić początki rozwoju kultury Inuitów Kanadyjskich oraz ich styl życia od czasów najdawniejszych do...

Historii seksualności, będącej kontynuacją badań podjętych w Archeologii wiedzy oraz w Nadzorować i karać, poświęcił Michel Foucault ostatnie lata życia, skupiając się w swych analizach na konstelacji zjawisk określanych mianem ?seksu? czy ?seksualności?. W części pierwszej pokazuje, jak życie seksualne stymulowało wolę dowiedzenia się wszystkiego o seksie; wiedza ta przyjęła usystematyzowaną postać ?nauki o seksualności?, co otworzyło z kolei drogę do systemowego zarządzania społecznym życiem s...

W trzecim tomie Historii seksualności Foucault kieruje uwagę na I i II wiek naszej ery ? moment szczególnego rozwoju kultury Siebie. Jego analiza, mocno zakorzeniona w tekstach Artemidora z Efezu, Galena czy Pseudo-Lukiana, koncentruje się na przemianach kluczowego ? także dla nowoczesności ? projektu filozoficznego, jakim jest samokształtowanie się podmiotu. Owa sztuka poznawania i formowania siebie wiąże się zarówno ze zwiększoną troską o indywidualne ciało, jak i samodoskonaleniem się jednost...

Wyznania ciała (pisane w latach 1981?1982) ukazały się w 2018 roku jako czwarta część Historii seksualności, wbrew wyrażonej dwa lata przed śmiercią woli autora dotyczącej całości jego niewydanego dorobku. Spadkobiercy zmarłego w czerwcu 1984 roku Michela Foucault postanowili jednak ? na szczęście ? złamać ten zakaz. W Wyznaniach ciała francuski myśliciel zgłębia poglądy Ojców Kościoła (II?V wiek) na ludzką cielesność i seksualność. Wykazuje, że wczesne chrześcijaństwo wymyśla nie tyle nowe zaka...

Informator statystyczny do dziejów społeczno-gospodarczych Galicji.

Tom Humanistyka w czasach antropocenu zbiera najważniejsze teksty Dipesha Chakrabartyego, jednego z najwybitniejszych w świecie przedstawicieli studiów postkolonialnych i zaangażowanego w dyskusje na temat zmian klimatycznych historyka. Interesując się relacjami między Zachodem a światem niezachodnim, Chakrabarty krytycznie podchodzi do eurocentrycznych wizji przeszłości, realizując projekt prowincjonalizowania Europy. W niezwykle ciekawy sposób łączy przy tym badania postkolonialne z analizami ...

Twierdzenie o tabu śmierci we współczesnej kulturze należy odłożyć do lamusa. Kostucha przemawia dziś wieloma językami - przez media, psychoterapeutów, tanatologów, nowe formy danse macabre w sztuce wysokiej i kulturze popularnej, debaty o eutanazji, narracje o doświadczeniach śmierci klinicznej, dzienniki chorych, a także nowe role odgrywane przez trupa. Nie znaczy to, że śmierć nie jest czasem skrywana ani że zawsze do jej opisu znajdujemy właściwe słowa. Nie podejmujemy tego tematu na salonac...

W 1970 roku do publicznej obrony pracy doktorskiej przystąpiła Hanna Tadeusiewicz, obecnie już Profesor. Od tego wydarzenia minęło 50 lat. Monografia została opracowana z myślą o dostojnej Jubilatce, która poprzez swoją osobowość, pracowitość, systematyczność oraz liczne prace naukowe i organizacyjne w bardzo istotny, niezwykle pozytywny sposób wpłynęła na rozwój i kształt polskiej nauki o książce i bibliotece. Bibliologia i informatologia, dyscyplina funkcjonująca pod tą nazwą w obszarze nauk h...

Państwa, narody czy plemiona tworzą mity i legendy, które uzasadniają ich istnienie i przydają im nadprzyrodzonego wymiaru. Nie inaczej jest z nami, Polakami. Nasi przodkowie przed wiekami wierzyli, że polskie dzieje nie zaczęły się od Mieszka I, lecz od od biblijnego Noego i jego synów. Dowodzili tego liczni kronikarze, a szlachta przyjmowała ich wywody przekonana, że jest narodem wybranym potomkami legendarnych Sarmatów. Polacy mieli też być wybrańcami Boga i w roli przedmurza bronić katolicyz...

W ciągu ostatnich dekad coraz liczniejsze masy uczestników i widzów w dniach przed Środą Popielcową wywracają świat na opak, zaś antropologowie, etnografowie, historycy i kulturoznawcy w kolejnych pracach próbują opisać i wyjaśnić ten fenomen, potwierdzając tym samym, że jak twierdził z uzasadnionym przekonaniem Michaił Bachtin do najbardziej złożonych i ciekawych problemów w historii kultury należy zbadanie karnawału. Na świecie organizuje się więc międzynarodowe kongresy i konferencje, wydaje ...