W poszukiwaniu straconego czasu T.3 Strona...

"Bez wątpienia doświadczenia spirytystyczne, nie bardziej niż dogmaty religijne, nie dają żadnego dowodu na trwanie duszy. Można jedynie powiedzieć, że w naszym życiu wszystko odbywa się tak, jak gdybyśmy nie wchodzili z ciężarem zobowiązań zaciągniętych w życiu poprzednim; w warunkach egzystencji na tej ziemi nie ma żadnej racji, abyśmy się uważali za zobowiązanych do jakiś cnót, do delikatności, grzeczności, ani nie ma racji aby niewierzący artysta czuł się zobowiązany rozpoczynać dwadzie...

Uwięziona to piąty tom quasi-autobiograficznego cyklu Marcela Prousta W poszukiwaniu straconego czasu, uznanego w powszechnej opinii krytyków za arcydzieło literatury. (Pierwsza część nosi tytuł W stronę Swanna, druga W cieniu zakwitających dziewcząt, trzecia Strona Guermantes, czwarta Sodoma i Gomora). Piękno niektórych zdań tych powieści zapiera dech w piersiach. Zawdzięczamy to również niesłychanej maestrii tłumaczenia Tadeusza Boya-Żeleńskiego. Głównym tematem Uwięzionej jest miłość Marcel...

Wrażenia, które - one także - nie powrócą już inaczej, jak we śnie, znamionują upływające lata, i choćby były najmniej poetyckie, niosą w sobie całą poezję tamtego czasu; dlatego nic się tak nie kojarzy z wielkanocnymi dzwonami i pierwszymi fiołkami, jak ostatnie w roku przymrozki, które psują nam wakacje i każą rozpalać ogień przed obiadem. Nie ośmieliłbym się mówić o tych wrażeniach, powracających niekiedy w snach, gdyby nie pojawiły się jako niemal poetyckie, oderwane od obecnego życia, białe...

Przypomniałem sobie, jak na godzinę przed chwilą, gdy babka schyliła się tak w szlafroku ku moim trzewikom, błądząc w ulicy dusznej od gorąca, przed cukiernią, myślałem, że nigdy, w mojej namiętnej potrzebie uściskania jej, nie zdołam doczekać godziny, którą trzeba mi jeszcze było spędzić bez niej. A teraz, kiedy ta sama potrzeba odradzała się, wiedziałem, że mogłem czekać godzinami, że nigdy nie będzie jej już przy mnie i dopiero ją odkrywałem, ponieważ, czując ją, pierwszy raz, żywą, prawdziwą...

W miłości, kiedy kochasz nie będąc kochanym (zazwyczaj to uczucie jest mi znane w tej właśnie postaci), kombinujesz na sto sposobów, by przekonać samego siebie, że kobieta (lub mężczyzna!) po prostu fizycznie jeszcze nie była w stanie ci odpowiedzieć, choć może bardzo chciała. () Twój list był dla mnie takim życiodajnym zastrzykiem energii, jakbym nagle odzyskał zdrowie i szczęście. Jakże bym chciał ja z kolei stać się Twoim cudem, mój Maleńki! W każdym razie dziękuję Ci z całego serca za ten ni...