Mariusz Samp

Uczymy się w szkole, że pierwszy rozbiór Polski miał miejsce w 1772 roku. Nic bardziej mylnego. Polska niemal upadła pod ciosami agresywnych sąsiadów już prawie tysiąc lat temu w 1031 roku! Jak do tego doszło, że silne państwo polańskie Mieszka I nad Wartą, Odrą, Wisłą i Sanem, wydatnie powiększone przez jego syna Bolesława Chrobrego, zaledwie kilka lat po śmierci tego drugiego (w 1025 roku) stanęło na skraju przepaści? Co to spowodowało: błędy króla Mieszka II, zdrada księcia Bezpryma, niekorzy...

Cedynia 972: wielkie zwycięstwo polskiego oręża! Bitwa pod Cedynią to pierwsze poświadczone w źródłach starcie polsko-niemieckie. Stoczona 24 czerwca 972 roku do dziś jeszcze wzbudza silne emocje i wywołuje spory wśród historyków. Zakończyła się ona triumfem armii piastowskiej dowodzonej przez księcia Mieszka I. Jakie okoliczności towarzyszyły wybuchowi wojny polsko-niemieckiej? Dlaczego margrabia łużycki Hodon zdecydował się zaatakować Mieszka? W jaki sposób słowiańskiemu księciu udało się poko...

Pierwszy król Polski zasłużył na miano władcy nietuzinkowego. Jednak jego droga do korony nie była łatwa Syn Mieszka I i czeskiej księżniczki Dobrawy objął rządy po śmierci ojca w 992 roku. O władzę musiał walczyć z macochą i przyrodnimi braćmi, których ostatecznie wypędził z kraju i mógł panować samodzielnie. Wspierał chrystianizację Polski, prowadził ekspansywną politykę i nie wahał się przystępować do wojny, gdy służyło to obronie interesów kraju. Przez wiele lat zabiegał o królewską koronę, ...

Bolesław III Krzywousty, jeden z najbardziej rozpoznawalnych władców piastowskich, objął samodzielne rządy nad Wisłą w 1102 roku. Rządził przez trzydzieści sześć lat, co plasuje go w czołówce najdłużej polskich panujących. Czego przez ten czas dokonał? Jak ocenić jego działania? W swojej najnowszej książce Mariusz Samp skupia się na przedstawieniu politycznych i militarnych aspektów panowania Bolesława Krzywoustego. Autor analizuje m.in.: zmagania Bolesława o jedynowładztwo ze starszym bratem ...

Późnym latem 991 roku wojska niemieckie i polskie pojawiły się pod Brenną (Brandenburgiem), grodem słowiańskim, usytuowanym w południowej części ówczesnej Słowiańszczyzny połabskiej. Zasadniczym celem przyświecającym obu armiom w podjęciu wyprawy w te strony było opanowanie wspomnianego obiektu. Na temat omawianych wydarzeń zachowała się bardzo skromna ilość informacji źródłowych. W zasadzie jedynym przekazem odnotowującym trwanie walk o Brennę w 991 roku są roczniki hildesheimskie. O wzmiankowa...

O Budziszynie słyszał chyba każdy Polak. Gród ten we wczesnym średniowieczu odegrał bardzo ważną rolę militarną. Przez kilka dziesięcioleci znajdował się on we władaniu Piastów. W 2018 roku nakładem wydawnictwa Bellona ukazała się w popularnonaukowej serii Historyczne Bitwy książka pt. Budziszyn 1002-1018. Jej autor, R. F. Barkowski, odmalował dzieje tytułowego grodu, kiedy to toczyły się zażarte i trwające z przerwami ponad 15 lat zmagania między Bolesławem Chrobrym a Henrykiem II Świętym. Szko...

Wojna polsko-niemiecka z 1109 roku stanowiła niezwykle ważne wydarzenie w życiu Bolesława III Krzywoustego (1102-1138). Na trwałe wpisała się też w dzieje rodzimego oręża, stanowiąc jego chwalebną kartę . W czasie walk z Polakami Niemcy ponosili różnego rodzaju niepowodzenia, choć zdarzały się im także zwycięstwa. Już na początki kampanii pokonali oni wojska piastowskie na przedpolu Bytomia Odrzańskiego, co opisał w swej kronice najstarszy polski kronikarz Anonim zwany Gallem. Książka, którą ma ...

Mieszko I czy Bolesław Chrobry mają status legendarnych wręcz władców. Dlaczego wraz z nimi nie wymienia się także Kazimierza Odnowiciela, wnuka Chrobrego, który podniósł nasze państwo z upadku? Mimo że o pierwszych Piastach w polskiej historiografii napisano już niemało, to jednak Odnowicielowi poświęca się zaskakująco niewiele uwagi. Kazimierz Odnowiciel, syn Mieszka II, objął władzę w 1034 roku. W ciągu swych kilkunastoletnich rządów podjął próbę wydobycia państwa wczesnopiastowskiego z kryzy...

Polski władca Bolesław Chrobry po śmierci swojego protektora i przyjaciela, cesarza Ottona III, w 1002 roku, wykorzystał rywalizację o tron królewski w Niemczech z której zwycięsko wyszedł Henryk II z dynastii Ludolfingów interweniując zbrojnie na pograniczu. Na początku maja 1003 roku wybuchło w Rzeszy powstanie przeciwko Henrykowi II. Zainicjował je margrabia bawarskiej Marchii Północnej Henryk ze Schweinfurtu. Bolesław, chcąc go wesprzeć, ruszył z wojskiem do marchii miśnieńskiej, a potem...

Krosno (Crosno), obok Cedyni i Iławy (obecnie część Szprotawy), jest jedną z najstarszych nazw miejscowych wzmiankowanych przez biskupa merseburskiego Thietmara (975-1018), najważniejszego z kronikarzy niemieckich, opisujących czasy panowania Mieszka I i jego syna Bolesława Chrobrego. Rządy drugiego z wymienionych władców obfitowały w wiele toczonych między Piastami a Liudolfingami wojen. Zmagania militarne rozgrywały się głównie na terenie Połabia i ziemiach etnicznie polskich. Kilkukrotnie ówc...

Po panowaniu Bolesława Chrobrego, który wyniósł państwo wczesnopiastowskie do poziomu regionalnej potęgi, nadszedł kryzys. Żądni rewanżu za wcześniejsze porażki sąsiedzi ze wschodu i z zachodu zmusili Bolesławowego syna Mieszka II do ucieczki za granicę. W kraju mnożyły się niepokoje, narastała reakcja pogańska. Po śmierci Mieszka w 1034 roku władcą Polski został jego syn Kazimierz, któremu nadano później przydomek Odnowiciel. On również musiał opuścić ojczyznę, w której rządy przejęli lokalni...

Po panowaniu Bolesława Chrobrego, który wyniósł państwo wczesnopiastowskie do poziomu regionalnej potęgi, nadszedł kryzys. Żądni rewanżu za wcześniejsze porażki sąsiedzi ze wschodu i z zachodu zmusili Bolesławowego syna Mieszka II do ucieczki za granicę. W kraju mnożyły się niepokoje, narastała reakcja pogańska. Po śmierci Mieszka w 1034 roku władcą Polski został jego syn Kazimierz, któremu nadano później przydomek Odnowiciel. On również musiał opuścić ojczyznę, w której rządy przejęli lokalni m...

Na pierwszych latach rządów Bolesława Chrobrego zaciążyła klęska, jakiej doznał on w 1004 roku. Wtedy to przeciwko spadkobiercy Mieszka I ruszyła wielka wyprawa króla niemieckiego Henryka II (1002-1024). Teatrem działań wojennych stały się wówczas Czechy, rządzone przez polskiego Bolesława, któremu udało się w sprzyjających okolicznościach opanować Pragę i objąć tutaj rządy. Na temat kampanii czeskiej rozpisywano się już nieraz w polskiej, niemieckiej oraz czeskiej historiografii. Nie ukazała si...

Związki dynastyczne Piastów z Rurykowiczami Począwszy od czasów Kazimierza Odnowiciela, wśród piastowskich małżonek najwięcej było kobiet pochodzących z Rusi Kijowskiej, co miało na celu sprzymierzenie się z Rurykowiczami. Większość małżeństw zawieranych na przestrzeni wieków przez polskich władców była bowiem mariażami politycznymi. Służyły one nawiązaniu lub umocnieniu sojuszu z innym państwem. Jaką rolę odgrywały Rusinki u boku swych mężów? Co wiemy o ich codziennym życiu? Czy potrafiły s...

Szach-mat! Tak można byłoby powiedzieć w chwili śmierci jednego z najokrutniejszych władców Europy, Iwana Groźnego. Bezwzględny i apodyktyczny car Rosji zmarł bowiem - jak głosi legenda - podczas partii szachów. Mówi się, że bycie władcą Rosji to jeden z najniebezpieczniejszych zawodów świata. Sztylety w plecy, kule w łeb i tajemnicze choroby na moskiewskim dworze były na porządku dziennym. Książka Mariusza Sampa pokazuje, jak wyglądały ostatnie chwile najsłynniejszych rosyjskich władców. Jeden ...