Twierdze osiemnastowiecznej Europy

W niniejszych studiach została zaprezentowana architektura militarna osiemnastowiecznych fortec europejskich, ich uzbrojenie i garnizony, działania zbrojne w których brały udział oraz funkcje pozawojskowe. Twierdze te miały kilka podstawowych zadać. Przede wszystkim osłaniały mobilizację wojsk w głębi kraju, a następnie stanowiły podstawę operacyjną działań ofensywnych lub zasadniczy element linii obronnych, dzięki czemu niejednokrotnie wpływały na przebieg ówczesnych konfliktów zbrojnych. Doskonałym przykładem tego są pruskie fortyfikacje, projektowane i budowane w celu zabezpieczenia wschodnich granic państwa, a z drugiej strony duża austriacka twierdza w Ołomuńcu (Grzegorz Podruczny; Michael Viktok). Twierdze broniły również miast ważnych z punktu widzenia gospodarczego lub strategicznego, ale jednocześnie narażały je na zniszczenie na skutek ostrzału artyleryjskiego w czasie oblężenia oraz na rabunek w razie zdobycia (Paweł Krokosz; ?????? ????????). Poza tym stacjonujące w twierdzach garnizony zapewniały posłuszeństwo miejscowej ludności wobec władcy, zwłaszcza na terenach należących wcześniej do innych państw lub z ludnością o odmiennej kulturze czy też własnych aspiracjach politycznych. Taką rolę odgrywała Sergijewka, twierdza zbudowana przez Rosję na terenach lewobrzeżnej Ukrainy. Z jednej strony pełniła ona rolę militarną, zabezpieczając południową granicę państwa przed najazdami tatarskimi i stanowiąc dogodną podstawę operacyjną do działań ofensywnych przeciwko Chanatowi Krymskiemu. Jednocześnie z drugiej stacjonujący tam garnizon kontrolował Kozaków, powstrzymując ich przed samowolnymi działaniami i niejako wymuszając ich lojalność wobec Moskwy.