Sklepy cynamonowe. Sanatorium pod klepsydrą

Opowiadania wchodzące w skład ,,Sklepów cynamonowych" i ,,Sanatorium Pod Klepsydrą" to utwory napisane liryczną prozą poetycką. Podstawową materię tematyczną stanowią w obydwu cyklach reminiscencje z okresu dzieciństwa i wczesnej młodości narratora-bohatera (noszącego imię Józef). Są to jednak ,,wspomnienia" dość osobliwe - w oryginalny sposób przeniesione w sferę ,,mitu". Utwory Schulza obfitują bowiem w bogactwo motywów, obrazów i symboli, a także epatują różnorodnością podtekstów. Podążając tedy za poetycką wyobraźnią autora, obserwujemy ciekawą syntezę odmiennych sfer rzeczywistości: cielesnej i materialnej przyziemności - z duchowym i psychologicznym wysublimowaniem. Cały czas wszakże wędrujemy na pograniczu jawy i marzenia sennego, natrafiając na nieprzebrane bogactwo form - onirycznie ukształtowanego, fantasmagorycznego - świata przedstawionego, świata, którego substancja ontyczna - warto podkreślić tę jego właściwość - podlega procesowi nieustannej metamorfozy, świata, w którym jednakże dostrzec można pewne elementy groteski i autoironii. Tej wykreowanej rzeczywistości nie byłoby jednak bez oryginalnego obrazowania, jak również bez nieledwie ekscentrycznego stylu pisarskiego. Nieprzypadkowo zatem Schulz sięga w swej prozie po uniwersalny język mitów i symboli, nieprzypadkowo odwołuje się do sfery podświadomości - uparcie poszukując przy tym pierwotnego sensu słowa (oraz - tym samym - pierwotnego sensu bytu). Wybór takiej, a nie innej konwencji literackiej świadczy zaś o kunsztownym nowatorstwie tej prozy, która od dawna zaliczana jest do arcydzieł literatury światowej.