Proza poetycka. Pentalogia

A może być, że jestem tylko meteorem, który na chwilę zabłyśnie, na chwilę ludzkość straszy i przeraża, a potem nagle ginie - szczęśliw byłbym, gdyby tak było. Droga meteorom wyznaczona jest miliard razy dłuższa aniżeli zwykłym gwiazdom. Te ostatnie jawią się w ściśle obliczonych czasach - nie chciałbym być gwiazdą! - być meteorem to istotna moja tęsknota: zniszczyć na swej drodze kilka światów, roztopić je w sobie, wzbogacić się nimi i po miliardach lat znowu powrócić, stokroć razy gorętszym blaskiem rozjaśnieć, wieścić nowe przemiany i wywroty i znowu zaniknąć - to to, co w moich najkosztowniejszych snach przeżywam... Niech zgasnę, czym prędzej zgasnę, bym mógł tylko we wzmożonej potędze powrócić... A wrócę - wrócę!

S. Przybyszewski, W zwierciedle, 1917

Po niemal stu latach wraca Stanisław Przybyszewski!

Ogólnopolski zespół uczonych pod kierunkiem prof. dr hab. Gabrieli Matuszek-Stec z Uniwersytetu Jagiellońskiego przygotowuje 11-tomową krytyczną edycję Dzieł literackich Przybyszewskiego, w ramach ministerialnego "Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki". To edycja długo wyczekiwana. Dzieła zebrane przywódcy polskiego modernizmu nigdy nie ukazały się w języku polskim (w latach 20.tych XX w. takie przedsięwzięcie realizował Instytut Wydawniczy Lektor, ale śmierć pisarza je przerwała), choć Niemcy udostępnili w ośmiotomowej edycji niemieckie utwory "genialnego Polaka" w latach 90.tych XX wieku.

Stanisław Przybyszewski to jeden z najbardziej wyrazistych twórców modernistycznych, który zaznaczył swe miejsce w polskiej i niemieckiej literaturze. Już za życia stał się legendą - przez Strindberga nazwany "genialnym Polakiem", w środowisku berlińskim określany mianem "króla bohemy" i "nowego Mesjasza literatury", w Polsce uznany został za inicjatora modernistycznego zwrotu w literaturze, wielką sławą cieszył się w Rosji i krajach słowiańskich. Edycja, która wychodzi w Wydawnictwie Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie pod redakcją naukową prof. Gabrieli Matuszek-Stec, obejmuje wszystkie utwory literackie Przybyszewskiego powstałe w języku polskim: poematy prozą, powieści, opowiadania, dramaty oraz towarzyszące tym utworom autorskie wstępy, a także inedita i drobne przekłady. W przypadku niemieckich pierwodruków przeprowadzono porównanie obu wariantów utworów, fragmenty zmienione lub opuszczone w polskich wydaniach zostały przetłumaczone na język polski i zamieszczone w aparacie krytycznym.