Patriotyzm i nacjonalizm Ku jakiej tożsamości kulturowej?

Konformizm przesądza o trwałości ładu społecznego, wartości, wzorów osobowych zachowujących porządek społeczny. Bunt jest reakcją zmierzającą do określenia nowych celów, jest usiłowaniem zmiany istniejącej struktury – tak we Wstępie Prof. Jerzy Nikitorowicz określa dwa podstawowe typy postaw społecznych, umożliwiających do osiągnięcia takiej a nie innej tożsamości zbiorowej. Obie postawy w społeczeństwie są niezbędne, by utrzymać konieczną równowagę, jednak współczesny nam chaos aksjologiczny prowadzi do wynaturzenia obydwu typów. Paradoksalnie nie bez przyczyny książka, omawiająca patriotyzm i nacjonalizm, zjawiska będące efektem (braku) dialogu kulturowego, powstała właśnie w Białymstoku, tyglu narodowościowym, kolebką dziedzictwa wielokulturowego. Miejsce, gdzie przez stulecia ścierały się i wzajemnie dopełniały dziedzictwa rozmaitych narodowości, ras czy religii, szczególnie żywo musiało zareagować na współczesne zaostrzenie postaw, kumulację emocji i politykę zaciśniętej pięści. Gdzie przebiega cienka granica między patriotą a nacjonalistą? W którym momencie hasła narodowościowe nabierają wydźwięku szowinistycznego? Kiedy bohater przeradza się w bandytę? Dlaczego młodzi ludzie tak chętnie wybierają opcje skrajne? Zgromadzeni w tomie autorzy w jednej kwestii pozostają zgodni: agresja i nienawiść to najczęściej zawoalowane formy strachu i dezorientacji.
Cel publikacji pozostaje więc dwojaki: 1. nakreślić problem, nazwać go i uświadomić; 2. wskazać możliwe środki przeciwdziałania polityce nienawiści, zaakcentować rolę edukacji, podkreślić możliwości, jakie daje dialog kulturowy i umiejętność otwarcia się na Innego. Cel ten osiągnięto z naddatkiem.
Opis książki:
Jerzy Nikitorowicz kierując już prawie od dwudziestu lat Katedrą Edukacji Międzykulturowej w Uniwersytecie w Białymstoku stwierdza, że obecnie jednym z istotnych „problemów palących” jest zjawisko patriotyzmu i nacjonalizmu, które w efekcie ukierunkowuje rozwój tożsamości kulturowej człowieka. Jest to problem szczególnie istotny w kontekście zauważanych dylematów integracji europejskiej, przy tym zjawisko zmienne, dynamiczne o nieprzewidywalnych postawach przejawiających się w emocjach i zachowaniach.
W kontekście powyższego stwierdzenia autorzy w niniejszym tomie podejmują próbę zwrócenia uwagi i zachęcenia do refleksji nad problemem patriotyzmu i nacjonalizmu, dylematem związanym z pojmowaniem i realizowaniem obowiązku wobec Ojczyzny i w efekcie wielowymiarowym konstruowaniem tożsamości kulturowej, zróżnicowanej i odmiennie pojmowanej, jako nasze wyobrażenie o sobie i własnej kulturze...
Seria Palące Problemy Edukacji i Pedagogiki:
1. Fabryki dyplomów czy universitas? (pis książki)
2. Sprawcy i/lub ofiary działań pozornych w edukacji szkolnej (opis książki)
3. Człowiek z niepełnosprawnością w rezerwacie przestrzeni publicznej (opis książki)
4. Patriotyzm i nacjonalizm (opis książki)
Redaktorzy serii przyjęli słuszne założenie, że w odniesieniu do osób niepełnosprawnych palące problemy są zlokalizowane w obszarach ich społecznego funkcjonowania, a konkretnie – w barierach blokujących podejmowanie i pełnienie przez te osoby podstawowych ról życiowych. Ograniczenia te zostały określone mianem rezerwatu przestrzeni publicznej, co bardzo dobrze odzwierciedla złożoność i współwarunkowanie barier integracji osób z niepełnosprawnością. [...]
Książka posiada charakter innowacyjny, wynikający z przyjętych założeń analizy krytycznej oraz perspektywy metodologicznej. Poszczególne rozdziały obejmują większość najtrudniejszych problemów osób niepełnosprawnych w społeczeństwie polskim, demaskują ich konteksty kulturowe i prawne oraz wskazują kierunki konstruowania strategii ukierunkowanych na integrację poprzez przygotowanie do jej wymogów zarówno samych niepełnosprawnych, jak i osób bez takich obciążeń.
Prof. dr hab. Maria Chodkowska