Opis
Metodnik to pomoc w nauczania, wspomagająca stosowanie oceniania kształtującego. Może być wykorzystywana na każdym poziomie nauczania i na każdym przedmiocie.
Metodnik zawiera w sobie kilka technik:
1. Światła trzy kartki w kolorach: zielonym, żółtym i czerwonym
Uczniowie wystawiają odpowiedni kolor w celu samooceny i poinformowania nauczyciela:
zielony daję sobie świetnie radę, wszystko rozumiem
żółty mam pewne wątpliwości
czerwony nic nie rozumiem, proszę o pomoc
Najlepiej, gdy Metodnik stoi podczas lekcji na ławce każdego ucznia, a uczniowie stale informują nauczyciela o stopniu opanowania tematu. Jeśli nauczyciel poleca uczniom dokonanie samooceny przy pomocy świateł, to może wykorzystać uzyskana informacje do wzajemnego nauczania. Może poprosić, aby uczniowie zieloni wytłumaczyli żółtym ich wątpliwości, zaś czerwonym sam może wytłumaczyć wszystko jeszcze raz. Innym wariantem tej techniki jest używanie tylko dwóch świateł: zielonego i czerwonego w celu wyrażenia zgody lub jej braku. Dzięki technice świateł nauczyciel może mieć ciągłą i pełna kontrolę nad procesem nauczania, a uczniowie mogą w dowolnym momencie sygnalizować potrzebę pomocy.
2. Karty: A, B, C i D
Nauczyciel zadaje uczniom pytanie z możliwością czterech (lub trzech) różnych odpowiedzi. Uczniowie po zastanowieniu się (najlepiej w parach) decydują, którą odpowiedź wybierają. Ważniejsze od decyzji wyboru jest konieczność uzasadnienia go i przedstawienia tego uzasadnienia innym uczniom. Dzięki tej technice uczniowie uczą się pracować w parach, podejmować i uzasadniać własne decyzje. Wymaga ona również od wszystkich uczniów zaangażowanie się w tematykę lekcji.
3. Białe tablice
Nauczyciel zadaje pytanie, a uczniowie piszą odpowiedź ścieralnym flamastrem na białej tablicy. Podnoszą swoją tablicę i nauczyciel ma obraz odpowiedzi całej klasy. Metoda zmusza każdego ucznia do udzielenia odpowiedzi, a nauczyciel widzi odpowiedzi całej klasy.
4. Patyczki
Na początku lekcji uczniowie oddają nauczycielowi patyczki ze swoimi imionami. Nauczyciel po zadaniu pytania losuje patyczek z imieniem ucznia, który ma odpowiedzieć na pytanie. Szczególnie jest to korzystna technika przy zadawaniu pytań wymagających przemyślenia oraz gdy nauczyciel umożliwia uczniom na zastanowienie się nad odpowiedzią w parach. Wtedy udzielać odpowiedzi może jedna osoba z pary reprezentując dwójkę. Technika ta zapewnia różnorodność wyboru osób i mobilizuje każdego ucznia do poszukiwania odpowiedzi.
5. Zakaz podnoszenia rąk
Jest to karta przypominająca uczniom i nauczycielowi o umowie niezgłaszania się do odpowiedzi przez podnoszenie ręki. Dzięki niej oraz zastosowaniu patyczków wszyscy uczniowie mobilizują się do poszukiwania odpowiedzi na pytanie nauczyciela. Bez tej umowy nauczyciel najczęściej pyta osoby, które same zgłaszają się do odpowiedzi. Karta pozwala bezgłośnie przypomnieć uczniom o wprowadzonej zasadzie.
6. Wyjściówki
Na końcu Metodnika znajdują się kartki nazwane wyjściówkami. Stanowią one pomoc w zebraniu opinii uczniów na różne tematy, a w szczególności na temat tego, co wynieśli z lekcji. Zamieszone są też propozycje pytań, które może nauczyciel skierować do uczniów w celu uzyskania od nich wskazówek, jak powinien uczniów dalej nauczać:
Co było dla mnie na tej lekcji najważniejsze?
Co było zrozumiałe, a co nie?
Jakie chciałbym/chciałabym zadać pytanie na ten temat?
Czego chciałbym/chciałabym jeszcze nauczyć się na ten temat?
Jaki powinien być nasz następny krok?
Co mnie zaskoczyło?
Co było dla mnie niejasne?
Co mi pomagało mi się uczyć, a co przeszkadzało?
Co chciałbym/chciałabym, jeszcze powtórzyć?
Jaki temat chciałbym/chciałabym, jeszcze powtórzyć przed sprawdzianem?
Co uda mi się zastosować w przyszłości i życiu?
Metodnik zawiera w sobie kilka technik:
1. Światła trzy kartki w kolorach: zielonym, żółtym i czerwonym
Uczniowie wystawiają odpowiedni kolor w celu samooceny i poinformowania nauczyciela:
zielony daję sobie świetnie radę, wszystko rozumiem
żółty mam pewne wątpliwości
czerwony nic nie rozumiem, proszę o pomoc
Najlepiej, gdy Metodnik stoi podczas lekcji na ławce każdego ucznia, a uczniowie stale informują nauczyciela o stopniu opanowania tematu. Jeśli nauczyciel poleca uczniom dokonanie samooceny przy pomocy świateł, to może wykorzystać uzyskana informacje do wzajemnego nauczania. Może poprosić, aby uczniowie zieloni wytłumaczyli żółtym ich wątpliwości, zaś czerwonym sam może wytłumaczyć wszystko jeszcze raz. Innym wariantem tej techniki jest używanie tylko dwóch świateł: zielonego i czerwonego w celu wyrażenia zgody lub jej braku. Dzięki technice świateł nauczyciel może mieć ciągłą i pełna kontrolę nad procesem nauczania, a uczniowie mogą w dowolnym momencie sygnalizować potrzebę pomocy.
2. Karty: A, B, C i D
Nauczyciel zadaje uczniom pytanie z możliwością czterech (lub trzech) różnych odpowiedzi. Uczniowie po zastanowieniu się (najlepiej w parach) decydują, którą odpowiedź wybierają. Ważniejsze od decyzji wyboru jest konieczność uzasadnienia go i przedstawienia tego uzasadnienia innym uczniom. Dzięki tej technice uczniowie uczą się pracować w parach, podejmować i uzasadniać własne decyzje. Wymaga ona również od wszystkich uczniów zaangażowanie się w tematykę lekcji.
3. Białe tablice
Nauczyciel zadaje pytanie, a uczniowie piszą odpowiedź ścieralnym flamastrem na białej tablicy. Podnoszą swoją tablicę i nauczyciel ma obraz odpowiedzi całej klasy. Metoda zmusza każdego ucznia do udzielenia odpowiedzi, a nauczyciel widzi odpowiedzi całej klasy.
4. Patyczki
Na początku lekcji uczniowie oddają nauczycielowi patyczki ze swoimi imionami. Nauczyciel po zadaniu pytania losuje patyczek z imieniem ucznia, który ma odpowiedzieć na pytanie. Szczególnie jest to korzystna technika przy zadawaniu pytań wymagających przemyślenia oraz gdy nauczyciel umożliwia uczniom na zastanowienie się nad odpowiedzią w parach. Wtedy udzielać odpowiedzi może jedna osoba z pary reprezentując dwójkę. Technika ta zapewnia różnorodność wyboru osób i mobilizuje każdego ucznia do poszukiwania odpowiedzi.
5. Zakaz podnoszenia rąk
Jest to karta przypominająca uczniom i nauczycielowi o umowie niezgłaszania się do odpowiedzi przez podnoszenie ręki. Dzięki niej oraz zastosowaniu patyczków wszyscy uczniowie mobilizują się do poszukiwania odpowiedzi na pytanie nauczyciela. Bez tej umowy nauczyciel najczęściej pyta osoby, które same zgłaszają się do odpowiedzi. Karta pozwala bezgłośnie przypomnieć uczniom o wprowadzonej zasadzie.
6. Wyjściówki
Na końcu Metodnika znajdują się kartki nazwane wyjściówkami. Stanowią one pomoc w zebraniu opinii uczniów na różne tematy, a w szczególności na temat tego, co wynieśli z lekcji. Zamieszone są też propozycje pytań, które może nauczyciel skierować do uczniów w celu uzyskania od nich wskazówek, jak powinien uczniów dalej nauczać:
Co było dla mnie na tej lekcji najważniejsze?
Co było zrozumiałe, a co nie?
Jakie chciałbym/chciałabym zadać pytanie na ten temat?
Czego chciałbym/chciałabym jeszcze nauczyć się na ten temat?
Jaki powinien być nasz następny krok?
Co mnie zaskoczyło?
Co było dla mnie niejasne?
Co mi pomagało mi się uczyć, a co przeszkadzało?
Co chciałbym/chciałabym, jeszcze powtórzyć?
Jaki temat chciałbym/chciałabym, jeszcze powtórzyć przed sprawdzianem?
Co uda mi się zastosować w przyszłości i życiu?