Eksperyment

Opublikowana przez Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne książka Szczepana Kowalika odsłania kulisy polityki władz PRL-u wobec biskupa Piotra Gołębiowskiego, wikariusza generalnego a następnie administratora apostolskiego diecezji sandomierskiej w latach 1957- 1980. Tytułowy eksperyment dotyczy konfliktu, jaki wybuchł w położonej niedaleko Radomia, miejscowości Wierzbica pomiędzy wikariuszem a proboszczem parafii. Władze uznały, że jest to doskonała okazja do rozbicia miejscowego Kościoła, poprzez skonfliktowanie kapłanów diecezji i jednoczesne poróżnienie wiernych z hierarchią kościelną. Ewentualne powodzenie akcji mogło mieć katastrofalne skutki dla powojennego Kościoła w Polsce. Odpowiedzialność za rozwiązanie konfliktu spoczęła na barkach biskupa Gołębiowskiego. Jego zdecydowana postawa i nieustępliwość wobec nacisków stały się powodem represji, jakich doświadczał ze strony władz komunistycznych. Ze względu na to nie mógł m.in. uczestniczyć w Soborze Watykańskim II czy zostać ordynariuszem diecezji. Nie jest przypadkiem, że papież Jan Paweł II w telegramie przesłanym po śmierci bpa Gołębiowskiego nazwał go dobrym i nieustępliwym Pasterzem Kościoła Sandomierskiego. Obecnie bowiem w Rzymie toczy się jego proces beatyfikacyjny.
Książka Szczepana Kowalika powstała na podstawie wielu materiałów źródłowych, zarówno kościelnych jak i państwowych.. Pozwala ona poznać kulisy jednego z ważniejszych, a dziś niemal zapomnianego konfliktu, jaki rozegrał się między Kościołem a komunistyczną władzą w Polsce. Odsłaniając działalność niezłomnego biskupa, pokazuje zarazem mechanizm działania władz i aparatu bezpieczeństwa. Napisana żywym językiem zainteresować powinna nie tylko historyków, ale również tych wszystkich, którzy chcą wyrobić sobie zdanie na temat lustracji w Kościele.