Opis
W tomie 6. Edukacji małego dziecka pt. Wybrane obszary aktywności kontynuowane są zagadnienia dotyczące pracy pedagogicznej z dzieckiem w wieku przed- i wczesnoszkolnym, są w nim zaprezentowane również autorskie poglądy i/lub wyniki cząstkowych badań prowadzonych w tym zakresie.
Pracę otwiera część zatytułowana Aktywność językowa i literacka, w której zaprezentowano autorskie rozwiązania w zakresie wczesnodziecięcej nauki czytania, wspomagania rozwoju mowy małego dziecka przez piosenkę, literaturę dziecięcą (bajkę i baśń), swobodną twórczość literacką czy naukę języków obcych. Autorzy poszczególnych tekstów podejmują także próbę wskazania nowych strategii edukacyjnego działania ze szczególnym uwzględnieniem refleksyjności i myślenia krytycznego wobec „poszukiwania, tworzenia i zmiany” zarówno w aktywności dziecka, jak i nauczyciela.
W kolejnej części – Aktywność matematyczno-przyrodnicza – zawarto opracowania nawiązujące w swych założeniach do koncepcji dyskursu szkolnego, zgodnie z którą rozwiązywanie różnego typu zadań, w tym także matematycznych, oparte na komunikacji między dziećmi oraz między dziećmi i nauczycielem może w znaczący sposób poprawić jakość i szybkość nabywania przez nie umiejętności i wiadomości. Przywołane w artykułach badania prowadzone nad procesem komunikacji wskazują jednak, iż często przebiega on w sposób nieudolny. Komunikaty werbalne kierowane przez nauczyciela do uczniów wymagają najczęściej jedynie reprodukcji nabytej wiedzy bądź są rozkazami, zakazami i żądaniami. W toku zajęć to nauczyciel wyznacza najczęściej prawie wszystkie formy aktywności dzieci, będąc zarazem osobą najbardziej aktywną werbalnie, przyczyniając się tym samym do ograniczenia wychowanków w sferze komunikacji.
Trzecia część tomu – Aktywność artystyczna – obejmuje opracowania skupiające się na kwestiach wspierania różnych form aktywności artystycznej dzieci w wieku przed- i wczesnoszkolnym – muzycznej, ludowej czy teatralnej, z uwzględnieniem rozwiązań i doświadczeń zagranicznych. Ważnym wątkiem podjętym również w artykułach zawartych w tej części jest problem edukacyjnych barier kreatywności młodszych uczniów, sprowadzających się najczęściej do: faworyzowania transmisyjnej strategii kształcenia preferującej bierność uczniów; pomijania ich konfliktu poznawczego, czyli emocjonalnego zaangażowania w postaci zaciekawienia i fascynacji; rywalizacji zamiast kooperacji i współdziałania; braku okazji do organizowania kooperatywnego uczenia się, do współpracy, współdziałania oraz odpowiedzialności za podejmowane zadania; osoby nauczyciela-wychowawcy oraz niedostosowania metod i form kształcenia do właściwości i potrzeb współczesnych uczniów.
Tom zamyka część czwarta – Komputerowe wspomaganie edukacji małego dziecka – w której wszyscy autorzy po pierwsze – wskazują na konieczność nauczania wspomaganego komputerowo w przedszkolu i niższych klasach szkoły podstawowej, mogącego stać się swoistą szansą w procesie wspierania rozwoju zarówno dzieci zdrowych, jak i ich niepełnosprawnych rówieśników, a po drugie – przedstawiają różne ograniczenia i bariery związane z tą formą edukacji. W tym kontekście ważne staje się rozwijanie zainteresowań dziecka i tworzenie Epizodów Wspólnego Zaangażowania oraz Scen Wspólnej Uwagi w relacjach dziecko–nauczyciel jako atrybutów efektywności edukacji wspomaganej komputerowo.
Pracę otwiera część zatytułowana Aktywność językowa i literacka, w której zaprezentowano autorskie rozwiązania w zakresie wczesnodziecięcej nauki czytania, wspomagania rozwoju mowy małego dziecka przez piosenkę, literaturę dziecięcą (bajkę i baśń), swobodną twórczość literacką czy naukę języków obcych. Autorzy poszczególnych tekstów podejmują także próbę wskazania nowych strategii edukacyjnego działania ze szczególnym uwzględnieniem refleksyjności i myślenia krytycznego wobec „poszukiwania, tworzenia i zmiany” zarówno w aktywności dziecka, jak i nauczyciela.
W kolejnej części – Aktywność matematyczno-przyrodnicza – zawarto opracowania nawiązujące w swych założeniach do koncepcji dyskursu szkolnego, zgodnie z którą rozwiązywanie różnego typu zadań, w tym także matematycznych, oparte na komunikacji między dziećmi oraz między dziećmi i nauczycielem może w znaczący sposób poprawić jakość i szybkość nabywania przez nie umiejętności i wiadomości. Przywołane w artykułach badania prowadzone nad procesem komunikacji wskazują jednak, iż często przebiega on w sposób nieudolny. Komunikaty werbalne kierowane przez nauczyciela do uczniów wymagają najczęściej jedynie reprodukcji nabytej wiedzy bądź są rozkazami, zakazami i żądaniami. W toku zajęć to nauczyciel wyznacza najczęściej prawie wszystkie formy aktywności dzieci, będąc zarazem osobą najbardziej aktywną werbalnie, przyczyniając się tym samym do ograniczenia wychowanków w sferze komunikacji.
Trzecia część tomu – Aktywność artystyczna – obejmuje opracowania skupiające się na kwestiach wspierania różnych form aktywności artystycznej dzieci w wieku przed- i wczesnoszkolnym – muzycznej, ludowej czy teatralnej, z uwzględnieniem rozwiązań i doświadczeń zagranicznych. Ważnym wątkiem podjętym również w artykułach zawartych w tej części jest problem edukacyjnych barier kreatywności młodszych uczniów, sprowadzających się najczęściej do: faworyzowania transmisyjnej strategii kształcenia preferującej bierność uczniów; pomijania ich konfliktu poznawczego, czyli emocjonalnego zaangażowania w postaci zaciekawienia i fascynacji; rywalizacji zamiast kooperacji i współdziałania; braku okazji do organizowania kooperatywnego uczenia się, do współpracy, współdziałania oraz odpowiedzialności za podejmowane zadania; osoby nauczyciela-wychowawcy oraz niedostosowania metod i form kształcenia do właściwości i potrzeb współczesnych uczniów.
Tom zamyka część czwarta – Komputerowe wspomaganie edukacji małego dziecka – w której wszyscy autorzy po pierwsze – wskazują na konieczność nauczania wspomaganego komputerowo w przedszkolu i niższych klasach szkoły podstawowej, mogącego stać się swoistą szansą w procesie wspierania rozwoju zarówno dzieci zdrowych, jak i ich niepełnosprawnych rówieśników, a po drugie – przedstawiają różne ograniczenia i bariery związane z tą formą edukacji. W tym kontekście ważne staje się rozwijanie zainteresowań dziecka i tworzenie Epizodów Wspólnego Zaangażowania oraz Scen Wspólnej Uwagi w relacjach dziecko–nauczyciel jako atrybutów efektywności edukacji wspomaganej komputerowo.