Literaturoznawstwo

(1001)

Tom skoncentrowany jest wokół relacji między filologią a humanizmem jako ruchem intelektualnym stymulującym poznanie kultury antycznej i na jej podstawie współtworzącym kulturę literacką i filozoficzną epoki Renesansu. Podjęto także takie problemy jak wzorzec filologa-humanisty i proces twórczy. Omówiono polskie renesansowe dzieła filologiczne i wykazano kontynuacje humanistycznej filologii w wiekach następnych....

Pierwszy tom serii obejmuje utwory Prusa z lat 18641874 drukowane w prasie: wiersz Do Pegaza z Kuriera Niedzielnego, Żywot i Pamiętniki śp. Jana w Oleju z Kuriera Świątecznego, zachowane jedynie w rękopisach On i ona, czyli okropne spotkanie dwóch tkliwych serc na jednym folwarku oraz wydane w zbiorze To i owo w 1873 roku (przedruki z pisma satyrycznego Mucha oraz tygodnika Opiekun Domowy, w tym ostatnim autor po raz pierwszy podpisywał się pseudonimem Bolesław Prus). Całość poprzedza wstęp do e...

Drugi i trzeci tom serii, drukowane w jednym woluminie, obejmują utwory Prusa z lat 18741875 oraz z 18751876. W tomie drugim zebrano publikacje z Kolców: Bal maskowy, Kłopoty babuni, Trzeba być grzecznym, Co to jest blaga? oraz cykl Szkiców warszawskich z Kuriera Warszawskiego: Pod szychtami, Ogród Saski, Konkurs żniwiarek, Na Saskiej Kępie, Wystawa, Po co przyjechali?, Wigilia. W tomie trzecim znajdziemy: Lokatora poddasza, który ukazał się na łamach Niwy w 1975 roku, Nieszczęśliwych z Kalendar...

Pierwodruki zamieszczonych w tomie IV serii A krótkich utworów prozatorskich Prusa publikowane były w latach 18761877. Dominują tu teksty, w których pisarz zestawia humorystyczne i melodramatyczne scenki rodzajowe. Wchodzący na scenę bohaterowie reprezentują pełne spektrum typów społecznych bacznie obserwowanych przez autora: skromnych buchalterów dążących do stabilizacji małżeńskiej (Miesiąc nektarowy, Z Bielan), młodych pozytywistów marzących o podniesieniu intelektualnym prowincji (Co się z w...

Napisana przez Jakea Pollera biografia Aldousa Huxleya to bogaty w szczegóły i nieznane dotąd fakty, wnikliwy opis kolejnych etapów kariery jednego z najbardziej dalekowzrocznych i niezwykłych pisarzy XX wieku - od satyryka odmalowującego wybornie rozpacz powojennego pokolenia, przez zagorzałego pacyfistę w latach 30., poszukiwacza duchowości w latach 40., psychodelicznego mistyka w latach 50., po newageowego proroka. Zestawiając mistrzowsko fakty z życia Huxleya z jego twórczością, Poller dokon...

Zainteresowania badaczki rozciągają się na różnorodne gatunkowo teksty, zarówno artystyczne, jak i publicystyczne. Dzięki temu obraz prezentowanej literatury i kultury, który wyłania się z interpretacyjnych komentarzy, nie jest wycinkowy, ale ma charakter panoramiczny. Autorka, charakteryzując określone światy poetyckie, zdecydowania wychodzi poza granice - by tak powiedzieć - immanentnej analizy. [...] rozliczając sie sumiennie z wykorzystanego stanu badań i zaczerpniętych stąd inspiracji, jedn...

Książka dotyczy zakodowanych w elektronicznych kontekstach lektur matryc ideologicznych, czyli sposobów wartościowania i map znaczeń, wpisanych w wywiedzione z literackich pierwowzorów teksty wtórnych nadawców, które są upowszechniane w ramach przemysłu kulturowego i show-biznesu......

Ks. Jan Piwowarczyk (1889-1959) był krakowskim duszpasterzem, nauczycielem akademickim i działaczem społecznym. Znaczną część swego życia poświęcił swej największej pasji dziennikarstwu. Był redaktorem przedwojennego Głosu Narodu, a po wojnie zorganizował Tygodnik Powszechny, działający prężnie do dnia dzisiejszego. Piwowarczyk miał wyraziste poglądy i wygłaszał je bezkompromisowo, nie oglądając się na aktualną koniunkturę polityczną. Język jego publicystyki, często ostry, dosadny, nie był pozba...

Tomasz Bocheński zabiera czytelnika w podróż po nowych, śmiałych interpretacjach twórczości najwybitniejszych pisarzy XX wieku: Wiesława Myśliwskiego, Brunona Schulza, Witolda Gombrowicza, Juliana Tuwima i Witkacego. Ta osobista wyprawa, wyznaczana zaczerpniętą z muzykologii kategorią improwizacji wykorzystaną w taki sposób po raz pierwszy w literaturoznawstwie polskim sama także nabiera rytmu niecodziennej autorskiej improwizacji. Zarazem jednak autor, odsłaniając kolejne warstwy tekstów i doc...

Już sam wykaz tematów sprawia, że trzeba koniecznie sięgnąć po książkę Józefa Olejniczaka. Badacz mierzy się bowiem z zagadnieniami fundamentalnymi dla dyskursu literaturoznawczego (m.in. status literatury i literaturoznawstwa, granice interpretacji, sens i miejsce teorii literatury). Nie są to problemy nowe i nie w tym tkwi siła publikacji Olejniczaka, lecz w indywidualnym podejściu do nich. Indywidualne nie oznacza: subiektywne i niemożliwe do zweryfikowania. Szkice zgromadzone w zbiorze Infla...

Zbiór badań, który tu prezentujemy, jest owocem umysłowej i ludzkiej wspólnej drogi twórczej, na którą wkroczyliśmy dziesięć lat temu wraz z profesor Hanną Dziechcińską. To ona przedstawiła niektórym włoskim przyjaciołom, tym, którzy brali udział w stworzeniu tej książki, pomysł konferencji poświęconej swojej koncepcji komparatystyki: komparatystyki jak chętnie powtarzała która nie byłaby wyłącznie samym poszukiwaniem źródeł czy wpływu pewnego autora na drugiego, pewnej epoki na drugą czy pewneg...

Niniejsza książka zawiera zapisy sześciu rozmów z poetami amerykańskimi przeprowadzonych w latach 20132017 osobiście lub korespondencyjnie. Sześcioro moich rozmówców to poeci należący do różnych pokoleń (najstarszy, W. S. Merwin, urodził się w 1927 roku, najmłodsza, Camille T. Dungy w roku 1972). Wywodzą się oni z różnych tradycji poetyckich. Ukształtowały ich różne doświadczenia, różne geografie, różne wybory estetyczne. Mają jednak pewną cechę wspólną: poza oczywistym faktem, iż piszą po angie...

Jaki obraz Krasińskiego wyłania się z kart książki, podkreślającej tytułem formułę inności twórcy? Mam nadzieję, że ów inny Krasiński to pisarz, z jednej strony, głęboko zanurzony w romantyzmie, ale w takim, jaki poznajemy wspólnym wysiłkiem badaczek i badaczy w czasach nam współczesnych. Z drugiej strony, to twórca nieoczekiwanych i nieoczywistych zaskoczeń: wyrastających chociażby z nowej edycji tekstów, obejmującej całość twórczości (poza epistolografią, którą domknęło zbiorowe wydanie zachow...

Zrealizowany w latach 2005-2018 projekt badań inskrypcji na terenie współczesnego województwa lubuskiego został sfinalizowany trzynastotomowym wydawnictwem źródłowym w ramach X tomu serii Corpus Inscriptionum Poloniae. Mimo że seria ta ma swoje początki w latach 70. XX wieku w ośrodku lubelskim, to właśnie województwo lubuskie jest jedynym obecnie regionem w Polsce, gdzie badania tego typu zostały przeprowadzone w sposób kompleksowy i całościowy. Ich efektem jest wprowadzenie do obiegu naukowego...

Profesor Bogdan Banasiak to światowej sławy specjalista od ponad 30 lat badający myśl Donatiena Alphonse Francois de Sade (1740-1814), daje najpełniejszą i najbardziej wszechstronną analizę jego dzieła, ukazując je jako ciągle aktualne, żywe, a samego markiza (pisarza, filozofa, libertyna) jako prekursora Fryderyka Nietzschego, antycypującego współczesne dylematy kulturowe i tendencje filozoficzne. Integralna potworność to pierwsza w języku polskim monografia poświęcona Markizowi de Sade, jednem...

Książka zawiera 12 szkiców Anny Pajdzińskiej, znanej i cenionej badaczki złożonych relacji język świat poznanie kultura / literatura. Zawartość została podzielona na trzy bloki tematyczne: 1. Język zaklęty krąg?, 2. Czas, 3. Pamięć. Klamrą spinającą całość jest Zakończenie. [] Publikację monografii uzasadnia zarówno jej przemyślana struktura (od przedstawienia podstaw i głównych założeń teorii językowego obrazu świata do ilustracji jej praktycznych zastosowań w analizie, opisie i interpreta...

Seria Universitas: Krytyka XX i XXI wieku. T. 13. Red. serii Dorota Kozicka, Maciej Urbanowski, Marta Wyka Koncepcja tomu, który proponujemy czytelnikom, [] opiera się na założeniu, że historia polskiej poezji powojennej domaga się ciągle nowych odczytań, uwzględniających nie tylko zmiany historyczne, ale również nieustanne przekształcenia świadomości estetycznej i metodologicznej. [] Omawiane tu tomy poetyckie są prezentowane jako całościowe projekty, skończone dzieła, a nie zbiory pojedynczy...

Książka w sposób śmiały i nowatorski stara się uwolnić pojęcie patriotyzmu i przywiązania do rodzinnej ziemi od ideologii. Zwłaszcza ideologii narodowej, która wykorzystuje, zniekształca i zafałszowuje naszą prywatną, intymną lokalność. Sfera czułej dyskrecji, jaką każdy z nas otacza własną lokalną ojczyznę, zostaje użyta do ideowej reprezentacji, a jej ładunek emocjonalny staje się siłą nośną samej ideologii. To, co zwyczajnie ludzkie i autentyczne, zmienia się w ideologiczne i sztuczne. Jest t...

Zaprezentowane w tych rozważaniach propozycje interpretacji wybranych obszarów problemowych poezji Jacka Podsiadły umożliwiają, jak się zdaje postawienie hipotezy o próbie stworzenia przez autora "Arytmii" pewnej indywidualnej mitobiografii literackiej. Mitobiografia ma na celu, po pierwsze, ukazanie podmiotu jako jednostki interioryzującej zewnętrzność i uznającej ją ze to, co od początku własne, a po drugie- unaocznienie występowania wielości równorzędnych, niestopniowalnych, niehierarchicznyc...

Skoro pisarza w tradycyjnych, ale nadal głęboko zakorzenionych wizjach spowijać ma nimb wielkości, to aktualnie literat będzie programowo poprzestawał na minimalizmie i preferował niewyszukane środki wyrazu. Skoro grafomanowi zwyczajowo odmawia się wstępu w szeregi pisarskie, to współczesny przedstawiciel sztuki słowa będzie konsekwentnie nobilitował tę kategorię i z grafomanii uczyni swoją podstawową wizytówkę. Skoro twórca literatury posługuje się materią językową i pielęgnuje jej swoistość, t...

Artykuły zawarte w tomie dotyczą wielu przekładanych autorów (między innymi Tadeusza Różewicza, Andrzeja Bursy, Rafała Wojaczka, Zbigniewa Herberta, Bolesława eśmiana, Witolda Gombrowicza czy Wisławy Szymborskiej), liczne są również analizowane języki tłumaczeń, w tym portugalski, słowacki, włoski, angielski, bułgarski i czeski. Autorzy - zarazem tłumacze i teoretycy tłumaczenia na podstawie własnych poszukiwań i praktyki translatorskiej przedstawiają problematykę przekładoznawczą, rolę tłumacza...

Nowe, IV wydanie! Książka prof. Bolesława Farona Jama Michalika. Przewodnik literacki w syntetyczny sposób ujmuje panoramę zjawisk kulturowych, które przyczyniły się do powstania Zielonego Balonika. Autor omówił życie kulturalne Krakowa na przełomie wieków, ukazujące się tu czasopisma, oraz ferment dokonujący się w teatrze i sztukach plastycznych; przypomniał rozwój twórczości satyrycznej w Galicji, a także ukształtowany pod koniec XIX wieku we Francji fenomen kabaretu. Na tym tle nakreślił dzie...

Iwona Gralewicz-Wolny, adiunkt w Zakładzie Teorii Literatury Instytutu Nauk o Literaturze Polskiej im. Ireneusza Opackiego na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Śląskiego. Autorka książek poświęconych polskiej literaturze współczesnej (Pisz o milczeniu. Świat poetycki Anny Kamieńskiej. Katowice 2002; Ja czytam, ty czytasz... Dziesięć szkiców o poezji i prozie. Katowice 2011; Poetka i Świat. Studia i szkice o twórczości Wisławy Szymborskiej. Katowice 2014) oraz literaturze dziecięcej i młodzieżo...

Wiele tekstów, z którymi spotykamy się na co dzień - od aktów prawnych po ulotki informacyjne i instrukcje obsługi urządzeń - jest formułowanych tak, że często mamy poważne kłopoty z ich zrozumieniem. A przecież wystarczyłoby czasem skrócić zdania, uprościć słownictwo czy zastąpić trudne konstrukcje prostszymi, by tekst stał się zrozumiały dla większości odbiorców. Niniejsza książka dotyczy tego, jak powstawał i jak funkcjonuje Jasnopis - narzędzie informatyczne, które potrafi zmierzyć zrozumiał...

Książka poświęcona twórczości prozatorskiej Zygmunta Haupta jest próbą jej usytuowania na tle polskiej nowoczesności literackiej i zdefiniowaniu jej odrębnego miejsca jako "manierystycznej" manifestacji "nienachalnej misterności", kwestionującej wszelką jednostronność światopoglądową oraz totalizujące ambicje koncepcji artystycznych na rzecz dyskretnej gloryfikacji sztuki, która nie chce być ani absolutnym i jedynym punktem odniesienia, ani też wyłącznie wirtuozerską grą konwencjami literackimi ...

Główną oś naukowej refleksji stanowi w niniejszej książce szeroko rozumiany problem artysty i sztuki w literaturze i kulturze polskiej i niemieckiej. Rozprawy, jakie znajdzie w niej Czytelnik, są zarówno propozycjami odczytań tekstów lepiej i mniej znanych, interpretowanych w większości z perspektywy komparatystycznej, jak i próbami przybliżenia sylwetek twórców historycznych i fikcyjnych, wywodzących się z różnych epok, począwszy od średniowiecza, a kończąc na współczesności....

Publikacja poświęcona jest zagadnieniom języka i literatury suahili. Autorzy omawiają różnorodne zagadnienia szczegółowe z tych dziedzin z perspektywy interdyscyplinarnej i w szerokim kontekście społeczno-kulturowym. Pierwsze trzy artykuły przedstawiają zagadnienia językowe w ujęciu nurtu językoznawstwa kognitywnego, leksykografii, jak również translatoryki, koncentrując się na różnicach pomiędzy językiem suahili a polskim. Przejawy różnych form kulturowych konceptualizacji w języku suahili zobr...

Monografia jest próbą opisu języka indywidualnego jako pewnego wzorca mowy, wzorca mowy określonej klasy społecznej i formacji intelektualnej - wzorca mowy "człowieka myślącego", innymi słowy użytkownika polszczyzny ogólnej należącego do warstwy inteligencji, kreującego wówczas wzory kulturowe i językowe. Jest to monografia pism Piłsudskiego nie tylko jako reprezentanta swojej epoki i swojego środowiska, ale jednocześnie też jako kreatora polityki językowej w okresie międzywojennym. Mo...