Humanistyka

(159)

Czwarty tom Szkiców o antyku, którego tematem jest Lingua coloris zawiera dziewięć artykułów omawiających z różnych perspektyw zagadnienie koloru w antyku, zarówno w dziełach sztuki (rzeźbie, malarstwie, ceramice itp.), jak i w literaturze - poprzez szczegółowe analizy odniesień do konkretnych kolorów i jako terminu retorycznego. Publikacja jest adresowana do osób zajmujących się i interesujących światem starożytnym - filologów klasycznych, literaturoznawców, filozofów, historyków, historyków sz...

Idea niniejszego tomu dla którego bezpośrednim pretekstem stały się siedemdziesiąte urodziny autora Tekstowego świata narodziła się w gronie badaczy z krakowskiej polonistyki. Do udziału w przedsięwzięciu zaprosiliśmy najbliższych współpracowników z Katedry Antropologii Literatury i Badań Kulturowych oraz wszystkich tych, którzy napisali pod kierunkiem Ryszarda Nycza swoje doktoraty. Pewną wariację w stosunku do przyjętej konwencji prac ofiarowanych wprowadzają trzy rozmowy z Jubilatem. Zawier...

Publikacja obecna różni się od wcześniejszych w tej serii. Dotąd Światy poetyckie były rezultatem nowych lektur dorobku twórcy związanego z Górnym Śląskiem lub Zagłębiem Dąbrowskim. Lektury te w części przedstawiano na konferencjach naukowych, w części natomiast pisano specjalnie do tomu. Tym razem odstąpiliśmy od tej zasady. Śmierć Floriana Śmiei, który zawsze identyfikował się z miejscem swojego urodzenia, choć od trzech ćwierćwieczy przebywał poza Polską i Śląskiem, postawiła nas przed decyzj...

Buddyjska koncepcja kryjąca się pod sanskryckim terminem tathgatagarbha (denotującym istotę, która posiada tathagatę [buddę]) dotyczy występowania we wszystkich istotach czystego pierwiastka umożliwiającego osiągnięcie oświecenia. Wypracowana w pierwszych wiekach naszej ery była jedną z najważniejszych idei indyjskiej mahajany. Najwcześniejsze teksty tathagatagarbhy głosząc optymistyczną doktrynę oświecenia, które jest nie tylko ostatecznym przeznaczeniem wszystkich istot, ale również częścią ic...

Do dziś kontrowersyjny ze względu na epizod nazistowski Carl Schmitt (1888–1985), niemiecki filozof prawa i konstytucjonalista, miał wyraziste poglądy prawicowego krytyka republiki weimarskiej, demokracji i II soboru watykańskiego. Zaznaczył też swoją obecność na polu teologii, którą jednak, choć był gorliwym katolikiem, zawodowo się nie zajmował. Pojęcie politycznej teologii, które spopularyzował w latach 20. XX wieku, zrobiło światową karierę, choć niekoniecznie w takim sensie, w jakim rozumia...

Terapia rodzin to aktualny i praktyczny podręcznik stanowiący kompendium wiedzy na temat wielu aspektów terapii rodzin. W niniejszym wydaniu Irene i Herbert Goldenbergowie badają i wyjaśniają tradycyjne oraz ciągle kształtujące się poglądy, perspektywy, wartości, techniki interwencji, a także cele terapii rodzin. Pozycja ta pomoże czytelnikowi stać się skutecznym i pełnym empatii terapeutą rodzinnym. Nowe wydanie – oprócz uaktualnionej bibliografii – daje możliwość zapoznania się z najważniejszy...

The Artist's Novel T.2

Praca Finnisa ukazuje zarówno historycznie rozumiany wkład świętego Tomasza w rozwój myśli politycznej i społecznej, jak i jej aktualne znaczenie. Autor we wzorcowy sposób łączy badanie klasycznych tekstów opiera się na pełnym korpusie ponad 60 prac Tomasza z bieżącymi dyskusjami z obszaru filozofii politycznej i teorii społecznej....

,,Nasze mówienie o tożsamości jest obarczone bardzo często znamieniem europocentryczności. W tym kontekście - jak słusznie zauważa Z. Bauman - europejskość rozpatrywana jest w dwóch znaczeniach. Pierwsze z nich włącza nas do tej wspólnoty, powołując się na idee braterstwa. Ta ostatnia stanowi, że ktoś odmienny, a jednak >>taki sam<<, oddzielony, ale przecież nierozłączny, niezależny, a zarazem włączony we wspólnotę kulturową, staje się nam bliski i tożsamy. Europejskość w drugim znaczeniu ...

Tradycja – jako zjawisko i jako problem – pozostawała przez ostatnich kilka dziesięcioleci poza sferą większego zainteresowania badaczy literatury i kultury. Dopiero w ostatnich latach zaczęła coraz wyraźniej domagać się uznania, opisu i reinterpretacji, zgodnych z jej rolą, postacią i funkcjami w kulturze i myśli współczesnej. A są one, jak wiadomo, zdominowane przez przeszłość: tzn. przez jej oddziaływanie na teraźniejszość, przez jej reinterpretowanie z perspektywy współczesności, zgodne z ró...

Transgresja to słowo klucz, służące na terenie nauk o kulturze do oznaczania i określania zjawisk wymykających się istniejącym i stosowanym teoriom antropologicznym. Przeniesione na grunt antropologii i kulturoznawstwa z obszaru psychologii, bywa wykorzystywane w różnych kontekstach do opisu i wyjaśniania dynamiki przemian kulturowych. Najczęściej zaś jest parawanem ukrywającym niemoc cierpiącej na głęboki kryzys metodologiczny antropologii kulturowej. Transgresja kultury to zespół zjawisk i pro...

Wiedza o dawnych przekładach biblijnych jest nadal niepełna mimo podejmowania licznych inicjatyw badawczych w tym zakresie. Jedną z ksiąg starotestamentowych, której staropolskie przekłady nie stanowiły dotąd centrum zainteresowania, jest anonimowe tłumaczenie Księgi Tobiasza z 1539 roku i jej wznowienia z lat 1540 i 1545. Rok ukazania się editio princeps tej księgi wskazuje, że po księgach Eklezjastesa (1522), Psalmów (1532) i Syracha (1535) jest ona czwartą samodzielnie drukowaną księgą biblij...

Pojawiający się w tytułowym haśle przedrostek ,,ultra" (sugerujący niebywałe natężenie danej cechy oraz ruch przekraczania, wykraczania poza czy nad), służyć miał wyróżnieniu grupy tekstów - wierszy, fragmentów eseistyki i prozy, w których dochodzi do silnie nacechowanego artystycznie - ,,ultraliterackiego" - użycia języka, w tym w szczególności do wprowadzania figur retorycznych i stylistycznych, oraz do wykorzystania możliwości związanych z brzmieniem tekstu oraz z jego kształtem wizualnym. Ud...

Bill Readings (1960-1994), brytyjski literaturoznawca, profesor komparatystyki na Uniwersytecie w Montrealu. Zginął w wypadku, nim ukazała się drukiem jego książka Uniwersytet w ruinie. Badając kondycję uniwersytetu u progu XXI w., autor stawia nas przed wyborem: czy iść na ustępstwa wobec korporacyjnej rzeczywistości, w której uczony staje się biurokratą, a student świadomym konsumentem, czy pogrążać się w romantycznej nostalgii, pozostając w ruinach "dawnego" uniwersytetu. ...

T.S. Eliot (1888-1965) - angielski pisarz, poeta, eseista, laureat Nagrody Nobla 1948, uznawany za jednego z najwybitniejszych pisarzy, myślicieli angielskich XX wieku. Do jego najważniejszych dzieł należą m.in. "Ziemia jałowa" czy "Mord w katedrze" "Uwagi ku definicji kultury" to do tej pory nigdy nie wydana w Polsce książka eseistyczna. Eliot próbuje zdefiniować pojęcie kultury, jak pisze Termin kultura ma różne asocjacje w zależności od tego czy mamy rozwój indywidualny, rozwój grupy czy klas...

Znamy ich z ekranu kinowego i telewizyjnego, z okładek czasopism i gazet. Każdy z nas wie, kto to Chuck Norris i Tom Cruise, Barack Obama i Margaret Tatcher, John Lennon i Madonna, Stanisław Lem i Woody Allen. Obserwując ich błyskotliwe kariery za pośrednictwem goniących za plotką i sensacją mediów, rzadko zastanawiamy się nad ich realnym życiem, na które składać się musi przecież także sfera duchowa. Tymczasem głębsza lektura ich biografii, autobiografii i wywiadów odsłania obraz niekiedy wpros...

Już w pionierskich czasach fotografii uznano jej podwójną siłę – dawania świadectwa i kreowania obrazu rzeczywistości. Dzięki swej ambiwalentnej naturze wschodząca sztuka szybko znalazła miejsce w obszarze innych dziedzin, jako narzędzie podstawowe lub pomocnicze. Przedstawiający charakter fotografii i techniczne możliwości reprodukcji z nią związane kontrastowały z metafizycznym niepokojem, który wzbudzały obrazy malowane światłem. Żywo komentowana w literaturze fotografia stała się jej ważnym ...

Kto powiedział, że ekonomia musi być nudna? Z pewnością nie profesor Grzegorz W. Kołodko, jeden z największych światowych autorytetów w tej dziedzinie, a zarazem doświadczony polityk, zapalony podróżnik i znakomity popularyzator wiedzy. ?Wędrujący świat? to dzieło wielowątkowe i niezwykle barwne, zaskakujące rozmachem, a zarazem ujmujące żywym i przystępnym językiem, dzieło tyleż naukowe, co literackie. To fascynująca wędrówka, w której przekraczamy granice między dziedzinami nauki, kontynentami...

Alfred Adler (1870-1937) - austriacki psyciatra i psycholog, twórca kierunku tzw. Psychologii indywidualnej, początkowo pozostawał pod wpływem Freuda, ale dość szybko (ok. 1911 rku) odrzucił teorię libido i wystąpił z ruchu psychoanalitycznego. Jednak co widać również w "Wiedzy o życiu" porzucając Freuda i zawsze ostro go krytykując, czasami pozostawł wciąż jakby w kręgu jego myśli. Ale istotną różnicą pozostają wartośc, którymi człowiek powinien się kierować - to w "Wiedzy o życiu" szczególnie ...

"Witkacy tęskni, i ja tęsknię, do dawnych dobrych czasów, do wspólnot niezakłamanych, pięknych indywidualności. A że czasy te nie wrócą, bo nie można cofnąć kultury, to Witkacy przy pomocy sztuki właściwej i sztuki życia uczy współczesnych dziwności. Powiedzmy więc, że nie gardzi realnością a trwialnością, czyli kiczowatą formą istnienia i głupią sztuką, która uczy głupiego, ograniczonego życia." Książka Tomasza Bocheńskiego "Witkacy i reszta świata" stawia twórczość Stanisława Ignacego W...

We współczesnych mediach oprócz szybkości przekazu liczy się sposób, w jaki treści trafiają do odbiorcy oraz używane platformy czy atrakcyjność i kondensacja informacji. Dominacja urządzeń mobilnych, nie tylko jako środków komunikacji, ale również jako środków konsumpcji materiałów dziennikarskich, powodują, że nad tekstem często przeważają treści wizualne i multimedialne. Pomaga to w efektywnym odwołaniu się do wyobraźni odbiorcy, ale też maksymalizuje skuteczność przekazu. Na procesie wizualiz...

W monografii autor prezentuje zalety i wady współczesnego interwencjonizmu, a także bada, czy osiąga on zamierzone cele, wskazuje kierunki rozwoju i przedstawia konkretne propozycje zmian. Omawia ewolucję jego podstaw doktrynalnych; konstrukcję (przyczyny i cele, formy realizacji, instrumentarium, podstawy prawne, organizacja); funkcje (tworzenie strategii rozwoju, programowanie gospodarcze i planowanie finansowe, wsparcie finansowe gospodarki, kontrola i nadzór, ochrona konkurencji i konsumentó...

Publikacja jest historyczno-filozoficzną monografią poświęconą myśli estetycznej Baumgartena przedstawionej na tle rozwoju szkoły Leibniza i Wolffa oraz pietystów. Zaznaczony został w niej oryginalny udział Baumgartena w stworzeniu estetyki filozoficznej, którą pojmował jako projekt antropologiczno-pedagogiczny. Refleksja nad sztuką w estetyce była refleksją nad sztuką (dobrego) życia. Alexander Gottlieb Baumgarten był jedną z kluczowych postaci niemieckiego oświecenia, formacji intelektualnej, ...

Praca jest cenna m.in. dlatego, że chroni od zapomnienia leksykografów, którzy nie zasłużyli na to, aby o ich istnieniu wiedziała tylko garstka filologów (zapewne głównie filologów klasycznych). Pamiętać bowiem należy, że w dawnym systemie edukacji nauczanie łaciny ułatwiało także kształtowanie sprawności językowej użytkowników polszczyzny, gdyż dużo czasu poświęcano na tłumaczenia z łaciny na polski i z polskiego na łacinę. Poszczególne podrozdziały monografii zasługują na szczególne uznanie z ...

Zamysłem Autora Ars bene moriendi jest to, aby publikacja była pomocna tym, którzy w coraz bardziej zlaicyzowanym świecie, często pozbawionym podstawowych wartości, postanowili podjąć refleksję o śmierci i umieraniu - tak ważnym dla każdego człowieka "rytuale przejścia". Autor prowadzi rozważania o tym, jak najlepiej przygotować się na ten moment, pamiętając, że nie należy bać się śmierci, ale niegodnego życia i złego pożegnania z bliskimi. ...

To szósta już książka Stanisława Bortnowskiego opublikowana przez Wydawnictwo STENTOR. Autor, wybitny krakowski metodyk i publicysta, tym razem prowadzi czytelników po ścieżkach wzajemnych powiązań literatury i sztuki, począwszy od średniowiecznej, skończywszy na najnowszej (Bałka, Kozyra, Firek, Kantor, Hasior, Libera, Opałka). Nauczyciele języka polskiego, a także wiedzy o kulturze znajdą tu wiele interesujących wskazówek interpretacyjnych i atrakcyjnych propozycji ćwiczeń (w najobszerniejszej...

Zagadnienie zła wydaje się nie tylko oporne wobec odpowiedzi, ale ostatecznie wydaje się wymykać samym pytaniom - pisze Adolphe Gesché. A jednak, ponieważ zło tak radykalnie dotyka człowieka, ponieważ jest skazą świata, smugą cienia kładącą się między człowiekiem, światem i Bogiem, nie można zrezygnować ze stawiania pytań. I Gesché nie rezygnuje, nie unika żadnej kwestii, która może go przybliżyć do przeniknięcia tajemnicy i zrozumienia skandalu zła....

Zrozumieć Mickiewicza to zupełnie do tej pory nie znany na rynku wydawnictw szkolnych przyjazny młodemu czytelnikowi przewodnik literacki. Jego zaletą jest prosty, potoczny język, omówienie wszystkich obowiązujących w szkole podstawowej utworów Mickiewicza, wyrozumiały stosunek do uczniowskiej niewiedzy. Umożliwia samodzielne opanowanie bardzo niekiedy złożonej problematyki twórczości autora Pana Tadeusza - w tym sensie jest rzeczywistym samouczkiem, a nie zestawem gotowych ściąg, trudnych do za...