Filozofia

(2333)

Nauczanie filozofii moralnej, oparte na autorytecie Arystotelesa, Cycerona, Scholastyków i nowszych autorów - czyli na klasycznym ówczesnym kanonie lektur w tej dziedzinie - odbywało się w Akademii Krakowskiej od ok. 1410-1414 roku, od kiedy zaczęto przywozić z zagranicy a następnie pisać pierwsze rodzime komentarze do Etyki, Ekonomii i Polityki Arystotelesa. Drugą uczelnią, w której od 1595 roku nauczano filozofii, była Akademia Zamojska. Równoległym nurtem arystotelizmu filozoficzno-moralnego ...

Kluczowe będzie dla nas pytanie o charakter popędu, którego rozumienie zakorzenić chcemy poza wszelkim porządkiem naturalistycznym. Jeżeli uznajemy, że popędy są ostatecznym, najbardziej źródłowym warunkiem genezy wszelkich znaczeń, to jaki jest sposób istnienia tego warunku? Tutaj właśnie najważniejsza będzie bezpośrednia inspiracja Heideggerowska. Spróbujemy zobaczyć popęd jako swoisty egzystencjał, określenie najbardziej fundamentalnej relacji przekraczania, wyjścia z immanencji. Przedyskutuj...

Jedna z najbardziej żywiołowych współczesnych dyskusji toczy się wokół wzajemnych relacji nauki i religii. Światowej sławy filozofowie, Daniel Dennett i Alvin Plantinga, prowadzą pasjonującą polemikę i prezentują własne stanowiska w sporze na temat możliwości pogodzenia współczesnego, naukowego obrazu świata z wierzeniami religijnymi. Postaci obydwu autorów - liderów przeciwnych obozów - sprawiają, że książkę należy traktować jako cenne dzieło nie tylko filozofii, ale również szeroko rozumi...

Gdy w gronie ludzi niezaangażowanych religijnie, pada słowo teologia, natychmiast pojawia się pytanie: Czy obecnie, wobec jej notorycznego konfliktu z nauką, można jeszcze mówić o teologii, która w jakimś racjonalnym sensie byłaby partnerką innych nauk? Nawet jeżeli pytanie to nie zostaje wypowiedziane głośno, zawisa w powietrzu jako drążąca wątpliwość. Nie znaczy to jednak, że wszelkie polemiki ustały: zdaniem jednych, konflikty między teologią a nauką polegają wyłącznie na nieporozumieniach me...

Gdy w gronie ludzi niezaangażowanych religijnie, pada słowo "teologia", natychmiast pojawia się pytanie: Czy obecnie, wobec jej notorycznego konfliktu z nauką, można jeszcze mówić o teologii, która w jakimś racjonalnym sensie byłaby partnerką innych nauk Nawet jeżeli pytanie to nie zostaje wypowiedziane głośno, zawisa w powietrzu jako drążąca wątpliwość. Nie znaczy to jednak, że wszelkie polemiki ustały: zdaniem jednych, konflikty między teologią a nauką polegają wyłącznie na nieporozumieniach m...

Naukę i religię od stuleci przedstawiano jako diametralnie przeciwstawne sobie dziedziny. W swojej prowokacyjnej książce Steve Fuller analizuje pozorny konflikt między nimi, skupiając się na gorących sporach między darwinizmem i teorią inteligentnego projektu, by dojść do wniosku, że „nauka vs religia” to fałszywa dychotomia. Dla Fullera rzekomo intelektualne debaty, takie jak pomiędzy kreacjonistyczną i ewolucjonistyczną teorią życia, często są przykrywką dla konfliktów o charakterze instytucjo...

Tom zawiera wszystkie wydane oraz zachowane w rękopisie prace filozoficzne Stanisława Ignacego Witkiewicza z lat 1933-1939. To okres jego wzmożonego zainteresowania filozofią, którego rezultatem było wiele rozpraw pogłębiających i precyzujących wcześniejsze ustalenia. W tomie znalazły się też niedrukowane prace polemiczne, m.in. obszerna [Krytyka pracy Joachima Metallmanna o Alfredzie North Whiteheadzie] oraz jedna z ważniejszych rozpraw, tj. opublikowany po raz pierwszy w całości Traktat o Byci...

Wolter mówił o Saint Germainie - "człowiek, który nigdy nie umiera i wie wszystko" Księga czwarta jest kontynuacją i rozszerzeniem zasad zawartych w tomie trzecim. Saint Germain dzieli się tu ze studentami wiedzą dotyczącą wyższych, wewnętrznych praw życia. Przekazywane wskazówki dotyczą konkretnych zastosowań wiedzy o naszej prawdziwej istocie - "obecności jam jest" i umożliwiają czytelnikowi łatwe wcielanie ich we własne życie. Czytelnik prowadzony jest ku coraz wyższemu rozumieniu własnej ist...

NADSZEDŁ CZAS POKUTY NADSZEDŁ CZAS NAWRÓCENIA Węgierska mistyczka, s. Maria Natalia Magdolna, przez całe życie otrzymywała prorocze orędzia od Jezusa i Matki Bożej. Papież Pius osobiście przekonał się o ich prawdziwości, ratując dzięki nim swoje życie. W świecie, w którym rozprzestrzenia się relatywizm, wrogość wobec Kościoła i niemoralność, wizje s. Marii Natalii dają nadzieję na triumf Niepokalanego Serca Maryi. To kontynuacja drogi zaproponowanej trojgu pastuszkom w Fatimie. Mistyczka wskazuj...

W Negocjacjach Jerzy Stelmach i Bartosz Brożek pokazują, jakimi narzędziami możemy posługiwać się przy rozwiązywaniu sporów. Przedstawiają trzy modele negocjowania - argumentacyjny, topiczno-retoryczny i ekonomiczny. Odwołują się one do różnych kryteriów negocjowania - słuszności, skuteczności i efektywności ekonomicznej - a każdy z nich może być zarówno stosowany samodzielnie, jak i wspólnie. W książce znajdziemy też krytyczną analizę najpopularniejszych dziś metod negocjowania, zarys logiki ne...

Filozofia analityczna w początkowej fazie rozwoju wyznaczała sobie dość skromne cele. Odżegnując się od metafizycznych uwikłań i rezygnując z tradycyjnych filozoficznych pytań o ostateczną naturę rzeczywistości, „programowo” koncentrowała się na badaniu właściwości naszych wypowiedzi jako niezbędnego warunku wstępnego do dalszych, już naukowych i pełnoprawnych twierdzeń o świecie. Stawiała sobie wtedy skromne pytania o źródła i determinanty znaczenia, o to, w jaki sposób używamy języka, kiedy i ...

Książka dla wszystkich, którzy chcieliby się dowiedzieć, jak działa ludzki mózg. Zawiera zarys podstawowej wiedzy na temat neuronauki poznawczej dziedziny, która w ostatnich latach ma ogromny wpływ nie tylko na wiele gałęzi nauki, lecz także na to, jak zwykli ludzie postrzegają umysł i jego działanie. Autor, przedstawiając wyniki badań obrazowych mózgu, rozprawia się z podstawowymi nieporozumieniami z nimi związanymi, a także zapoznaje czytelnika z problematyką ludzkiego poznania. Omawia percepc...

Podstawą ich działania, politycznej aktywności był i jest kwadrylemat: Dios, Patria, Fueros, Rey. Byli i są wierni Bogu, Ojczyźnie, Prawom i Wolnościom Realnym, Królowi. Tylko podkreślanie roli króla, legitymizmu i legalizmu jako zagadnień związanych z panowaniem królewskim, z prawowitością władzy królewskiej odróżnia ich od klasycznych republikanów typu Cycerona. Osoba króla, legitymującego się starożytnym prawem do tronu, a właściwie - w ich rozumieniu - pochodzeniem swego urzędu i władzy od B...

Słuchaj uważnie. Jeśli Jezus pragnął, by wszyscy zrozumieli jedną rzecz, to na pewno tę: człowiek jest wartościowy z tego prostego powodu, że jest człowiekiem. Dlatego właśnie tak a nie inaczej traktował ludzi. Zastanów się nad tym. Przebaczył kobiecie przyłapanej na cudzołóstwie. Dotknął nietykalnego trędowatego, który prosił o oczyszczenie. Spełnił prośbę niewidomego żebraka, siedzącego na poboczu drogi. W pobliżu sadzawki Siloam uzdrowił człowieka, który uwielbiał użalać się nad sobą. Pamięta...

Czy teorie żyjącego na przełomie XV i XVI wieku florenckiego filozofa można dziś odłożyć do lamusa? Nic bardziej mylnego stwierdza dr Anna Macha-Aslanidou i wykazuje, że porady, które Niccolo Machiavelli dawał renesansowemu księciu, idealnie nadają się obecnie dla szefów wielkich korporacji, których to funkcjonowanie i struktura władzy zadziwiająco przypomina działanie włoskich państw-miast tamtych czasów. Autorka stanowczo broni autora Księcia przed zarzutami o niemoralność. Wskazuje, że Machia...

Obraz na okładkę namalowała Lidia Frydzińska - Świątczak Jednymi z najważniejszych pytań, jakie sobie zadajemy, są pytania: Jak żyć? Jak należy żyć, aby nie zmarnować życia? Na czym polega dobre życie?. Autor pisze: "Uważam pisze Autor - że podobnie jak między innymi Arystoteles i Paul Ricoeur istnieje elementarna intuicja etyczna związana z faktem, że jesteśmy ludźmi, osobami. Można nawet powiedzieć, że intuicja ta jest stróżem człowieczeństwa". Nicolai Hartmann za życia był uważany za najwyb...

Gianni Vattimo to jedna z największych gwiazd europejskiej filozofii. Uczeń Pareysona i Gadamera, uważny czytelnik Nietzschego i Heideggera, twórca koncepcji „słabego myślenia” i „słabego chrześcijaństwa”. Postmodernista, przyjaciel Rorty’ego i nieoczywisty katolik. Nie być Bogiem to nietypowa biografia, napisana w formie dialogów z pisarzem Piergiorgio Paterlinim Vattimo opowiada o trzech niedających się oddzielić aspektach swojego życia: filozofii, politycznym zaangażowaniu i miłości. Filozo...

Przyszło nam żyć w czasach postępującej cyfryzacji i  co za tym idzie natłoku informacji. Byung-Chul Han wychodzi z przeświadczenia, że nie zamieszkujemy już ziemi, ale Google Earth i Cloud. Informacje wyparły rzeczy i jest to zmiana fundamentalna. Niegdyś rzeczy ze względu na swoją stałość dawały człowiekowi oparcie, miały swoją historię i budziły wspomnienia, z kolei informacje (i inne nie(do)rzeczy: smartfon, selfie, zdjęcie cyfrowe, chmura, sztuczna inteligencja) za sprawą swej ulotności i...

Kogo powinno się uważać za autora najbardziej niebezpiecznej idei - Karola Darwina czy C.S. Lewisa? Zdaniem darwinistów teoria ewolucji pozwoliła wyjaśnić istnienie naszego świata i wszystkich jego zjawisk jako efekt niekierowanego, niecelowego systemu oddziaływań fizycznych i chemicznych. Ale czy samo racjonalne wnioskowanie, którym posługują się naukowcy, można rzeczywiście wyjaśnić w kategoriach wyłącznie naturalistycznych? C.S. Lewis twierdził, że nie można, gdyż jeśli próbuje się wytłumaczy...

Czym jest ciemna energia? Jakie obiekty lub cząstki tworzą ciemną materię? Z czego składa się wszechświat? Jeszcze nie tak dawno fizycy sądzili, że dobrze znają odpowiedź na to pytanie, i że potrafią dokładnie zidentyfikować wszystkie obiekty, które dają swój wkład do całkowitej masy wszechświata. Problem pojawił się wtedy, gdy obserwacje astronomiczne dostarczyły dowodów na obecność znacznych ilości dodatkowej, niewidocznej materii i na przyspieszenie ekspansji wszechświata rozpychanego tajemni...

`Nienaukowe zamykające post scriptum` to jedno z najważniejszych dzieł S. Kierkegaarda. W tym olbrzymim Dopisku (560 stron) do wcześniejszych `Okruchów filozoficznych` zostało opisane i skonkretyzowane pojęcie ludzkiej egzystencji. Pozostawiając próby obiektywnego wyjaśniania prawdy chrześcijaństwa, Kierkegaard wprowadza problem prawdy subiektywnej i subiektywnego stosunku do chrześcijaństwa. Porzucając obiektywny System Hegla i wychodząc od pewnych kluczowych twierdzeń Lessinga postuluje subiek...

Czy totalitaryzm to już tylko historia? Tak, ale tylko wtedy gdy uznamy, że istotą totalitaryzmu jest terror. Tymczasem to nie terror, ale absolutna równość stanowi istotę totalitaryzmu. Gdy terror zostanie uznany za absolutne zło, będzie można bezkarnie innymi metodami (ironia) dokonywać dzieła wykorzenienia jednostki, czyli wyrwania jej ze świata (likwidacja różnic), do którego zmierza wynaturzona ideologia emancypacji traktowana dziś jako nauka. Sztandarowym przykładem brawurowej śmiałości, z...

W jakim punkcie historii jesteśmy? Co wynika z doświadczeń minionego stulecia? Co czekanas w przyszłości? Oto pytania, wokół których krążą teksty Leszka Kołakowskiego zebranew tomie ,,Niepewność epoki demokracji".Jak zauważa autor wyboru Zbigniew Mentzel, po 1989 roku Kołakowski wielokrotnie wyrażałprzekonanie, że upadek komunizmu nie tylko nie rozjaśnił krajobrazu naszej cywilizacji,ale na odwrót - krajobraz ów zaciemnił i zagmatwał, pozbawiając go sensu określanegoprzez wyrazistą opozycję tota...

Ta książka w głęboki, a zarazem przystępny sposób przedstawia podróż, którą wszyscy odbywamy po śmierci. Szczegółowo opisuje, jak wygląda życie po tamtej stronie i jaki ma ono wpływ na nasze obecne życie na ziemi. Dzięki tej wiedzy znajdujemy odpowiedzi na pytania, które zawsze sobie stawialiśmy: Dokąd idziemy po śmierci? Po co tu jesteśmy? Jaki jest sens naszego życia? Dlaczego zawsze przytrafia nam się to samo? W jaki sposób duchy mogą komunikować się z bliskimi? Publikacja ta została oparta n...

Najnowszą książkę Andrzeja Szczeklika czyta się, jak i poprzednie, z zachwytem i podziwem dla erudycji i stylu Profesora, ale też ze ściśniętym sercem - oto czytamy dzieło wydane pośmiertnie, niezwykłym zbiegiem okoliczności zatytułowane przez Autora Nieśmiertelność. Podtytuł Prometejski sen medycyny mówi o marzeniach Wielkiego Lekarza, które podzielał ze swoimi słynnymi poprzednikami oraz badaczami współczesnymi - o ludzkim pragnieniu nieśmiertelności. Andrzej Szczeklik był obserwatorem, świad...

Na książkę składa się ok. dziesięciostronicowy życiorys Nietzschego (pt. Życie), odmalowany pokrótce, ale barwnie, bo w korelacji z jego dziełami i uzupełniony fragmentami listów, przy czym jest to wprowadzenie w pewnej mierze stematyzowane – w perspektywie zdrowia/choroby filozofa. Dalej następuje dwudziestokilkustronicowy zarys koncepcji „wielkiego filologa” (pt. Filozofia). W Deleuzjańskiej interpretacji Nietzschego zasadniczą kwestią jawi się pluralizm, równoznaczny dlań z samą filozofią. W ...

Nietzsche seminarium [http://nietzsche.ph-f.org/] to cykl pozainstytucjonalnych, corocznych konferencji kilkudziesięciu czołowych badaczy i miłośników dzieła Friedricha Nietzschego, zainicjowanych wspólnie przez Cezarego Wodzińskiego, Bogdana Banasiaka oraz Pawła Pieniążka. Intencją inicjatorów są spotkania, stała współpraca i wymiana myśli tych badaczy (nie tylko filozofów, lecz także reprezentantów innych dyscyplin humanistycznych), dla których istotną inspiracją i obiektem dociekań są pisma, ...

Ta książka to bez mała kamień milowy na drodze renesansu nietzscheanizmu i jego nowoczesnej recepcji, z Friedricha Nietzschego czyniącej patrona filozofii XX w. (w tym kontekście mówi się niekiedy nawet o tzw. drugim renesansie Nietzschego, zainicjowanym w znacznej mierze właśnie przez Gillesa Deleuze’a, po którym cegiełki dołożyli Pierre Klossowski, Jacques Derrida oraz jego „spadkobiercy”). A co najbardziej zdumiewające, rozmaite wątki dzieła Nietzschego – rozważania na temat sensu, wartości, ...

Kłamią filozofowie, ilekroć zmieniają się w ideologów, pedagogów, politruków i opowiadają nie o tym, co jest, tylko jak ma być. Choć mit poetycki w całości jest fałszem, zawarte są w nim także elementy prawdy, mówi Platon (377a). Dlatego spór między poezją a filozofią, rywalizacja z-myślenia poetyckiego z filozoficznym roszczeniem do prawdy tli się do dziś....