CZASOPISMA

(753)

Migawki z frontu Reporter wojenny nie tylko jest autorem pokazującym za pomocą pióra czy kamery rzeczywistość krajów opanowanych konfliktami, lecz także, wybierając ten zawód, przyjmuje misję: odpowiedzialne, ale i trudne zadanie odkrywania prawdy. Obecnie ze względu na łatwość w udostępnianiu informacji w medialnym świecie i szerzenie się fake newsów jest to zadanie tym trudniejsze, wymagające nieustannej czujności. W Temacie Miesiąca: Jak wygląda praca reportera wojennego? Którzy korespondenci...

Czego szukamy w Kosmosie? Istniejemy dla oglądania nieba i ładu, jaki panuje w całym Wszechświecie powiedzieć miał Anaksagoras pytany o sens życia. Greckie słowo Kosmos to dosłownie dobry ład. Używane także w kontekście retoryki, moralności czy mody, od czasów pitagorejczyków oznacza całość świata charakteryzującą się pięknem i porządkiem. Nowożytne odkrycie niewyobrażalnej wielkości Wszechświata budziło także inne uczucia Pascal pisał o przerażeniu wobec wiekuistej ciszy tych nieskończonych prz...

Kim jest Harari i jak pracuje? Co chce nam przekazać? Kiedy skromny historyk stał się nowym intelektualnym guru? I czy można ufać specjaliście od wszystkiego? Harari. Czy możemy mu zaufać? Książki Yuvala Noaha Harariego to fenomen ostatnich lat. Sapiens, Homo deus i 21 lekcji na XXI wiek okazały się bestsellerami. Izraelski historyk znalazł język, którym pisać należy o rzeczach skomplikowanych, by czytał o tym cały świat. Z jednej strony rozpiętość poruszanej przez Harariego tematyki imponuje, d...

Wierzę, wątpię, odchodzę Taki tytuł nosiła ankieta rozpisana przez Tygodnik Powszechny i Znak ponad pół wieku temu. Cały numer miesięcznika (lutymarzec 1963 r.) poświęcono wówczas świadectwom ludzi opisujących swoją duchową drogę: racjom, które uzasadniają ich bycie w Kościele, i argumentom, które sprawiły, że zdecydowali się na odejście. Zebrane głosy stworzyły prawdziwy duchowy atlas Polski. Dziś mimo zmian obyczajowych, politycznych i technologicznych wielu z nas mierzy się z tymi samymi wątp...

Jedzenie przyszłości W obliczu postępującej katastrofy klimatycznej oraz rosnącej liczby ludności temat jedzenia wydaje się jednym z najważniejszych wyzwań współczesności. Z jednej strony marnujemy 1/3 światowej produkcji żywności, a z drugiej co trzeci człowiek na Ziemi cierpi z powodu głodu bądź niedożywienia. W związku z tym kwestia tego, co pojawia się na naszych talerzach, nie może pozostawać sprawą indywidualnego wyboru, lecz, siłą rzeczy, stanowi część ogromnej sieci produkcji i dystrybuc...

My, rodzice osób LGBT+ Jak reagować na coming out dziecka? Dlaczego niezbędna jest mu Twoja akceptacja? W jaki sposób radzić sobie z agresją ludzi Kościoła?...

Jak mówi prawica? Prawicowy populizm, który odnosi sukcesy w Polsce, na Węgrzech czy w USA, do perfekcji opanował sztukę narzucania swojej narracji. Z jednej strony imponują medialna sprawność i słowotwórcza inwencja prawicy, z drugiej niepokoją konsekwencje tego języka: tworzenie podziałów, wykluczanie niektórych grup społecznych, zwalniające z myślenia etykietowanie rzeczywistości. W tym numerze proponujemy więc, by uważniej przyjrzeć się retorycznym trikom prawicowych polityków, publicystów o...

Moc literatury tworzonej przez Olgę Tokarczuk polega przede wszystkim na sile opowieści. Pisarka uważa literaturę za wyrafinowany, głęboki sposób komunikacji międzyludzkiej. Krytyka już od czasów debiutu powieściowego w 1993 r. ma kłopot z klasyfikowaniem i opisywaniem twórczości autorki Biegunów. Pisano o realizmie magicznym, powieści psychologicznej, porzuceniu tradycyjnej narracji, literaturze środka czy tzw. małych ojczyzn. Werdykt Akademii Szwedzkiej niewątpliwie ostatecznie uczynił z niej ...

Franciszek modlący się przed pustym placem św. Piotra to jedna z symbolicznych scen z okresu epidemii. Można było poczuć wzruszenie, widząc samotnego papieża, bez towarzyszących mu zwykle tłumów. Wrażenie, jakie wywołała ta scena, pokazuje, że postać biskupa Rzymu wciąż jest ważna zarówno dla wierzących, jak i niewierzących. Jednocześnie wielu z nas coraz bardziej nie może pogodzić się z tym, że Kościół hierarchiczny jest instytucją władzy absolutnej, w której głos świeckich (w tym kobiet...

Duchowość 2.0 W czasie pandemii koronawirusa skokowo wzrosło globalne zainteresowanie aplikacjami do medytacji. W kwietniu 2020 r. ściągnięto je ponad 10 mln razy. Calm, Headspace czy Meditopia poprzez ćwiczenia medytacyjne pomagają radzić sobie z lękiem i problemami ze snem. Nie mogąc wychodzić na zewnątrz, wielu z nas próbowało znaleźć ukojenie w głębi naszego duchowego ja. Duchowość to obszar, który może łączyć ludzi różnych religii, wierzących i niewierzących. Proponujemy więc wspólne przyjr...

Gdy choruje nasza psychika Pandemia koronawirusa sprawiła, że temat zdrowia psychicznego przebił się do szerszej świadomości. Specjaliści podkreślali w mediach, że długotrwałe zamknięcie, brak kontaktu z bliskimi oraz chaos wprowadzony do rytmu codzienności spowodują, iż psychiczne konsekwencje tej sytuacji będziemy odczuwać jeszcze długo po jej zakończeniu. To niezwykle ważne, że próbujemy mówić i rozmawiać o zdrowiu psychicznym otwarcie, nie traktując tematu jako obcego i odległego. Przecież k...

W filozoficznym bestsellerze czasów PRL-u (13 wydań do dziś), czyli książce "O szczęściu", Władysław Tatarkiewicz wyróżnia cztery rozumienia szczęścia. Pierwsze, gdy mówimy o pomyślności, farcie, np. na loterii i w kartach. Drugie, gdy chodzi nam o szczególne przeżycie, euforię, stan intensywnej radości. Trzecie, gdy jak starożytnie pojmujemy je jako eudajmonię, posiadanie największej miary dóbr dostępnych człowiekowi. I czwarte wreszcie, które oznacza zadowolenie z życia wziętego jako całość. T...

Choć z jednej strony często marzymy o tym, by wydłużyć dobę, a zamiast snem zająć się kolejnymi obowiązkami, to z drugiej coraz bardziej niepokoimy się o jakość i ilość naszego snu. Naszymi lękami karmi się rynek, wypuszczając nowe gadżety mające zapewnić lepszy odpoczynek: są to już nie tylko poradniki dobrego snu, ale także suplementy diety, opaski na oczy, specjalne poduszki, kołdry obciążeniowe czy aplikacje na smartfony. Pandemiczna rzeczywistość oraz zimowa pora sprawiają, że jeszcze bardz...

Świat prosi o ratunek. Jak pokazał raport opublikowany w  ,,Nature Climate Change", po porozumieniach paryskich roczna emisja CO₂ do atmosfery zamiast spadać - wzrastała. Tymczasem na osiągnięcie neutralności klimatycznej mamy coraz mniej czasu. Naukowcy z McGill University przekonują, że wzrost średniej globalnej temperatury może przekroczyć punkt krytyczny (1,5ºC) nie - jak dotąd sądzono - w połowie wieku, ale już w latach 2027-2042. Mimo destrukcyjnych skutków działalności...

Waga problemu i temperatura sporu, który rozgorzał w polskim społeczeństwie po wyroku Trybunału Konstytucyjnego z października 2020 r., są oczywiste. Podobnie jak głęboki podział i brak dyskusji między obozami pro- i antychoice. Próba przełamania tego impasu poprzez szukanie szerszych perspektyw i przedefiniowanie dotychczasowych stanowisk stanowiła dla nas motywację do podjęcia tematu. Przyglądamy się więc doświadczeniom innych krajów oraz kobiet zaangażowanych w kwestie praw reprodukc...

Obcięcie powiek było jedną z bardziej wyrafinowanych i okrutnych starożytnych chińskich tortur. Skazaniec z otwartymi oczami był narażony na nieprzerwany odbiór sygnałów ze świata. W konsekwencji szybko zaczynał chorować i umierał. Wielu naukowców właśnie w tej figurze widzi metaforę współczesnego człowieka. Według badaczy z uniwersytetu w San Diego za pośrednictwem usług cyfrowych i innych mediów zalewani jesteśmy potokiem informacyjnym o wielkości ponad 10 tys. słów dziennie. Przeciążenie info...

Sztuka zachwytu Po ponad rocznym życiu z ograniczeniami spowodowanymi kolejnymi falami epidemii COVID-19 możemy w końcu śmielej powrócić do rzeczywistości i  odświeżyć codzienne kontakty z bliskimi. Być może towarzyszą nam zmęczenie i niepokój, a może wręcz przeciwnie - ekscytacja i radość. Niezależnie od tego to dobry moment, byśmy spróbowali spojrzeć na  otaczający nas świat i ludzi z większą niż dotychczas uważnością. Nie chodzi tu wcale o banał, ale o wyczulone doświadczanie, które spr...

Śląsk wymyka się łatwemu szufladkowaniu. Choć dziś znajduje się na mapie Polski, przez wieki wiązał się z innymi państwowościami. Narracja o ukrytej opcji niemieckiej rywalizuje z tą o odwiecznej polskości, a zarówno pierwsza, jak i druga z opowieści, nie oddają prawdy. Z perspektywy Krakowa, Warszawy czy Poznania Śląsk nadal stanowi temat obcy i peryferyjny, a przecież, jeśli kierować się miarą spisu powszechnego sprzed dziesięciu lat, żyje nim niemal milion osób deklarujących narodowość śląską...

Z czego się śmiejemy Śmiech to wbrew pozorom poważna sprawa. Żarty, które opowiadamy, odsłaniają nasze obawy i aspiracje, to, z kim się trzymamy, i to, kogo z naszej wspólnoty śmiechu wykluczamy. Do 1989 r. satyra miała często charakter polityczny, była zakamuflowaną krytyką PRL-owskich realiów. Dziś żarty o Januszach i Grażynach z klasy ludowej czy Julkach liberalnych nastolatkach odsłaniają społeczne antagonizmy. Kabarety, memy czy stand-up okazują się dobrym punktem wyjścia do rozmowy o współ...

Boimy się samotności, a ten lęk szczególnie nasiliło doświadczenie odosobnienia w trakcie pandemii. Sprzyja jej również kultura nastawiona na produktywność, która może alienować od nawiązywania bezinteresownych relacji. Angażują przecież najcenniejsze waluty - czas i emocje. Odosobnienie jest nie tylko prywatnym doświadczeniem, ale również kwestią publiczną, którą podejmują powstające w kolejnych krajach ministerstwa do spraw samotności. Jakby wbrew obawom, bywa, że samotność stanowi życi...

Przyjemność w czasie niepokoju Grudzień to ten czas w roku, kiedy szczególnie zależy nam, by doświadczać przyjemności i dzielić się nią z innymi. Dbamy o świąteczne spotkania, dobre jedzenie, upominki dla najbliższych, troszczymy się o atmosferę ciepła i bliskości. Jednak sytuacja na polsko-białoruskiej granicy, wydarzająca się katastrofa klimatyczna i inne problemy, z którymi mierzy się świat i nasz kraj, coraz częściej sprawiają, że zadajemy sobie pytanie, czy w ogóle mamy jeszcze prawo do prz...

Osiem lekcji na 800. numer Na przestrzeni blisko 80 lat miesięcznik Znak" niewątpliwie ewoluował. Niezmienne pozostały jednak jego imponderabilia: przywiązanie do wolności i solidarności, poszukiwanie głębszej warstwy rzeczywistości, zamiłowanie do piękna i pasji życia. A także upodobanie do najwyższej klasy autorek i autorów: zapraszamy do lektury zarówno tych dzisiejszych, jak i tych z przeszłości, wyrażających prawdy zadziwiająco ponadczasowe. Wierzymy, że zebrane tu hasła i teksty mogą stano...

Neuronauka i neurobzdury Co roku ukazuje się w Polsce kilkanaście książek z mózgiem w tytule. Obok prac popularnonaukowych dużo jest też rozmaitych instrukcji obsługi: jak usprawnić działanie swego mózgu, przeprogramować go, a nawet włamać się do niego. Neuronauka detronizuje psychologię jako dyscyplina, która mówi, jak żyć: podpowiada, w jaki sposób zmniejszyć stres, usprawnić pamięć, efektywniej pracować, osiągnąć szczęście Niekiedy jednak zamiast rzetelnych wyników badań mamy do czynienia z m...