Halina Pelcowa

Recenzowana monografia, zatytułowana Dziedzictwo leksykalne wyznacznikiem tożsamości regionu lubelskiego, jest ostatnim tomem projektu Regionalne dziedzictwo językowe Lubelszczyzny o charakterze etnicznym: Słownik gwar Lubelszczyzny (tomy VI-XII) z dokumentacją leksykologiczną, kartograficzną, ikonograficzną i dźwiękową []. Jest to znakomita synteza książkowa podejmująca, w dobie globalizacji, niezwykle ważny temat dziedzictwa leksykalnego jako wyznacznika tożsamości regionu, dogłębnie przemyśla...

Dziesiąty tom Słownika gwar Lubelszczyzny zatytułowany Obrzędowość i obyczajowość ludowa zawiera 2069 haseł wzbogaconych 25 ilustracjami i 41 mapami językowymi. Jest to nazewnictwo różnych etapów obrzędów przejścia (narodzin i chrztu, zaślubin i wesela, śmierci i pogrzebu), świąt dorocznych i rodzinnych oraz związanych z tym obrzędów, zwyczajów, obyczajów religijnych i świeckich, z uwzględnieniem przesądów, zachowań magicznych i symbolicznych. Część z nich należy już do przeszłości, inne są obec...

Przesłany mi do recenzji wydawniczej tom XI zatytułowany Meteorologia i astronomia. Czas. Kolory jest kolejną znakomitą publikacją zasłużonej lubelskiej Badaczki. Zarówno poziom merytoryczny, jak i cała procedura metodologiczna tego tomu są najwyższej naukowej próby i skupiają w sobie najlepsze tradycje polskiej dialektologii. []. Nie można z tym dziełem polemizować, nie można w niczym postulować jego poprawiania, bo według mojej oceny jest to dzieło doskonałe, dzieło znakomicie wypełniające aż ...

"Słownik gwar Lubelszczyzny" ma układ działowy, w którym każdy z tomów stanowi odrębną całość tematyczną, opartą - ze względu na jednolitość całości - na jednakowych zasadach metodologicznych, z wykorzystaniem technik atlasowych i ikonografii. Tom II zawierający słownictwo z zakresu rolnictwa jest kolejną częścią opracowania kilkutomowego o zakresie regionalnym, łączącym wymogi słownika wewnątrzdialektalnego i międzydialektalnego, ze wspólnym modelem hasła słownikowego i sposobem wykorzystania w...

Tom III zatytułowany "Świat zwierząt" jest kolejną częścią opracowania kilkutomowego o wymiarze regionalnym, łączącego wymogi słownika wewnątrzdialektalnego i międzydialektalnego, ze wspólnym modelem hasła słownikowego i sposobem wykorzystania wypowiedzi gwarowych mieszkańców wsi regionu lubelskiego. Znajdą się w nim nazwy zwierząt i ptaków domowych i dzikich, płazów, gadów, ryb, owadów i robaków, części ciała zwierząt i ptaków, głosów i sposobów zachowania zwierząt i ptaków, zawołań na zwierzęt...

Piąty tom Słownika gwar Lubelszczyzny zatytułowany Świat roślin gromadzi 2202 hasła wzbogacone 64 ilustracjami i 46 mapami językowymi. Stanowi odrębną całość tematyczną, poświęconą roślinom dzikim i ogrodowym, w tym chwastom, ziołom, roślinom ozdobnym, doniczkowym kwitnącym i liściastym, polnym, przydrożnym, łąkowym, leśnym, a także drzewom, krzewom, owocom leśnym i grzybom. Wizualna identyfikacja odbyła się poprzez bezpośredni kontakt z rośliną w jej naturalnym środowisku (na łące, w polu, w og...

Szósty tom Słownika gwar Lubelszczyzny zatytułowany Pokarmy zawiera 2560 haseł wzbogaconych 31 ilustracjami i 67 mapami językowymi. Stanowi odrębną całość tematyczną, poświęconą tradycyjnym potrawom ludowym z mąki, mleka, wody, ziemniaków, kaszy, kapusty, grochu, warzyw, owoców, mięsa, kości. Przedmiotem opisu są nazwy pokarmów, naczyń kuchennych, części pieca kuchennego i pieca chlebowego oraz sposobów przygotowania potraw i pieczenia chleba. Nie jest to kulinarna mapa Lubelszczyzny, księga kuc...

Siódmy tom Słownika gwar Lubelszczyzny zatytułowany Odzież i obuwie. Przędzenie lnu i tkanie płótna zawiera 2030 haseł wzbogaconych 30 ilustracjami i 42 mapami językowymi. Stanowi odrębną całość tematyczną, poświęconą tradycyjnym wiejskim ubraniom, obuwiu, przędzeniu lnu, tkaniu płótna oraz budowie narzędzi do tego przeznaczonych. Przedmiotem opisu są nazwy ubrań kobiecych i męskich, obuwia oraz przędzenia lnu i tkania płótna. Każda z nich jest szczególnym znakiem pamięci, odwołującym się do mie...

Ósmy tom "Słownika gwar Lubelszczyzny" zatytułowany "Człowiek i rodzina. Higiena i choroby. Meble, sprzęty i prace domowe" zawiera 2461 haseł wzbogaconych 22 ilustracjami i 39 mapami językowymi. Jest to słownictwo z trzech domen tematycznych, zgrupowane wokół człowieka i jego najbliższego otoczenia. Stanowi odrębną całość tematyczną, poświęconą cechom fizycznym i psychicznym człowieka, częściom ciała, stopniom pokrewieństwa, higienie i chorobom, dawnym meblom i sprzętom oraz niektórym czynnościo...

Dziewiąty tom Słownika gwar Lubelszczyzny, zatytułowany Przestrzeń wsi. Ukształtowanie powierzchni. Życie społeczne i zawodowe zawiera 1959 haseł wzbogaconych 23 ilustracjami i 34 mapami językowymi. Jest to słownictwo zgrupowane wokół przestrzeni wiejskiej otaczającej człowieka i wpływającej na jego działania. Stanowi odrębną całość tematyczną poświęconą przestrzeni wsi, ukształtowaniu powierzchni, życiu społecznemu i zawodowemu mieszkańców, w tym zawodom i miejscom już należącym do przeszłości,...

Jest to kolejna część słownika regionalnego, łączącego wymogi leksykonu wewnątrzdialektalnego i międzydialektalnego, ze wspólnym modelem hasła słownikowego i sposobem wykorzystania wypowiedzi gwarowych mieszkańców wsi regionu lubelskiego. Całość została podzielona na dwie części. W pierwszej Sad i ogród warzywny znajdują się nazwy drzew i krzewów owocowych oraz owoców i warzyw, ale tylko tych, które są uprawiane w tradycyjnym wiejskim ogrodzie i sadzie. Część druga: Budownictwo i przestrzeń podw...